«Ειδική σχέση» της ΕΕ με τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες εισηγείται ο Ολάντ

Σε ασκήσεις ισορροπίας επιδόθηκε ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ κατά τη διάρκεια της τριήμερης περιοδείας του στις χώρες του νότιου Καυκάσου, προσπαθώντας αφενός να μην θίξει τις ευαισθησίες της Μόσχας και αφετέρου να ανοίξει το δρόμο για μια προσέγγιση του Αζερμπαϊτζάν, της Αρμενίας και της Γεωργίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το ζήτημα αυτό είναι πολύ λεπτό, ιδίως μετά την αιφνιδιαστική άρνηση, τον Νοέμβριο του 2013, του φιλορώσου προέδρου της Ουκρανίας να υπογράψει τη συμφωνία σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση, και την απόφασή του να επιλέξει τη στενότερη οικονομική συνεργασία με τη Μόσχα, γεγονός που οδήγησε τη χώρα στην κρίση και απειλεί την εδαφική ακεραιότητά της.

Στο Μπακού, τον πρώτο σταθμό της περιοδείας του, την Κυριακή, ο Ολάντ απηύθυνε ένα σαφές μήνυμα στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν: η προσέγγιση της ΕΕ με τις τρεις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες του Καυκάσου «δεν στρέφεται εναντίον κανενός. Δεν κάνουμε κάτι για να αποσπάσουμε αυτές τις χώρες από μια άλλη συνεργασία» που ενδεχομένως έχουν, φρόντισε να δηλώσει, αναφερόμενος εμμέσως στην τελωνειακή ένωση που προωθεί η Ρωσία με τις γειτονικές της χώρες.

Για τον Γάλλο πρόεδρο, το Αζερμπαϊτζάν, η Αρμενία και η Γεωργία, αυτοί οι «ανεξάρτητοι εταίροι που αγωνιούν για την ανάπτυξή τους» θα πρέπει να αποφασίσουν ελεύθερα το μέλλον τους «έχοντας ταυτοχρόνως τις καλύτερες σχέσεις εντός του περιβάλλοντός τους», όπως είπε, καθώς βρίσκονται στη σκιά της Ρωσίας.

Ο Ολάντ προασπίστηκε και σήμερα το γαλλικό δόγμα των ισορροπιών, από το Γερεβάν όπου εισηγήθηκε μια «ειδική φόρμουλα» που θα επιτρέψει στην Αρμενία να προσεγγίσει τις Βρυξέλλες χωρίς να διακόψει τις σχέσεις της με την τελωνειακή ένωση των πρώην σοβιετικών δημοκρατιών. Επισήμανε κυρίως ότι η «ιδιαίτερη» κατάσταση της χώρας αυτής, «τόσο γεωγραφικά όσο και πολιτικά», την οδήγησε «να διατηρήσει τους δεσμούς της με τη Ρωσία».

Ο πρόεδρος της Αρμενίας Σερζ Σαρκισιάν άλλωστε το παραδέχτηκε χωρίς μισόλογα: η τελωνειακή ένωση επιτρέπει στο Γερεβάν «να εισάγει (από τη Ρωσία) υδρογονάνθρακες σε πολύ ανταγωνιστικές τιμές», όπως είπε στην κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε με τον Ολάντ. «Αυτό ήταν που μας οδήγησε να λάβουμε αυτήν την απόφαση για την Ευρωπαϊκή Ένωση», υπογράμμισε.

Τον Σεπτέμβριο του 2013 ο Αρμένιος πρόεδρος αιφνιδίασε πολλούς συμπατριώτες του όταν αποδέχτηκε την ένταξη της χώρας του στη ρωσική τελωνειακή ένωση αν και ήταν έτοιμη να υπογράψει συμφωνία ελευθέρου εμπορίου με τις Βρυξέλλες, κάτι που θα συνιστούσε ένα πρώτο βήμα προς τη μελλοντική ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η Αρμενία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία για τον εξοπλισμό του στρατού της ούτως ώστε να διατηρήσει τις ισορροπίες με το γειτονικό Αζερμπαϊτζάν, μια χώρα πλούσια σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, με την οποία βρίσκεται σε διένεξη εδώ και πάνω από 20 χρόνια με αφορμή το ζήτημα του Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Το Αζερμπαϊτζάν με τη σειρά του επικεντρώνει τη σχέση με του με την ΕΕ σε θέματα ενεργειακής ασφάλειας. Για την Ευρώπη η χώρα αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει εναλλακτική πηγή για τον ανεφοδιασμό της με φυσικό αέριο. Αν και έχει μάλλον φιλοδυτικό προσανατολισμό, το Αζερμπαϊτζάν αποφεύγει μέχρι στιγμής να συγκρουστεί με τη Μόσχα.

Από τις τρεις χώρες του νότιου Καυκάσου, αυτή που βρίσκεται εγγύτερα στις θέσεις της ΕΕ είναι αναμφίβολα τη Γεωργία όπου ο Γάλλος πρόεδρος θα ολοκληρώσει σήμερα την περιοδεία του με μια επίσκεψη-αστραπή διάρκειας λίγων ωρών. Μετά τον πόλεμο του 2008, με την εισβολή του ρωσικού στρατού στο έδαφος της Γεωργίας και την αναγνώριση εκ μέρους της Μόσχας της ανεξαρτησίας της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας, οι σχέσεις των δύο χωρών βελτιώθηκαν το 2013, όταν έχασε την εξουσία ο φιλοδυτικός Γεωργιανός πρόεδρος Μιχαήλ Σαακασβίλι.

Η νέα κυβέρνηση της Γεωργίας έχει διακηρύξει την πρόθεσή της να εξομαλύνει τις σχέσεις της με τη Μόσχα όμως ταυτόχρονα δεν αποκλείει την ένταξή της στο ΝΑΤΟ και σκοπεύει να υπογράψει τον Ιούνιο μια συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ.

• Ευρωπαϊκή Ένωση
• Ουκρανία
• Φρανσουά Ολάντ