Το αίνιγμα του Λόκερμπι

Ήταν στις 21 Δεκεμβρίου του 1988 όταν ένα Boeing 747 PanAm συνετρίβη πάνω στην κωμόπολη Λόκερμπι της Σκοτίας. 243 επιβάτες και 16 μέλη του πληρώματος βρήκαν το θάνατο. Ένδεκα κάτοικοι του Λόκερμπι καταπλακώθηκαν από τα συντρίμμια του αεροσκάφους. Οι αρχές εντόπισαν ίχνη από εκρηκτικές ύλες στα συντρίμμια και μολονότι διάφορες ισλαμιστικές ομάδες ανέλαβαν την ευθύνη της επίθεσης, οι υποψίες έπεσαν στη Λιβύη, η οποία βρισκόταν εδώ και χρόνια σε σύγκρουση με την Ουάσιγκτον.

Από τότε πέρασαν 25 χρόνια. Οι βρετανικές αρχές διεξήγαγαν έρευνες, δικάστηκε και καταδικάστηκε ένας λίβυος πράκτορας, στον οποίο αργότερα απονεμήθηκε χάρη και καταβλήθηκαν αποζημιώσεις στους συγγενείς των θυμάτων από το καθεστώς Καντάφι. Κι όμως, η επίθεση του Λόκερμπι δεν έχει ακόμη εξιχνιασθεί.

«Πρόκειται για μια αινιγματική επίθεση», σχολιάζει ο ερευνητής και ειδικός σε θέματα μυστικών υπηρεσιών Έριχ Σμιντ-Ένμποομ. Ο γερμανός ερευνητής επισημαίνει ότι η υπόθεση Λόκερμπι «καταδεικνύει ότι στο πεδίο της τρομοκρατίας υπάρχουν πολλοί συμμετέχοντες και πολλές θεωρίες συνομωσίας». Ο Έριχ Σμιντ-Ένμποομ δεν ελπίζει πλέον ότι θα εξιχνιασθεί ποτέ αυτό το έγκλημα.

Μία δίκη με αντιφάσεις

Ο Χανς Κέχλερ είναι ακόμη πιο επικριτικός. Ο αυστριακός φιλόσοφος παρακολούθησε τη δίκη το 2000, ως απεσταλμένος του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Η διαδικασία έλαβε χώρα στη Χάγη. Το δικαστήριο αθώωσε έναν λίβυο πράκτορα και καταδίκασε τον δεύτερο. Ήταν ο Αμπντέλ αλ Μεγκραχί που καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. «Πρόκειται για δικαστική πλάνη», σχολιάζει ο Κέχλερ. Η όλη αποδεικτική διαδικασία ήταν περίεργη, επισημαίνει ο παρατηρητής του ΟΗΕ. Το σημαντικότερο αποδεικτικό στοιχείο, ένα ηλεκτρονικό εξάρτημα, κατατέθηκε στο δικαστήριο μερικούς μήνες μετά από την έναρξη της δίκης. Πρόκειται για τα υπολείμματα ενός εκπυρσοκροτητή ελβετικής κατασκευής. Εάν πράγματι το εξάρτημα αυτό ήταν μέρος του βομβιστικού μηχανισμού θα είχε λιώσει, λέει ο Χανς Κέχλερ, επικαλούμενος τα σχετικά τεστ που έγιναν αργότερα.

Η ελβετική εταιρεία κατέθεσε στη συνέχεια ότι μερικούς μήνες μετά την επίθεση η αστυνομία παρήγγειλε έναν εκπυρσοκροτητή σαν αυτόν που υποτίθεται ότι προκάλεσε την έκρηξη του Boeing. Και ήταν ακριβώς από την ίδια σειρά στην οποία ανήκε και το εξάρτημα που παρουσιάστηκε στο δικαστήριο. Ο αυστριακός φιλόσοφος αναφέρεται και σε δύο περίεργα πρόσωπα, τα οποία δεν αναφέρονταν σε κανέναν κατάλογο συμμετεχόντων στη δίκη. Επρόκειτο για πράκτορες του FBI που σε όλη τη διάρκεια της δίκης είχαν επαφή με τους δικηγόρους της πολιτικής αγωγής.

Μία κίνηση τακτικής

Ο Έριχ Σμιντ-Ένμποομ κάνει λόγο για μια πολιτική δίκη. «Η πορεία και η έκβαση της δίκης καταδεικνύουν ότι υπήρχαν παρασκηνιακά “deal”, τα οποία δεν συνέβαλαν στην εξεύρεση της αλήθειας, αλλά αποσκοπούσαν σε έναν συμβιβασμό».

Ο γερμανός ερευνητής υπενθυμίζει ότι η Ουάσιγκτον ήθελε να αξιοποιήσει την υπόθεση Λόκερμπι προκειμένου να ανατρέψει τον Καντάφι. Αναφέρεται επίσης στην βομβιστική επίθεση στην ντισκοτέκ Λα Μπελ του Βερολίνου, όπου σύχναζαν αμερικανοί στρατιώτες και στον βομβαρδισμό από αμερικανικά μαχητικά του κυβερνητικού τετραγώνου του Καντάφι στην Λιβύη. Ο Καντάφι ήξερε ότι η αμερικανική κυβέρνηση ήθελε να τον ανατρέψει και προσπαθούσε να βρει διέξοδο. Όταν επεβλήθησαν κυρώσεις στη χώρα του, δεν υπήρχε άλλη λύση από το να προσφέρει τη συνεργασία του, παραδίδοντας δύο λίβυους πράκτορες στο δικαστήριο της Σκοτίας, υπό τον όρο να δικαστούν σε ουδέτερο έδαφος. Στη συνέχεια κατέβαλε αποζημιώσεις στους συγγενείς των θυμάτων.

Από τότε και μετά, το καθεστώς του Καντάφι επανεντάσσεται σταδιακά στη διεθνή κοινότητα. «Πρόκειται για μία κίνηση τακτικής», εκτιμά ο Έριχ Σμιντ-Ένμποομ. Όσο για τους πραγματικούς ηθικούς αυτουργούς της επίθεσης, μόνο εικασίες μπορούν να γίνουν.