Μάτι, ένας χρόνος μετά: Οργή, εκκρεμότητες και αναμονή

Σχεδόν ένας χρόνος έχει περάσει από την τραγωδία με τις πολύνεκρες πυρκαγιές στην Ανατολική Αττική. Το Μάτι, που βρέθηκε στο επίκεντρο του πύρινου εφιάλτη, δώδεκα μήνες μετά, φαντάζει πόλη φάντασμα.

Τα αποκαΐδια του εφιάλτη

Τόνοι καμένων κλαδιών στοιβάζονται σε ένα οικόπεδο, πλάι σε λοφίσκους θρυμματισμένου ξύλου στη λεωφόρο Μαραθώνος. Είναι απομεινάρια της περυσινής φονικής πυρκαγιάς. Αντί να απομακρυνθούν, μέχρι και σήμερα παραμένουν αφημένα εκεί. Μια «πυριτιδαποθήκη», όπως τη χαρακτηρίζουν οι ντόπιοι, μιλώντας στην Καθημερινή της Κυριακής, δίπλα στην τραυματισμένη γη.

Το επίμαχο οικόπεδο ενοικιάστηκε από τον Δήμο Ραφήνας το περασμένο καλοκαίρι για να συγκεντρωθούν εκεί κλαριά και κορμοί δένδρων από τις καμένες εκτάσεις, να θρυμματιστούν και να παραληφθούν έπειτα ορισμένες ποσότητες από εταιρείες που εμπορεύονται πέλετ. Με τον καιρό οι σπαστήρες που χρησιμοποιούνταν για τον θρυμματισμό χάλασαν, γιατί ανάμεσα στα καμένα είχαν πεταχτεί και σιδερόβεργες, σύρματα και τζάμια.

Η ποιότητα των ήδη τεμαχισμένων ξύλων κρίθηκε ασύμφορη για το εμπόριο και σταδιακά μαζεύτηκε στο οικόπεδο καύσιμη ύλη που κατ’ εκτίμηση φτάνει σήμερα τις 130.000 κυβικά μέτρα.

Πρόσφατα, έπειτα από έκτακτη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου Μαραθώνα, ο προσωρινός δήμαρχος Γιάννης Ζαγάρης ζήτησε από τα αρμόδια υπουργεία να παραχωρηθεί ένα ανενεργό λατομείο στην περιοχή της Αγίας Μαρίνας για να εναποθέσουν εκεί προσωρινά καμένα και ξερά κλαριά.

Αυτή δεν είναι η μόνη εικόνα που δείχνει, ένα χρόνο μετά τη μεγάλη φωτιά, ότι οι πληγείσες περιοχές προσπαθούν ακόμη να βρουν τον βηματισμό τους. Σε κολόνες της ΔΕΗ, στους ερημικούς πλέον δρόμους στο Μάτι, στέκουν ξεθωριασμένες αφίσες του υπουργείου Υποδομών που προειδοποιούν τους ντόπιους. «Προσοχή Αμίαντος! Επικίνδυνος με την εισπνοή», γράφουν με κεφαλαία.

Οι τέσσερις εταιρείες που έκαναν την αποκομιδή και μεταφορά του αμιάντου στη Γερμανία δεν μπόρεσαν να ολοκληρώσουν το έργο τους, καθώς μόλις έληξε η σύμβαση ύψους άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ μεσολάβησαν τουλάχιστον τρεις μήνες μέχρι να ακολουθήσει νέα. Ακόμη τα συνεργεία αμιάντου δεν ήταν σε θέση για ένα διάστημα να μπουν σε ιδιοκτησίες χωρίς τη συγκατάθεση των ιδιοκτητών.

Η υπόσχεση

Την ίδια στιγμή η υπόσχεση της πρώην κυβέρνησης στις συντονιστικές επιτροπές (Νέου Βουτζά και Ματιού) ότι κάθε πυρόπληκτος που είχε υποστεί ζημιές στο σπίτι του θα αποζημιωνόταν από το κράτος, δεν έχει υλοποιηθεί.

