Guardian: Η στροφή των νέων της Ουκρανίας προς την Ευρώπη και στο βάθος το… φυσικό αέριο

Δεν συμβαίνει συχνά η Ευρωπαϊκή Ένωση να δίνει το έναυσμα για μια εξέγερση. Ούτε ο κόσμος να βγαίνει στους δρόμους και να στήνει οδοφράγματα για να υποστηρίξει τις Βρυξέλλες. Η κουρασμένη Ένωση μπορεί να υποστηρίζει τη λιτότητα και να παράγει μια χαμένη γενιά νέων ανθρώπων, αλλά για τους εκατοντάδες χιλιάδες νέους στους δρόμους του Κιέβου είναι κάτι για το οποίο αξίζει κανείς να αγωνιστεί.

Πράγματι, όσο παράδοξο κι αν φαίνεται, μια σύνοδος κορυφής των ευρωπαίων ηγετών αποτέλεσε την αφορμή για το μεγαλύτερο ξέσπασμα εθνικής δυσαρέσκειας που έχει γνωρίσει η Ουκρανία από την Πορτοκαλί Επανάσταση του 2004. Το Κίεβο έχει λουστεί τις τελευταίες ημέρες στα γαλαζοκίτρινα, από τα χρήματα της ουκρανικής σημαίας και της σημαίας της ΕΕ.

Πώς συνέβη αυτό το πράγμα; Η απάντηση, γράφει ο Ίαν Τρέινορ στον Guardian, είναι ότι γι’ αυτούς που έχουν βγει στους δρόμους η Ουκρανία έχασε την περασμένη Παρασκευή στη σύνοδο του Βίλνιους το ραντεβού της με την ιστορία. 

Ύστερα από πέντε χρόνια διαπραγμάτευσης μιας πολιτικής συνεργασίας και μιας συμφωνίας ελευθέρου εμπορίου με την ΕΕ, ο πρόεδρος Βίκτορ Γιανουκόβιτς έκανε πίσω. Στην πραγματικότητα, παραδόθηκε στις ορέξεις του Κρεμλίνου.

Δέκα ημέρες νωρίτερα, ο Γιανουκόβιτς είχε σοκάρει ένα μεγάλο μέρος της χώρας του και ολόκληρη την Ευρώπη, «παγώνοντας» τη συμφωνία με την Ευρώπη. Και δώδεκα ώρες μετά την ολοκλήρωση της συνόδου κορυφής, έστειλε την αστυνομία να διαλύσει μερικές εκατοντάδες διαδηλωτές που είχαν συγκεντρωθεί στην κεντρική πλατεία του Κιέβου.

Οι υπολογισμοί του για το χρήμα και την εξουσία έγιναν όμως μπούμερανγκ και στράφηκαν εναντίον του. Η αστυνομική βία είχε ως αποτέλεσμα να φουντώσει η λαϊκή οργή και να ξεχυθούν μισό εκατομμύριο άνθρωποι στους δρόμους. Ο προσωπάρχης του Γιανουκόβιτς καθ μερικοί βουλευτές πήγαν με το μέρος της αντιπολίτευσης. Τα δικαστήρια προσπάθησαν χωρίς επιτυχία να απαγορεύσουν τις διαδηλώσεις.

Μέχρι την περασμένη εβδομάδα, η Ουκρανία έμοιαζε να ταλαντεύεται ανάμεσα σε δύο επιλογές. Η μία ήταν να στραφεί προς τα δυτικά της, προς μια περιοχή δηλαδή της ευρωατλαντικής ενοποίησης που στηρίζεται στον νόμο και την τάξη. Η άλλη επιλογή ήταν να παραμείνει στη ρωσική κυριαρχία και να ασπαστεί την προσπάθεια του Πούτιν να οικοδομήσει μια εναλλακτική λύση στον χώρο ανάμεσα στη Ρωσία και την ΕΕ.

Τώρα, το διακύβευμα έχει αλλάξει. Ο στόχος των διαδηλωτών είναι πια ο ίδιος ο Γιανουκόβιτς, ο οποίος εξετάζει το ενδεχόμενο να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Κανείς δεν γνωρίζει πόσο μπορεί να κρατήσει η λαϊκή οργή και αν θα μεταφραστεί σε μια διαφορετική πολιτική μορφή. Ο Πούτιν μπορεί να βοηθήσει βραχυπρόθεσμα τον Γιανουκόβιτς, αλλά το τίμημα θα είναι υψηλό.

Ο Γιανουκόβιτς γεννήθηκε το 1950 στην ανατολική Ουκρανία από μια οικογένεια που ανήκε στην εργατική τάξη. Η πολιτική του πατρίδα είναι η περιοχή Ντονμπάς, με τις αγωνιζόμενες βιομηχανίες της, την υψηλή ανεργία, την ορθόδοξη εκκλησία και μια διάλεκτο που αποτελεί μείγμα της ουκρανικής και της ρωσικής.

Την ίδια στιγμή, στη δυτική Ουκρανία, που ήταν κάποτε μέρος της καθολικής Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας και εξακολουθεί να θεωρεί τον εαυτό της μέρος της Δύσης, ένα εθνικιστικό κίνημα βλέπει με όλο και μεγαλύτερη καχυποψία τις σχέσεις του Κιέβου με τη Ρωσία.
Το ίδιο το Κίεβο, κοσμοπολίτικο, ιστορικό, χωμένο ανάμεσα στην ανατολή και τη Δύση, είναι μια από τις μεγάλες πρωτεύουσες της Ευρώπης. Αυτές οι τρεις περιοχές συνιστούν την ουκρανική ταυτότητα και συνυπάρχουν με μεγάλη ένταση, η οποία κάθε τόσο εκδηλώνεται στους δρόμους.

Στην καρδιά της σημερινής κρίσης, γράφει στην Guardian η συγγραφέας Μαρίνα Λεβίτσκα, βρίσκεται το φυσικό αέριο. Αν η Ουκρανία στραφεί προς την ΕΕ, θα πρέπει να πληρώσει την τιμή της αγοράς, χάνοντας τα προνόμια που έχει σήμερα. 

Μια τέτοια αύξηση της τιμής θα ήταν καταστροφική για τις ουκρανικές επιχειρήσεις και τις φτωχές οικογένειες που πρέπει να αγοράσουν καύσιμα για τον χειμώνα. Απέναντι σε αυτόν τον κίνδυνο, η ευρωπαϊκή προοπτική δεν μοιάζει να υπόσχεται πολλά.

• Ευρωπαϊκή Ένωση
• Κίεβο
• Ουκρανία