Δορυφόρος κατέγραψε το τσουνάμι στην Ινδονησία – Χτύπησε χωρίς προειδοποίηση

Το τσουνάμι που σάρωσε τη νύχτα του Σαββάτου την Ιάβα και τη Σουμάτρα της Ινδονησίας προκλήθηκε από την κατάρρευση πλαγιάς του ηφαιστείου Ανάκ Κρακατόα, χωρίς να έχει προηγηθεί σεισμός ή άλλη προειδοποίηση.

Τα κύματα του τσουνάμι καταγράφηκαν μάλιστα από ευρωπαϊκό δορυφόρο καθώς εξαπλώνονταν κυκλικά στον ωκεανό λίγο μετά την έκρηξη του ηφαιστείου.

Τουλάχιστον 373 άνθρωποι σκοτώθηκαν, εκατοντάδες τραυματίστηκαν και πολλά κτίρια υπέστησαν σοβαρές ζημιές όταν χτύπησε το τσουνάμι στα Στενά Σοντ, ανάμεσα στα νησιά Ιάβα και Σουμάτρα, αργά το βράδυ του Σαββάτου.

Το Ανάκ Κρακατόα εκτόξευε στάχτη και λάβα για μήνες προτού καταρρεύσει ένα τμήμα της νοτιοδυτικής πλευράς του ηφαιστείου, 0,64 τετραγωνικών χιλιομέτρων, δήλωσε Ινδονήσιος αξιωματούχος.

Η κατολίσθηση προκάλεσε απότομη μετατόπιση ενός μεγάλου όγκου νερού, με αποτέλεσμα να σχηματιστεί το φονικό κύμα.

«Αυτό προκάλεσε μια υποθαλάσσια κατολίσθηση και τελικά προκάλεσε το τσουνάμι», είπε η Ντουικορίτα Καρναουάτι, επικεφαλής της μετεωρολογικής υπηρεσίας, η οποία πρόσθεσε πως τα κύματα έπληξαν τις ακτές 24 λεπτά αργότερα.

Εικόνες που μετέδωσε ο δορυφόρος της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας Stentinel-1 δείχνουν ένα μεγάλο κομμάτι της νότιας πλευράς του ηφαιστείου να πέφτει στον ωκεανό, δήλωσαν επιστήμονες.

Ο ευρωπαϊκός δορυφόρος Stentinel-1 κατέγραψε τα ομόκεντρα κύματα του τσουνάμι να εξαπλώνονται κυκλικά γύρω από το ηφαίστειο (ESA)

«Όταν αυτό το κομμάτι γης πέφτει στον ωκεανό… εκτοπίζει την επιφάνεια του ωκεανού προκαλώντας την κάθετη μετατόπιση που προκάλεσε το τσουνάμι», δήλωσε ο Σαν Τέιλορ-Όφορντ, σεισμολόγος στην GNS Science στο Ουέλινγκτον, αναφερόμενος στις υποθαλάσσιες κατολισθήσεις.

Ο Τέιλορ-Όφορντ είπε πως η έκρηξη και το «περιβάλλον υψηλού θορύβου» μπορεί να είναι ο λόγος για τον οποίο η κατολίσθηση δεν καταγράφηκε σεισμικά.

Το γεγονός ότι το τσουνάμι προκλήθηκε από ηφαίστειο, και όχι από σεισμό, μπορεί να είναι ο λόγος για τον οποίο δεν προκλήθηκε ειδοποίηση για τσουνάμι, είπαν επιστήμονες.

Κάτοικοι των παραλιακών περιοχών ανέφεραν πως δεν είδαν ούτε αισθάνθηκαν οποιαδήποτε προειδοποιητικά σήματα, όπως έναν σεισμό ή το νερό που υποχωρεί κατά μήκος της παραλίας προτού υψωθούν κύματα ύψους έως και τριών μέτρων.

Ο Χοσέ Μπορέο, μηχανολόγος των ακτών που ειδικεύεται στους κινδύνους από τσουνάμι στην eCoast Marine Consulting, είπε πως τα τσουνάμι που προκαλούνται από κατολισθήσεις δεν είναι τόσο καλά μελετημένα όσο τα τσουνάμι που προκαλούνται από σεισμούς.

«Στην Ινδονησία, όλοι περιμέναμε άλλο ένα μεγάλο τσουνάμι από σεισμό και στη συνέχεια έκρηξη, ενώ εδώ έχουμε μια ηφαιστειακή κατολίσθηση», είπε ο Μπορέρο.

«Έχω δει κάποιες εικόνες που δείχνουν ότι μπορεί να υπάρχει κάποιο είδος επικλινούς κατολίσθησης που μπορεί να εκτείνεται υποθαλασσίως αλλά καμία από αυτές δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί μέχρις ότου υπάρξει μια μελέτη χαρτογράφησης τον πυθμένα της θάλασσας».

Το Ανάκ Κρακατόα ή «παιδί του Κρακατόα» αναδύθηκε από το ηφαίστειο Κρακατόα, το οποίο εξερράγη το 1888 και επηρέασε το κλίμα σε όλο τον κόσμο. Η έκρηξη είχε ακουστεί μέχρι το Περθ της Αυστραλίας, δήλωσε η Μίκα Μακίνον, γεωφυσικός με έδρα το Βανκούβερ του Καναδά.

Όπως επισήμανε, δεν υπάρχουν συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης που να μπορούν να ανιχνεύσουν τσουνάμι από κατολισθήσεις.

Το Ανάκ Κρακατόα είναι τόσο κοντά στην ακτή που δεν θα μπορούσε να υπάρξει επαρκής χρόνος για αντίδραση και εκκένωση του πληθυσμού, πρόσθεσε.