Όλο και πιο κοντά Βλαντιμίρ Πούτιν και Ταγίπ Ερντογάν

Γράφει ο Βαγγέλης Βιτζηλαίος

Τα ζητήματα της Συρίας και της Κριμαίας (δευτερευόντως) μπορεί να χωρίζουν Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και Βλαντιμίρ Πούτιν, όμως τον τελευταίο καιρό οι δύο δυναμικοί πρόεδροι, με τα αρκετά κοινά σημεία αναφοράς, έχουν έρθει πολύ κοντά.

Τελευταίο δείγμα του διαύλου επικοινωνίας τους, το εγκώμιο που έπλεξε ο ρώσος πρόεδρος κατά τη διάρκεια της ετήσιας συνέντευξής του, για τον τούρκο ομόλογό του λέγοντας εμμέσως πλην σαφώς ότι δεν υποκύπτει σε εξωτερικές πιέσεις. Tον αποκάλεσε «σκληρό άνδρα» διότι αγνόησε τις συστάσεις της Δύσης και δεν κράτησε μυστική την ενεργειακή συμφωνία Άγκυρας-Μόσχας.

Οι δύο ηγέτες έχουν στην πραγματικότητα πολλά κοινά. Ο 62χρονος Πούτιν και ο 60χρονος Ερντογάν μπορούν να χαρακτηριστούν χαρισματικοί, ηγούνται αχανών χωρών, στα σύνορα της Ευρώπης εδώ και πολλά χρόνια (από το 1999 ο Ρώσος, από το 2002 ο Τούρκος) έχοντας αντιμετωπίσει πρόσφατες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις (την περίοδο 2011-12 ο Πούτιν και πέρυσι ο Ερντογάν). Και οι δύο κατηγορούνται από τους επικριτές τους για αυταρχισμό, ενώ κατά τη διάρκεια της ηγεσίας τους Άγκυρα και Μόσχα έχουν απομακρυνθεί από την ευρωπαϊκή προοπτική και από τη συνεννόηση με τις Βρυξέλλες.

Φυσικά, οι ομοιότητες των δύο ηγετών δεν είναι αυτές που τους φέρνουν ακόμα πιο κοντά αλλά η οικονομία. Άγκυρα και Μόσχα σκοπεύουν να τριπλασιάσουν το ύψος των εμπορικών τους συμφωνιών από τα 33 δισ. στα 100 δισ. δολάρια μέχρι το 2020. 

Το… μεγάλο παιχνίδι, όμως, παίζεται στα ενεργειακά. Ο Πούτιν ανακοίνωσε την 1η Δεκεμβρίου την ακύρωση του σχεδίου για την κατασκευή του αγωγού South Stream, στη διάρκεια επίσημης επίσκεψής του στην Άγκυρα, δείχνοντας πρόθυμος να συνεργασθεί με την Τουρκία για την εξεύρεση εναλλακτικής λύσης.

Στην ίδια συνέντευξη Τύπου, με τον Ερντογάν, ο ρώσος πρόεδρος ανέφερε ότι η Τουρκία αποτελεί «στρατηγικό ενεργειακό εταίρο» της χώρας του, προαναγγέλλοντας μείωση της τιμής του ρωσικού φυσικού αερίου που προμηθεύεται η Τουρκία κατά 6%. Ακόμα, δεσμεύτηκε ότι η χώρα του θα παραδώσει έγκαιρα το πρώτο ατομικό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Τουρκία, δείχνοντας ότι η οικονομική σχέση των δύο πλευρών είναι πολυεπίπεδη.

Είναι ενδεικτικό το χθεσινό δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας Hurriyet, με τίτλο «Ερντογάν: Κολλητός του Πούτιν και σύμμαχος του Ομπάμα;». Ο αρθρογράφος επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι η Δύση ξέρει ότι δεν μπορεί να ρισκάρει τα στρατηγικά και στρατιωτικά της συμφέροντα με την Τουρκία, παίζοντας το δικό της παιχνίδι με τη Ρωσία, ώστε να ελαχιστοποίησει τους κινδύνους εάν η ένταση με τη Μόσχα κλιμακωθεί. Αναλυτές θεωρούν ότι η προσέγγιση Μόσχας-Άγκυρας είναι ένα μήνυμα προς τη Δύση ότι Πούτιν-Ερντογάν δεν είναι μόνοι, αλλά έχουν εναλλακτικό σύμμαχο ο ένας στο πρόσωπο του άλλου.

Η Ρωσία έχει «πάρα πολλά συμπίπτοντα περιφερειακά συμφέροντα» με την Τουρκία, γι’ αυτό και έχει μεγάλο ενδιαφέρον για την περαιτέρω ανάπτυξη των σχέσεων των δύο πλευρών, που θα προωθηθεί, υπογράμμιζε ο Βλαντιμίρ Πούτιν στην κοινή συνέντευξη με τον Ερντογάν. Ο ρόλος του συμμάχου και του πολεμίου της Δαμασκού δεν πρόκειται, προς το παρόν, να αποτελέσει μεγάλο πρόβλημα στις σχέσεις των δύο «σκληρών ανδρών».

• Βλαντιμίρ Πούτιν
• Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν
• Τουρκία