Η Αθήνα σκληραίνει απέναντι στον «σουλτάνο» επιτέλους

Ο Ταγίπ Ερντογάν ζει την πλήρη φαντασίωση του οθωμανικού μεγαλείου για δύο λόγους. Είναι συνεπής στη διαχρονική στρατηγική της Τουρκίας για τη «γαλάζια πατρίδα» και επιδίδεται σε ακρότητες διότι για μακρά περίοδο κανείς δεν του έτριξε τα δόντια. Ούτε οι ΗΠΑ, ούτε η ΕΕ, ούτε η Ελλάδα.

Για την αμερικανική διοίκηση η Τουρκία ήταν πάντα ένας κρίσιμος γεωστρατηγικός σύμμαχος εντός του ΝΑΤΟ που εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της στην περιοχή. Ηταν «αιμοδότης» της αμυντικής βιομηχανίας των ΗΠΑ καθώς η τουρκική στρατιωτική μηχανή είναι από τις μεγαλύτερες στον κόσμο και με την προεδρία Τραμπ προστέθηκαν και οι μπίζνες των γαμπρών.

Για την χριστιανική ΕΕ η Τουρκία ήταν επίσης μία στρατηγική σύμμαχος, μουσουλμανική, που στο βάθος ποτέ δεν την ήθελε ως πλήρες μέλος της αλλά ούτε και να απομακρύνεται από τη Δύση με τον φόβο ότι θα γινόταν ανεξέλεγκτη. Τα τελευταία χρόνια προστέθηκε και το μεταναστευτικό. Τα καλά και συμφέροντα της κάθε χώρας με την Τουρκία υπερέχουν βεβαίως και γι αυτό η ενιαία εξωτερική πολιτική των Βρυξελλών περιορίζεται σε καταγγελτικά ψηφίσματα και όχι κυρώσεις που θα την πονούσαν.

Οσο για την Ελλάδα, με εξαίρεση το «βυθίσατε τη χώρα» του Ανδρέα Παπανδρέου, ακολούθησε μια ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική με το επιχείρημα ότι «εμείς δεν είμαστε Τουρκία». Με αυτή την πυξίδα πορευτήκαμε για κάποιες δεκαετίες αλλά τώρα πρέπει να το πάρουμε αλλοιώς. Τα ενεργειακά αποθέματα που άρχισαν να ανευρίσκονται στην Ανατολική Μεσόγειο αποθρασύνουν τον Ταγίπ Ερντογάν. Η τελευταία και άκρως επιθετική του κίνηση ήταν το μνημόνιο συνεργασίας με την υπό κατάρρευση κυβέρνηση Σαράτζ για κοινή ΑΟΖ με την Λιβύη που «σβήνει» από τον χάρτη νησιά την Κρήτη και το Καστελλόριζο και η πρόθεση του για αποστολή στρατιωτικού εξοπλισμού στον Σάρατζ. Εν ολίγοις προχώρησε σε διπλή παραβίαση, του διεθνούς δικαίου θαλασσών και της απόφασης της Συνόδου Κορυφής της 13ης Δεκεμβρίου για εμπάργκο στην εξαγωγή και αποστολή αμυντικού εξοπλισμού στη Λιβύη. Η Άνγκελα Μέρκελ όμως αντί να τον εγκαλεί στην τάξη, τον ανακήρυξε σε κυρίαρχο παίκτη στην Διάσκεψη του Βερολίνου, αποκλείοντας την Ελλάδα, μια χώρα – μέλος της ΕΕ που την αφορά άμεσα μια στρατιωτική εμπλοκή που θα μπορούσε να την οδηγήσει σε θερμό επεισόδιο.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ο πρώτος πρωθυπουργός μετά από πολλά χρόνια που έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα ότι η Ελλάδα θα απαντήσει «με κάθε μέσον» εάν απειληθούν τα κυριαρχικά της δικαιώματα βάζοντας στο τραπέζι την στρατιωτική εμπλοκή. Προειδοποίησε επίσης ότι δεν θα αποδεχθεί άλλο την ανοχή που επιδεικνύεται στην Τουρκία όταν απειλεί ανοιχτά τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου.

Για πρώτη φορά έβαλε το βέτο στο τραπέζι. Αν θέλει η Ελλάδα να δυσκολέψει σε άλλα πεδία την κυρία Μέρκελ που δέχεται κριτική και από τον γερμανικό τύπο για το «ατόπημα» της να μην προσκαλέσει την Ελλάδα στη Διάσκεψη του Βερολίνου, έχει τρόπους να το κάνει. Και είναι η πρώτη φορά που το εισέπραξε αυτό η καγκελάριος δεδομένου ότι ακόμη και ο Αλέξης Τσίπρας από το «go back madam Merkel” έζησε έναν ξαφνικό και παρατεταμένο πολιτικό και μνημονιακό έρωτα μαζί της.

Η Ελλάδα μπορεί με το όπλο του βέτο να δυσκολέψει τη ζωή και της ΕΕ η οποία επίσης άρχισε να καταλαβαίνει ότι η ανοχή που επιδεικνύει αν δεν νομιμοποιεί, εμμέσως στηρίζει τις τουρκικές προκλήσεις που κλιμακώνονται. Βέβαια η Μέρκελ εκνευρίστηκε από τις δηλώσεις Μπορέλ και Φον Ντερ Λαϊεν που στήριξαν τις θέσεις της Ελλάδας μετά τις πιέσεις Μητσοτάκη και θα αμβλυνθούν αυτές, αλλά ήταν μια πρώτη νίκη του Έλληνα πρωθυπουργού και του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια του οποίου ο κρίσιμος ρόλος και το σπριντ που έτρεξε θα πρέπει να αναγνωριστεί.

Μια σχολή σκέψης υποστηρίζει βέβαια ότι εάν ο Ερντογάν στριμωχτεί πολύ, μπορεί να γίνει ακόμη πιο ανεξέλεγκτος. Έχει βάση αυτό αλλά ας μην υποβαθμίσουμε τις συνέπειες που μπορεί να έχουν αυστηρές κυρώσεις στην οικονομία του. Πάντα θα είναι σκληρός παίκτης στο διπλωματικό πόκερ αλλά θα απειληθούν ακόμη και τα φαραωνικά έργα τα οποία έχουν πίσω τους δάνεια δισεκατομμυρίων ενώ και οι φτωχοί θα γίνουν περισσότεροι και φτωχότεροι στη χώρα του. Η προπαγάνδα είναι τροφή για τον οπαδισμό αλλά δεν σώζει την οικονομία μακροπρόθεσμα.

Και μόνο ο εκνευρισμός του Ερντογάν που δήλωσε ότι «ο Μητσοτάκης το παιχνίδι το παίζει λάθος» δείχνει ότι ο Μητσοτάκης το παιχνίδι το παίζει σωστά. Η εικόνα που προβλήθηκε σε όλα τα διεθνή ΜΜΕ, του Ερντογάν με τον Σάρατζ και του Μητσοτάκη με τον Χαφτάρ, έδειξε ότι η Ελλάδα μπορεί να είναι μέρος της λύσης του προβλήματος και όχι μέρος του προβλήματος. Αλλωστε σύμφωνα με τον Κινέζο θεωρητικό της στρατηγικής Σουν Τζου (5ος αιώνας) «όταν περικυκλώσεις έναν εχθρό, άφηνε του μια διέξοδο φυγής».