Ο Αλάα Αλ-Ασουάνι και «Η αυτοκινητιστική λέσχη της Αιγύπτου»

Η Αίγυπτος της δεκαετίας του ’40, ένας κόσμος σε αναβρασμό που από τα έγκατά του θα ξεπηδήσουν επαναστάτες, φανατικοί, μοιρολάτρες και πουλημένοι, με τα μάτια του πιο σημαντικού αιγύπτιου συγγραφέα σήμερα.

Όταν ζεις στο παρόν με όλες τις δυνάμεις σου, σού περισσεύει χρόνος για το παρελθόν; Ο Αλάα Αλ-Ασουάνι θα απαντούσε καταφατικά στη ερώτηση αν υποτεθεί ότι κάποιος θα την έθετε. Ο πιο σημαντικός και πολυμεταφρασμένος αιγύπτιος συγγραφέας σήμερα, άτυπος εκπρόσωπος Τύπου των εξεγερμένων της πλατείας Ταχρίρ, συνεργάτης των New York Times και οδοντίατρος –ο πατέρας του τον συμβούλεψε εγκαίρως να μάθει ένα επάγγελμα που θα του αποφέρει χρήματα- αναζητεί στο παρελθόν τις λέξεις και τις πράξεις που θα ξεκλειδώσουν τον γρίφο του παρόντος.

Το τελευταίο βιβλίο του, «Η αυτοκινητιστική λέσχη της Αιγύπτου», είναι μια απόπειρα προς αυτή την κατεύθυνση. Πολύχρωμο και πολυπρόσωπο όπως το μνημειώδες «Μέγαρο Γιακουμπιάν» (εκδ. Πόλις), το έργο που τον καθιέρωσε, το μυθιστόρημα εκτυλίσσεται τη δεκαετία του ’40. Σε κάποια από τις στροφές της δεκαετίας και ενώ στη χώρα που τελεί υπό βρετανική κατοχή βασιλεύει ο πολυτραγουδισμένος Φαρούκ, ηγέτης ενός χρεωκοπημένου και διεφθαρμένου καθεστώτος, στο Κάιρο εγκαθίσταται ο ήρωας το βιβλίου μας.

Ο Αμπντελαζίζ Χαμάμ, ένας χρεοκοπημένος αγρότης από την  Άνω Αίγυπτο, αναζητεί εργασία στην πρωτεύουσα την οποία βρίσκει τελικά στην αριστοκρατική αυτοκινητιστική λέσχη. Εκεί συχνάζει η αφρόκρεμα της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ζωής της χώρας καθώς και οι ξένοι διπλωμάτες και οι παρακαθήμενοί τους. Κοντά σε αυτούς και ο βασιλιάς με την αυλή του και τον αμείλικτο αρχιθαλαμηπόλο του που κάνει το κουμάντο.

Όμως έξω από τους τοίχους της λέσχης, το καζάνι της Αιγύπτου βράζει. Εθνικιστικά και απελευθερωτικά κινήματα οργανώνονται κάτω από τον βαρύ ίσκιο ντόπιων και ξένων δυναστών. Και πριν περάσει πολύς καιρός οι εργαζόμενοι στη Λέσχη θα βρεθούν αντιμέτωποι με το δίλημμα: Αξίζει, για να διατηρήσουν την ταπεινή θέση τους, να συνεχίσουν να υπόκεινται τις ταπεινώσεις που τους επιβάλουν οι υψηλόβαθμοι πελάτες ή πρέπει να υψώσουν το ανάστημά τους;

Την απάντηση θα τη δώσει ο άτυχος Αμπντελαζίζ Χαμάμ, όμως δυστυχώς, όπως αποδεικνύει η εξέλιξη του έργου, το δίλημμα θα κληρονομήσουν οι γιοί και οι κόρες του.

«Η αυτοκινητιστική λέσχη της Αιγύπτου», Αλάα Αλ-Ασουάνι, εκδόσεις Πατάκη.

• Αλάα Αλ-Ασουάνι
• εκδόσεις Πατάκη