Η «ανίερη» συμμαχία του Ισλαμικού Κράτους με τους στρατηγούς του Σαντάμ Χουσεΐν

Καθώς ο πλανήτης ακόμα προσπαθεί να συνέλθει από το σοκ που προκάλεσε το βίντεο με τον αποκεφαλισμό του αμερικανού δημοσιογράφου Τζέιμς Φόλεϊ, όλοι έχουν αρχίσει να αναρωτιούνται πόσο δυνατοί είναι πραγματικά οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους.

Οι συμβολισμοί του βίντεο είναι πολλοί και ξεκάθαροι: Κυριότερος όλων, το μήνυμα που στέλνεται προς πάσα κατεύθυνση, ότι δηλαδή οι αντάρτες θα συνεχίσουν  τον πόλεμο στο Ιράκ και τη Συρία μέχρις εσχάτων.

Όπως έγραφε το newpost.gr από τον Ιούνιο, το έδαφος για την ανάπτυξη των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του Ισλαμικού Κράτους ειδικά στο Ιράκ ήταν κάτι παραπάνω από πρόσφορο.  Κανένας στρατός όμως που βρίσκεται σε πόλεμο – αντάρτικος ή συμβατικός-  δεν μπορεί εδραιώσει την παρουσία στα μέρη που καταλαμβάνει μονάχα με τα όπλα και τη βία.

Οι νοσταλγοί του Σαντάμ και πάλι στο προσκήνιο

Και χάρη σε μία «ανίερη συμμαχία», αποτέλεσμα της διχαστικής πολιτικής που ακολούθησε ο μέχρι πρότινος πρωθυπουργός του Ιράκ Νούρι αλ Μάλικι, αλλά και των ενεργειών της Ουάσινγκτον τα χρόνια που ακολούθησαν την εισβολή στη χώρα το 2003, το Ισλαμικό Κράτος βρήκε τον σύμμαχο που χρειαζόταν για να σημειώσει τις μεγάλης σημασίας στρατιωτικές νίκες στα πεδία των μαχών, όπως η κατάληψη της Μοσούλης.

Πρόκειται για πρώην ανώτατους αξιωματούχους και στρατηγού του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν και του κόμματος Μπάαθ, η αντάρτικη οργάνωση JRTΝ την οποία διοικεί ο Ιζάτ Ιμπραΐμ αλ Ντούρι, αντιπρόεδρος του επαναστατικού συμβουλίου του Ιράκ και άλλοτε στενός συνεργάτης του δικτάτορα της χώρας.

Η  JRTΝ ενεργοποιήθηκε το 2006, στην επαύριο της εκτέλεσης του Σαντάμ και θα μπορούσε να πει κανείς πως η οργάνωση πρακτικά είναι ο κληρονόμος των όσων απέμειναν από το καθεστώς.

«Γάμος» από ανάγκη

«Ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου». Με αυτές τις λέξεις θα μπορούσε να περιγραφεί επακριβώς η συμμαχία που σύναψαν οι δύο κατά τα άλλα ετερόκλητες οργανώσεις που τους χωρίζουν πάρα πολλά: Το μεν Ισλαμικό Κράτος θέλει να δημιουργήσει ένα ισλαμικό χαλιφάτο που θα περιλαμβάνει περιοχές του Ιράκ και της Συρίας, η δε JRTΝ θέλει να γυρίσει τον χρόνο πίσω και να ανακτήσει την εξουσία και την επιρροή που έχασε το κόμμα Μπάαθ μετά την αμερικανική εισβολή του 2003.

Πρόκειται λοιπόν για έναν «γάμο» που έγινε από ανάγκη και που επισημοποιήθηκε κατά τη ραγδαία προέλαση του Ιουνίου. Οι τζιχαντιστές στο πρόσωπο των στρατηγών του Σαντάμ βρήκαν τον τρόπο για να νομιμοποιήσουν την εξουσία τους στις περιοχές που καταλαμβάνουν. Δεν είναι διόλου τυχαίο πως και στη Μοσούλη και στο Τικρίτ, διοικητές διορίστηκαν πρώην μέλη του κόμματος Μπάαθ, και ενώ οι πόλεις αφέθηκαν στα χέρια των ενόπλων της  JRTΝ.