Και αυτό γιατί οι διαδικασίες ήταν πολύ αργές, ενώ αρχικά είχε υπολογιστεί ένα μάλλον χαμηλό κόστος επισκευής για τα «κίτρινα» σπίτια και τις ζημιές στον περιβάλλοντα χώρο, κάτι που διορθώθηκε σε μεγάλο βαθμό αργότερα. Έως το τέλος του χρόνου είχαν δοθεί από το κράτος σε ιδιώτες και επιχειρήσεις 16 εκατομμύρια ευρώ σε 3.500 δικαιούχους (5.000 ευρώ έπαιρνε ο κάθε ιδιώτης και 8.000 ευρώ η κάθε επιχείρηση). Συνολικά έχουν καταστραφεί ή υποστεί ζημιές στην περιοχή περίπου 3.000 σπίτια.

Καθώς το κράτος δεν είχε άλλο πρωτόκολλο αντιμετώπισης καταστροφών εκτός από εκείνο που χρησιμοποίησε το 1999 με επιτυχία στους σεισμούς της Αττικής, ορισμένες ενέργειες οδηγούνταν σε παραδοξότητες. «Επειδή η αποζημίωση ακολουθούσε το ακίνητο, σε ορισμένες περιπτώσεις που το ακίνητο είχε μείνει άθικτο και ο ιδιοκτήτης ήταν καμένος και ανίκανος να εργαστεί δεν έπαιρνε τίποτα», λέει το μέλος της συντονιστικής επιτροπής κατοίκων Ματιού Αλέξης Ανδρονόπουλος.

Στα στενά του Ματιού πάντως, τα περισσότερα διαμερίσματα, έχουν σφραγισμένα παράθυρα σήμερα. Αρκετοί ντόπιοι ή παραθεριστές ετών που διατηρούσαν εδώ μια εξοχική κατοικία δεν έχουν επιστρέψει.

«Πού να μείνει κάποιος εάν έχει καταστραφεί το σπίτι του; Ακόμη κι αν έχει γλιτώσει το δικό του πώς να μείνει εδώ εάν τον πιάνουν τα κλάματα με το καμένο σπίτι του γείτονα;», λέει ο Χρήστος Αναγνώστου, μέλος κι αυτός της συντονιστικής επιτροπής των κατοίκων.

«Είμαστε πλέον σαν ένα σεληνιακό τοπίο», παρατηρεί ο κ. Ανδρονόπουλος. «Η οικολογική καταστροφή που έχει γίνει εδώ είναι τεράστια. Ακόμη και στην περίπτωση του παραλιακού μετώπου έχει μείνει ο γκρεμός, χωρίς δένδρα. Υπάρχει φόβος μήπως διαλυθεί το σαθρό έδαφος και θεωρούμε ότι θα χρειαστεί να γίνει κάποια μελέτη για πιθανά έργα αντιστήριξης».

Η τοπική οικονομία

Όλες αυτές οι εκκρεμότητες έχουν επιπτώσεις και στην τοπική οικονομία. Το Μάτι ήταν μια κατεξοχήν παραθεριστική περιοχή, με έξι ξενοδοχεία, καφετέριες και ταβέρνες. Σήμερα, λιγοστοί άνθρωποι κάνουν μπάνιο στη θάλασσα και ο αριθμός των επισκεπτών υπολείπεται κατά πολύ αυτόν προηγούμενων ετών.

Η Νατάσα Καρβέλα, ιδιοκτήτρια ξενοδοχείου στο Μάτι, εξηγεί μιλώντας στην Καθημερινή ότι οι επαγγελματίες του τουρισμού προσπάθησαν με μείωση τιμών και προσφορές να αντισταθμίσουν τις απώλειες που θα είχαν σε επισκέπτες. Σήμερα, όμως, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν υπάρχουν οργανωμένα γκρουπ τουριστών που θα μείνουν στην περιοχή για μία μόνο ημέρα, όχι περισσότερο, χρησιμοποιώντας το Μάτι ως ενδιάμεσο σταθμό στις διακοπές τους.

Αν και στη δημόσια διοίκηση πρέπει να υπάρχει συνέχεια, ανεξαρτήτως των πολιτικών αλλαγών, οι ντόπιοι το τελευταίο διάστημα λόγω των εκλογών βρίσκονταν σε αναμονή. Έπρεπε να δουν ποιοι θα ήταν οι νέοι γενικοί γραμματείς, ποιος θα αναλάμβανε συντονιστής υπουργός, με ποιους ανθρώπους θα χρειαστεί τώρα να συνομιλήσουν για να διεκδικήσουν όσα χρειάζονται.

Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να ξεκινήσουν και τις πρώτες συναντήσεις με στελέχη της νέας κυβέρνησης.  

• Μάτι Αττικής
• πυρκαγιά