Η Μαρία Φαραντούρη στο Βερολίνο

Με παρατεταμένα χειροκροτήματα έληξε χθες το βράδυ η συναυλία της Μαρίας Φαραντούρη στην κατάμεστη αίθουσα της Κωμικής Όπερας Βερολίνου. Οι αντιδράσεις του κοινού στο τέλος της παράστασης, όπου ακούστηκαν τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη και του κουρδικής καταγωγής συνθέτη Τανέρ Ακιόλ, ήταν ενθουσιώδεις. Χαρακτηριστική ήταν η αντίδραση ενός θεατή: «Με τα τρία πρώτα τραγούδια σου άνοιξε η καρδιά, τα γνώριζα. Σε άλλα πάλι έπρεπε να συγκεντρωθώ. Αλλά έμεινα εντυπωσιασμένος».
Άλλοι πάλι συνέδεαν τη μουσική με την πολιτική, όπως μια θεατής που ανήκε στη γενιά του 68: «Για μένα ήταν μια επιστροφή στα νεανικά και φοιτητικά μου χρόνια και τα πολιτικά γεγονότα που έζησα τότε. Ταυτόχρονα όμως θλίβομαι και για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην Ελλάδα, για όσα υποφέρουν οι άνθρωποι εκεί. Σε ότι αφορά τώρα τη μουσική, είναι καταπληκτική, και η Μαρία Φαραντούρη εξακολουθεί να τραγουδά πάρα πολύ καλά, σε αγγίζει, πάει κατευθείαν στην καρδιά».

Αλλά και πως να μην σε αγγίζει όταν η συναυλία τελειώνει με το τραγούδι «Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ» και τους στίχους «μη παρακαλώ σας μη / λησμονάτε τη χώρα μου»; Αυτοί πάντως που είχαν έρθει στη συναυλία είναι σίγουρο ότι δεν την ξεχνούν.

Πειράματα πάνω στη μουσική παράδοση
Tο μισό πρόγραμμα της συναυλίας περιείχε τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη και το άλλο μισό του συνθέτη κουρδικής Τανέρ Ακιόλ, ο οποίος ζει και εργάζεται στο Βερολίνο. Για αυτή τη συνεργασία η Μαρία Φαραντούρη θα μας πει: «Mου αρέσει πάντα να πειραματίζομαι. Τα σύγχρονα κούρδικα τραγούδια απηχούν την μουσική παράδοση των κούρδων με πολύ ευαισθησία. Και αυτή η παράδοση κάπου συναντιέται με τις δικές μας βυζαντινές κλίμακες. Έχουν κάτι το κοινό».

O Tανέρ Ακιόλ αποφεύγει να χαρακτηρίσει τη μουσική του ως κουρδική. Και όταν ακούει κανείς πως περιγράφει τα βιώματα του μάλλον θα συμφωνήσει μαζί του: «Μεγάλωσα ως Τούρκος. Κάποτε κατάλαβα ότι δεν είμαι Τούρκος αλλά Κούρδος. Πάντα όμως γνώριζα ότι βασικά είμαι Αλεβίτης. Σε μας η μουσική είναι πολύ σημαντική. Εμείς προσευχόμαστε με το λεγόμενο τουρκικό μπαγλαμά. Το αποκαλούμε έγχορδο κοράνι».

Γεννημένος στην Προύσα της Δυτικής Τουρκίας ο Ακιόλ ξεκίνησε σε νεαρή ηλικία να παίζει σάζι, πιάνο και βιολί. Το 1996 σε ηλικία 19 ετών μετακομίζει στο Βερολίνο. Σπούδασε σύνθεση στην Ανώτατη Ακαδημία Μουσικής Χανς Άισλερ με κέντρο βάρους τη σύγχρονη κλασική μουσική και συγκεκριμένα την ατονική μουσική. Συμφοιτητής του ήταν ο Σίμος Ιωαννίδης. Σε αυτόν απευθύνθηκε ο Τανέρ Ακιόλ πριν μερικά χρόνια για να του μεταφράσει ποιήματα, δικά του και άλλων, στα ελληνικά. Ο Σίμος Ιωαννίδης αναφέρει: «Κάποια στιγμή μου είπε ότι σκέφτεται να φτιάξει κάποια τραγούδια για μεγάλη ορχήστρα και με ρωτάει ποιος στην Ελλάδα θα μπορούσε να τα τραγουδήσει; Του απάντησα ότι ιδανική σε αυτήν την περίπτωση είναι η Φαραντούρη. Δεν υπάρχει άλλος που να είναι καταξιωμένος στον ευρωπαϊκό χώρο, που να τον γνωρίζουν, για να έχουν τα τραγούδια επιτυχία».

Μια αξέχαστη συνάντηση
Ο Τανέρ Ακιόλ συμφώνησε αμέσως καθώς γνώριζε τη Μαρία Φαραντούρη από τη συνεργασία της με τον Ζυλφί Λιβανελί, το μουσικό του είδωλο όταν ήταν ακόμη νεαρός. Με τη μεσολάβηση ενός κοινού γνωστού του Σίμου Ιωαννίδη και της Μαρίας Φαραντούρη ο Τανέρ Ακιόλ την επισκέπτεται στο σπίτι της στην Αθήνα. Η συνάντηση αυτή θα του μείνει αξέχαστη: «Είχα πάει με το σκεπτικό ότι θα το κάνουμε όπως το έκανε με τον Λιβανελί. Δηλαδή θα τραγουδήσει κάποια τραγούδια του Θεοδωράκη, εγώ θα τραγουδήσω μερικά δικά μου και μετά θα τραγουδήσουμε μαζί δύο, τρία τραγούδια – και τέρμα. Άρχισα λοιπόν να της παίζω τα τραγούδια μου. Μετά από κάθε κομμάτι μου έλεγε, αυτό θέλω να το τραγουδήσω και αυτό θέλω να το τραγουδήσω. Στο τέλος ήθελε να τα τραγουδήσει όλα». Ο Τανέρ Ακιόλ έφυγε τότε τρισευτυχής από την Αθήνα επειδή είχε βρει την «ιδανική ερμηνεύτρια» των τραγουδιών του.

Στη συναυλία του Βερολίνου με την ορχήστρα της Κωμικής Όπερας, την οποία διηύθυνε ο Σίμος Ιωαννίδης η Μαρία τραγούδησε τελικά και δύο τραγούδια μαζί με τον Τανέρ Ακιόλ. Ένα μάλιστα από αυτά, με τίτλο «Μυστήρια Εγκατάλειψη» στα τούρκικα.

πηγή: Deutsche Welle – skai.gr

• Μαρία Φαραντούρη
• όπερα