Ηχητικά πορτρέτα δημιουργών στην έκθεση «Ρωτώντας»

Το κοινωνικό σχόλιο και τον δημόσιο λόγο 25 Ελλήνων δημιουργών, ανθρώπων του στοχασμού και όσων ασχολούνται με τους καλλιτέχνες, συνθέτει σε μια ηχητική εγκατάσταση η εικαστικός Κατερίνα Ζαχαροπούλου.

Με τίτλο «Ρωτώντας», το έργο θα παρουσιάζεται από τα τέλη του Ιανουαρίου, στους χώρους του Ινστιτούτου Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης–iset (φωτό), που συλλέγει, ταξινομεί και διαθέτει προς έρευνα αρχεία που αφορούν την τέχνη στην Ελλάδα, από το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα έως τις μέρες μας.

Το υλικό της ηχητικής εγκατάστασης προέρχεται από τις εκατοντάδες τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές συνεντεύξεις που, επί δύο δεκαετίες, έχει πραγματοποιήσει η Κατερίνα Ζαχαροπούλου, με καλλιτέχνες, θεωρητικούς και εκπροσώπους μουσείων και καλλιτεχνικών φορέων στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ο επισκέπτης εισέρχεται στον χώρο ακούγοντας ερωτήσεις από διάσπαρτα ηχεία: 25 φωνές δημιουργών και προσωπικοτήτων της τέχνης περιμένουν να ακουστούν μέσα από 25 ατομικά ακουστικά. Σε κάθε ακουστικό αντιστοιχεί η φωνή ενός δημιουργού. Η «κατ’ ιδίαν» ακρόαση διαρκεί περίπου 2 λεπτά για τον κάθε έναν από τους 25. Μέσα σε αυτά τα 2 λεπτά ακούγονται οι συλλογισμοί, οι αμφιβολίες, οι αναφορές σε πράγματα που μας απασχολούν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.

Η εικαστικός αφαίρεσε σκόπιμα την εικόνα, επιδιώκοντας να αναδείξει, κυριολεκτικά και συμβολικά, τη σημασία του λόγου για την τέχνη, την κοινωνία και τον άνθρωπο.

Από την τηλεοπτική εκπομπή της «Εποχής των Εικόνων», ακούγονται οι 25 φωνές των: Βλάση Κανιάρη, Γιάννη Κουνέλλη, Νίκου Κεσσανλή, Κώστα Τσόκλη, Γιώργου Μαυροΐδη, Γιώργου Λάππα, Λήδας Παπακωνσταντίνου, Γιώργου Χατζημιχάλη, Νίκου Ναυρίδη, Μαρίας Λοϊζίδου, Στέφανου Τσιβόπουλου, Αλέξανδρου Γεωργίου, Νίκου Αλεξίου, Κωνσταντίνου Γιάνναρη, Μάνου Παυλίδη, Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα, Άγγελου Δεληβορριά, Ντένης Ζαχαρόπουλου, Χρήστου Ιωακειμίδη, Άννας Καφέτση, Δημήτρη Δασκαλόπουλου, Δάκη Ιωάννου, Μαρίνας Ηλιάδη, Στέλιου Ράμφου, Δημήτρη Δημητριάδη.

«Η ελληνική εικαστική κοινότητα», σημειώνει η Κατερίνα Ζαχαροπούλου, «δεν διαφέρει πολύ σε συμπεριφορές από τις άλλες, με μία ίσως θεμελιώδη διαφορά: είναι περισσότερο δεσμευμένη με την καταγωγή της, κρατάει χαρακτηριστικά οικογένειας και οι αφηγήσεις της έχουν τη μοναδικότητα της ατομικής εμπειρίας. Κάθε σχέση με τον “έξω κόσμο” σχηματίσθηκε με όρους αυτογνωσίας της καταγωγής της -και αυτό, νομίζω, είναι πολύ ενδιαφέρον. Ακούγοντας και βλέποντας πολλές φορές το αρχείο που διατηρώ από όλες μου τις συναντήσεις με δημιουργούς, άρχισαν σταδιακά να σχηματίζονται σχέσεις ανάμεσά τους. Εντόπιζα όλο και περισσότερο, φράσεις τους, που συμπλήρωναν το ερώτημα που έθετα σε διαφορετικά πρόσωπα, με διαφορετικό έργο, τεχνική, ιδέες. Ένα ανεπίσημο αρχείο φωνών σχηματίσθηκε με τον καιρό στο μυαλό μου. Φράσεις, στιγμές, τόνος και έκφραση της φωνής, πρόσωπα που συναναστράφηκα άλλοτε πολύ, άλλοτε λιγότερο, βρίσκονταν προσωρινά βουβά μέσα σε κασέτες εγγραφής. Και όταν η ΕΡΤ έριξε εκείνο το αδιευκρίνιστο, θλιβερό μαύρο, τον Ιούνιο του 2013, και όλα τα αρχεία εικόνας και ήχου δεσμεύτηκαν, αισθάνθηκα, έστω καθ’ υπερβολή, ότι ένας ολόκληρος κόσμος βυθίστηκε στο σκοτάδι της λήθης. Πέρασα το καλοκαίρι του 2013 με φαντάσματα. Ήσαν όλα δικά μου, είναι η αλήθεια… Κανείς δεν χάνεται. Υπάρχουν τα έργα, τα βιβλία, τα μουσεία, τα αρχεία των άλλων… Υπάρχει ακόμη και η ελπίδα να διασωθεί και να αξιοποιηθεί, επί τέλους σωστά, το πολύτιμο αρχείο της πρώην ΕΡΤ… Αυτή όμως τώρα είναι η στιγμή των πιθανοτήτων. Και εγώ θέλησα να τη γεμίσω με φωνές…».

Στο πλαίσιο της εγκατάστασης «Ρωτώντας», το Ινστιτούτο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης οργανώνει στις 6 Μαρτίου εκδήλωση-συζήτηση με θέμα «Οπτικοακουστικά αρχεία τέχνης» με προσκεκλημένους ομιλητές τούς:

Δάφνη Βιτάλη, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Allison Foster, Tate- Audiovisual Archives, Robert Perks, British Library- Oral History Department, Συραγώ Τσιάρα, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.

Η έκθεση και η εκδήλωση πραγματοποιούνται με τη στήριξη του Οργανισμού ΝΕΟN.
Διάρκεια έκθεσης από 30 Ιανουαρίου έως 22 Μαρτίου.
 

• έκθεση