Από την άλλη, οι νοσταλγοί της εποχής Σαντάμ βρήκαν τον τρόπο να αποκτήσουν εκ νέου δύναμη και να αυξήσουν την επιρροή τους, προσφέροντας την εμπειρία τους στη διακυβέρνηση της χώρας. «Έχουν μακρόχρονη ιστορία στη διακυβέρνηση του Ιράκ, και απλά φαίνεται απόλυτα φυσικό ότι αυτοί θα πρέπει να έχουν και τη διοίκηση», ανέφερε μιλώντας στο περιοδικό Foreign Policy ο Κένεθ Πόλακ, αναλυτής του ινστιτούτου Brookings.

Αυτό που ενώνει και τα δύο μέρη, είναι το μίσος που τρέφουν για το σιιτικό καθεστώς που κυβερνά τα τελευταία χρόνια το Ιράκ, με τις ευλογίες του ομόδοξου Ιράν. Να σημειωθεί πως ο Σαντάμ Χουσείν τη δεκαετία του 80 εξαπέλυσε μία αιματηρή εκστρατεία εναντίον της γειτονικής χώρα για περισσότερο από μία πενταετία και οι πληγές από αυτό τον πόλεμο είναι ακόμη ανοιχτές.

Η «εύθραυστη» συμμαχία και οι βιαιότητες του Ισλαμικού Κράτους

Όσο περνάει ο καιρός όμως οι διαφορές μεταξύ Ισλαμικού Κράτους και των νοσταλγών του Σαντάμ έρχονται όλο και περισσότερο στο προσκήνιο. Οι πρόσφατες βιαιότητες των τζιχαντιστών στις περιοχές του ιρακινού Κουρδιστάν που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων ομαδικές εκτελέσεις θρησκευτικών μειονοτήτων όπως οι Γιεζίντι, αλλά και ο βίαιος εκτοπισμός εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων φαίνεται πως ήταν η αιτία για να αντιδράσει μέχρι και η JRTΝ που καταδίκασε αυτές τις ενέργειες.

«Οι Μπααθιστές έχουν πολύ διαφορετικούς στόχους από το Ισλαμικό Κράτος και πολλοί από αυτούς θεωρούν την οργάνωση τρομοκρατική. Και το Ισλαμικό Κράτος όμως θεωρεί τους Μπααθιστές διεφθαρμένους. Νομίζω πως οι Μπααθιστές άρχισαν να αντιλαμβάνονται ότι (σ.σ. η συμμαχία)  ήταν λάθος υπολογισμός», ανέφερε η ερευνήτρια του Παρατηρητηρίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Λέτα Τάιλερ στο FP.

Η JRTΝ άρχισε να κρατά αποστάσεις από τις βιαιότητες των τζιχαντιστών και η «ανίερη» συμμαχία φαίνεται να οδεύει προς το τέλος της. Από την άλλη όμως, οι νοσταλγοί του Σαντάμ εκφράζοντας μία αρκετά μεγάλη τάση στο εσωτερικό του Ιράκ, ειδικότερα στις σουνίτικες ελίτ που κάποτε είχαν την εξουσία στα χέρια τους, θα συνεχίσουν να διεκδικούν ρόλο στην επόμενη ημέρα της χώρας, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.

Εάν οι ΗΠΑ μπουν στον πειρασμό να τους καλέσουν να συμμετάσχουν σε μία κυβέρνηση συνεργασίας με τους Σιίτες, πρακτικά θα ακύρωναν το λόγο που εισέβαλαν στη χώρα πριν από 11 χρόνια, την απομάκρυνση δηλαδή του Σαντάμ Χουσεΐν και των υποστηρικτών της από την εξουσία.

Εάν όμως συνεχίσουν να τους αγνοούν, οι αντιδράσεις των πρώην στελεχών του κόμματος Μπάαθ θα συνεχιστούν με αμείωτη ένταση. Και μπορεί κάποια στιγμή η ετερόκλητη συμμαχία να διαλυθεί, ωστόσο ο Σαντάμ Χουσεΐν επανέρχεται πάλι στο προσκήνιο, έστω και με αυτόν τον τρόπο. Και ενδεχομένως να είναι και το «κλειδί» που θα φέρει την πολιτική σταθερότητα στην πολύπαθη χώρα.

• ΗΠΑ
• Ιράκ
• Ισλαμικό Κράτος
• Νούρι αλ Μάλικι
• Συρία