current views are: 9

2 Δεκεμβρίου 2018
Δημοσίευση12:18

«Το Ημερολόγιο της Μικρασιατικής Εκστρατείας» & «Η Δίκη των Εξ»

Οι ημερολογιακές σημειώσεις του Νίκου Βασιλικού από το μικρασιατικό μέτωπο και ένα από πιο δραματικά επεισόδια του Εθνικού Διχασμού μέσα από το βλέμμα του γιού του, Βασίλη Βασιλικού, κυκλοφορούν σε ένα τόμο από τις εκδόσεις Πατάκη

Δημοσίευση 12:18’

Οι ημερολογιακές σημειώσεις του Νίκου Βασιλικού από το μικρασιατικό μέτωπο και ένα από πιο δραματικά επεισόδια του Εθνικού Διχασμού μέσα από το βλέμμα του γιού του, Βασίλη Βασιλικού, κυκλοφορούν σε ένα τόμο από τις εκδόσεις Πατάκη

Ο Βασίλης Βασιλικός λαµβάνει το 1971 στο Παρίσι, όπου βρισκόταν αυτοεξόριστος από το 1967, έναν συστηµένο φάκελο από τον πατέρα του Νίκο: «Ήταν το ηµερολόγιο που σε λίγο θα διαβάσεις, αναγνώστη. Ο πατέρας µου, θυµόµουν, είχε αναφερθεί κάνα δυο φορές σε αυτό. Ότι είχε κρατήσει ηµερολόγιο από τη Μικρασιατική Εκστρατεία… Και να τώρα, το κρατούσα στα χέρια µου, σε δερµατόδετο παραλληλόγραµµο λεύκωµα, χειρόγραφο, καθαρό, αντιγραµµένο από τις σηµειώσεις του στο µέτωπο… Επηρεασµένος από το ηµερολόγιο του πατέρα µου, βάλθηκα να µελετώ τα πρακτικά της ∆ίκης των Εξ που µου είχε χαρίσει δύο χρόνια νωρίτερα, στη Γενεύη, ο Αλέκος Λεβίδης… Τα πρακτικά της πολύκροτης εκείνης δίκης που κατέληξε στην εκτέλεση των έξι που θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για τη Μικρασιατική Καταστροφή υπήρχαν σε έναν τόµο περίπου 700 σελίδων… Έπεσα µε τα µούτρα στην ανάγνωση των πρακτικών και τότε µου γεννήθηκε η ιδέα ενός έργου το οποίο, συνοψίζοντας την ουσία της δίκης, χωρίς προσθήκες ή αλλαγές, θα παλλόταν από µια ιδιότυπη θεατρικότητα».         (από τον Πρόλογο του βιβλίου)

Το «Ηµερολόγιο της Μικρασιατικής Εκστρατείας (1918-1922)» –µια προσωπική µαρτυρία για τις πολεµικές συγκρούσεις και τον τραγικό επίλογο της κατάρρευσης του µετώπου– προσφέρει τις πολύτιµες πληροφορίες µιας ιστορικής πηγής και καταγράφει, µε µεστό και άµεσο λόγο, αφηγηµατική δεινότητα και συγκλονιστικές περιγραφές, τα βάσανα ενός νέου είκοσι δύο ετών ο οποίος βιώνει τον εφιάλτη του πολέµου που θα έχει ως αποτέλεσµα την εθνική συµφορά του 1922.

Η «∆ίκη των Εξ» –βασισµένη στα στενογραφηµένα πρακτικά της εφηµερίδας Πρωία και µονταρισµένη από τον γιο– παρουσιάζει, µε τον ευσύνοπτο τρόπο ενός ιδιότυπου θεατρικού έργου, ένα από τα πιο δραµατικά επεισόδια του Eθνικού ∆ιχασµού: τη δίκη των οκτώ θεωρούµενων ως υπαιτίων της Καταστροφής ενώπιον έκτακτου στρατοδικείου (31 Οκτωβρίου15 Νοεµβρίου 1922).

