Έκθεση για την προσφυγή Ελληνοκυπρίων στην επιτροπή αποζημιώσεων στα κατεχόμενα

Περίπου 5.200 Ελληνοκύπριοι εκτοπισμένοι από τα κατεχόμενα αποτάθηκαν στη λεγόμενη επιτροπή αποζημιώσεων που σύστησε η Τουρκία, μετά από απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ).

Η αποζημίωση, που έλαβαν οι εκτοπισμένοι, ανέρχεται μόνο στο 9% της πραγματικής αξίας των περιουσιών τους. Τα στοιχεία αυτά καταγράφονται σε έκθεση διακομματικής επιτροπής, η οποία μελέτησε το ζήτημα των προσφυγών Ελληνοκυπρίων στη λεγόμενη επιτροπή αποζημιώσεων. 

Στην έκθεση, η οποία υποβλήθηκε στον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη, επισημαίνεται ότι «στόχος της Τουρκίας είναι η πλήρης τουρκοποίηση των κατεχομένων». Σημειώνεται ότι «ελλοχεύει ο κίνδυνος ανατροπής της ισχύουσας ιδιοκτησιακής ισορροπίας». Επιπλέον, σε περίπτωση λύσης, οι ελληνοκυπριακές περιουσίες στα κατεχόμενα ενδέχεται να υπολογιστούν στη βάση του 9%, ενώ οι τουρκοκυπριακές περιουσίες στις ελεύθερες περιοχές θα εκτιμηθούν στη βάση των πολλαπλάσια υψηλότερων τιμών που ισχύουν. 

Σύμφωνα με την έκθεση, της οποίας τα βασικά σημεία δημοσιεύει η εφημερίδα «Σημερινή», το φαινόμενο του μεγάλου αριθμού προσφυγών στην Επιτροπή Ακίνητης Περιουσίας (ΕΑΠ), «επιτροπή αποζημιώσεων», παρουσιάστηκε μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) για αναγνώριση της ΕΑΠ, ως νόμιμου εσωτερικού ένδικου μέσου της Τουρκίας, κατόπιν παραδοχής της ότι ελέγχει πλήρως και από κάθε άποψη το κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου.
Σύμφωνα με τη διακομματική επιτροπή, η σοβαρότητα της κατάστασης επιβάλλει άμεσες ενέργειες για να καταστεί εφικτή η ανακοπή του ήδη μεγάλου αριθμού προσφυγών. 

Η ΕΑΠ έχει μεν θεωρητικά δικαιοδοσία αποζημίωσης, ανταλλαγής και αποκατάστασης ακίνητης ιδιοκτησίας των προσφευγόντων Ελληνοκυπρίων, αλλά, επισημαίνεται στην έκθεση, «ενεργεί στην πραγματικότητα, ως πρακτορείο ξεπουλήματος σε εξευτελιστικές τιμές της ακίνητης περιουσίας των Ελληνοκυπρίων στα κατεχόμενα». 

Φαίνεται έκδηλα, σύμφωνα με τη διακομματική επιτροπή, ότι στόχος της Τουρκίας είναι «η περιουσιακή εθνοκάθαρση και πλήρης περιουσιακή τουρκοποίηση του κατεχόμενου τμήματος της Κύπρου, ώστε σταδιακά η de facto διχοτόμηση να τείνει να καταστεί de jure με επίκληση της νέας ιδιοκτησιακής κατάστασης». Τονίζεται ότι η εκποίηση ελληνοκυπριακών περιουσιών δύναται να επιφέρει σταδιακά στα προσεχή δύο με τρία χρόνια ανατροπή της ισχύουσας ιδιοκτησιακής ισορροπίας. 

Τα μέτρα που προκρίνει η διακομματική επιτροπή πρέπει να απαντούν στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό στους λόγους και στις ανάγκες που ωθούν τους Ελληνοκύπριους στο ξεπούλημα των περιουσιών τους. 

Οι βασικοί λόγοι, σύμφωνα με την έκθεση, που ωθούν τους Ελληνοκύπριους στην ΕΑΠ είναι:
– Οι συσσωρευμένες οικονομικές ανάγκες.
– Η μη εφαρμογή από την κυπριακή πολιτεία επαρκούς και αποτελεσματικής προσφυγικής πολιτικής ίσης κατανομής βαρών προς πραγματική ανακούφιση και ουσιαστική στήριξη των προσφύγων.
– Η συνεχιζόμενη στασιμότητα του κυπριακού και η αποδυνάμωση της προσδοκίας των Ελληνοκυπρίων που έχουν περιουσίες στα κατεχόμενα, για αποκατάσταση των περιουσιακών τους δικαιωμάτων. 

Όσον αφορά τις προτάσεις για νομοθετική απαγόρευση ή και ποινικοποίηση της προσφυγής στη λεγόμενη επιτροπή αποζημιώσεων, επισημαίνεται ότι «επικρατεί η νομική άποψη ότι εκ πρώτης όψεως μια τέτοια ρύθμιση προσκρούει στο Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και στο Πρωτόκολλο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καθώς και στο άρθρο 17 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ που προστατεύουν το δικαίωμα της ιδιοκτησίας». 

Σύμφωνα με την διακομματική επιτροπή, ακόμη και στην περίπτωση που μια τέτοια ρύθμιση στηριχτεί στο Δίκαιο της Ανάγκης, πρέπει να σταθμιστούν και οι προβλεπόμενες αντιδράσεις στον χώρο του ΕΔΑΔ, το οποίο οδήγησε, τους Ελληνοκύπριους εκτοπισμένους στην ΕΑΠ. 

Σχετικά με την επαναφορά του θέματος στο ΕΔΑΔ, στόχος πρέπει να είναι η απόδειξη του γεγονότος ότι τα σχετικά «δικαιοδοτικά» όργανα της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου» δεν απονέμουν δικαιοσύνη, αλλά, αντιθέτως υπηρετούν κυνικά άδικες πολιτικές σκοπιμότητες. 

Επιπλέον, η διαδικασία επαναφοράς του θέματος χρήζει από όλους πολλής προσοχής, σοβαρότητας και υπευθυνότητας, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος δυσμενέστερης δικαστικής εξέλιξης. 

Επισημαίνεται ότι είναι κοινή θέση όλων των μελών της Διακομματικής Επιτροπής ότι θα πρέπει να γίνει το παν για να κρατηθούν οι ελληνοκυπριακές περιουσίες στα κατεχόμενα από τους Ελληνοκύπριους ιδιοκτήτες τους. Ταυτόχρονα, πρέπει να εξαγγελθούν αμέσως μέτρα που να ανακουφίζουν οικονομικά τους δυσπραγούντες πρόσφυγες. 

Ουσιαστικά επιβάλλεται να αρθούν οι λόγοι που οδηγούν τους Ελληνοκύπριους στη λεγόμενη επιτροπή. 

Η διακομματική επιτροπή προτείνει μεταξύ άλλων τα ακόλουθα μέτρα:
– Νομικό πλαίσιο που να προστατεύσει τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά οικογενειών προσφύγων (αναδιάρθρωση και παράταση αποπληρωμής δανείων, αναστολή διώξεων).
– Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης. Παραχώρηση κατ΄ εξαίρεση επιπλέον συντελεστή δόμησης σε πρόσφυγες οι οποίοι έχουν ήδη καλύψει τον Συντελεστή Δόμησης που δικαιούνται.
– Ανταλλαγή ελληνοκυπριακών περιουσιών με κρατική γη, σε περίπτωση ανάπτυξης στις ελεύθερες περιοχές.

• Κατεχόμενα
• Νίκος Αναστασιάδης
• Τουρκία