Ο Νίκος Βασιλικός γεννήθηκε στις 30 Σεπτεµβρίου 1898 στον Θεολόγο Θάσου, όπου και τέλειωσε την εξατάξια αστική σχολή του χωριού το 1911. Το σχολικό έτος 1912-13 γράφτηκε στη Β΄ τάξη του Γυµνασίου Σιάτιστας, το 1913-14 στην Γ΄ τάξη του Γυµνασίου Σερρών και τα επόµενα τρία σχολικά έτη φοίτησε στο Γυµνάσιο Πειραιά. Το 1917 ξεκίνησε τις σπουδές του στη Νοµική Σχολή Αθηνών. Την επόµενη χρονιά επιστρατεύτηκε· υπηρέτησε πρώτα στη Μυτιλήνη (1918-19) κι έπειτα στη Μικρά Ασία. Το 1922 απολύθηκε από τον στρατό και τον Ιούνιο του 1923 αποφοίτησε από τη Νοµική Σχολή. Ασκήθηκε έπειτα επί έναν χρόνο στο γραφείο του διαπρεπούς δικηγόρου του Πειραιά Ευάγγελου Πριµίδη και τον Σεπτέµβριο του 1924 εγκαταστάθηκε στην Καβάλα, όπου διακρίθηκε ως ποινικολόγος. Με τα άρθρα του στις τοπικές εφηµερίδες και τις διαλέξεις του για ποικίλα νοµικά και κοινωνικά θέµατα κατέστη σύντοµα ευρύτερα γνωστός στην πόλη. ∆ιετέλεσε πρόεδρος του γυµναστικού οµίλου «Φίλιπποι» και νοµικός σύµβουλος της σουηδικής µεταλλευτικής εταιρείας στα Λιµενάρια της Θάσου. Παντρεύτηκε την Καίτη Ζαφειρίου και απέκτησε δύο παιδιά, την Έλσα και τον Βασίλη. Θερµός υποστηρικτής του Ελευθέριου Βενιζέλου και ηγετική προσωπικότητα της ∆ηµοκρατικής Άµυνας Καβάλας, αναµείχθηκε ενεργά στην πολιτική και πρωτοστάτησε στο βενιζελικό Κίνηµα του 1935. Σε συνεννόηση µε τον στρατηγό ∆ηµήτριο Καµµένο, διοικητή του ∆΄ Σώµατος Στρατού, κάλεσε τον λαό –σε πάνδηµο συλλαλητήριο στην Καβάλα στις 3 Μαρτίου 1935– να πάρει τα όπλα υπέρ της δηµοκρατίας και των λαϊκών ελευθεριών. Όταν το Κίνηµα κατεστάλη, ο Νίκος Βασιλικός καταδικάστηκε, µαζί µε άλλους πρωτεργάτες της επανάστασης, σε θάνατο. Έζησε την αγωνία του µελλοθάνατου έως τις 20 Μαΐου, µέχρι που παραδόθηκε στις αρχές και, στην εκδίκαση της ανακοπής κατά της ερήµην καταδικαστικής απόφασης εναντίον του, η ποινή µετριάστηκε σε πενταετή φυλάκιση. Τον Ιανουάριο του 1936 εκλέχθηκε πρώτος βουλευτής Καβάλας. Η Βουλή εκείνη διαλύθηκε από τη δικτατορία του Μεταξά. Τα χρόνια της Κατοχής τα πέρασε στη Θεσσαλονίκη. Το 1945 επέστρεψε στην Καβάλα, αλλά το 1947 εγκαταστάθηκε οριστικά στη Θεσσαλονίκη. Έθεσε ξανά υποψηφιότητα µε το κόµµα του Γεωργίου Παπανδρέου, χωρίς να εκλεγεί. Τον Απρίλιο του 1949 υποστήριξε τον κατηγορούµενο Στακτόπουλο στην περίφηµη υπόθεση Πολκ, όπου αγόρευσε επί πεντέµισι ώρες. Πέθανε στη Θεσσαλονίκη το 1988.

Ο Βασίλης βασιλικός  γεννήθηκε στην Καβάλα. Από το 1953 µέχρι σήµερα έχει εκδώσει περισσότερα από 120 βιβλία (πεζογραφία, δοκίµιο, θέατρο, ποίηση). Είναι ο πιο πολυµεταφρασµένος Έλληνας συγγραφέας µετά τον Νίκο Καζαντζάκη. Είναι παντρεµένος µε την υψίφωνο Βάσω Παπαντωνίου και έχουν µια κόρη, την Ευρυδίκη.

Το Ημερολόγιο της Μικρασιατικής Εκστρατείας & Η Δίκη των Εξ (επιλεγόμενα), Νίκος Βασιλικός & Βασίλης Βασιλικός, εκδόσεις Πατάκη

 

 


σχετικα αρθρα