current views are: 1

20 Ιουλίου 2019
Δημοσίευση05:08

Κοιτώντας πίσω από την κουρτίνα των S-400 – H τουρκική συναίνεση για απομάκρυνση από τη Δύση

«Εθνική συναίνεση» για να απεμπλακεί η χώρα από τη Δύση

Δημοσίευση 05:08’
αρθρο-newpost

«Εθνική συναίνεση» για να απεμπλακεί η χώρα από τη Δύση

Μεγάλο μέρος της συζήτησης για την αγορά εκ μέρους της Τουρκίας των ρωσικών πυραύλων S-400 επικεντρώνεται στο κατά πόσον θα προκαλέσει ρήξη με τη Δύση. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η παράδοση του ρωσικού συστήματος που ξεκίνησε την περασμένη εβδομάδα θα έχει πολιτικό και οικονομικό κόστος, αλλά ένα σημείο που συχνά αναλυτές το παραβλέπουν είναι το γεγονός πως στην Τουρκία υπάρχει μια «εθνική συναίνεση» για να απεμπλακεί η χώρα από τη Δύση.

Το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχει μια σαφή στάση απέναντι στη Δύση.

Η παραδοσιακή ισλαμική ιδεολογία του τον οδηγεί σε ριζοσπαστικό αντι-δυτικισμό σε βασικά ζητήματα της παγκόσμιας πολιτικής. Εκτός αυτού, οι Τούρκοι Ισλαμιστές βλέπουν επίσης τη Δύση ως απειλή για την επιβίωσή τους.

Ο κατώτερος εταίρος του συνασπισμού του AKP, το ακροδεξιό κόμμα εθνικιστικού κινήματος (MHP) είναι επίσης ιστορικά αντι-δυτικό. Το MHP θεωρεί τη Δύση ως εχθρό των Τούρκων και τους δυτικούς θεσμούς όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση ως εχθρική, λόγω της αντίληψης του κόμματος ότι το μπλοκ υποστηρίζει το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK), το οποίο αγωνίζεται για αυτονομία και αυτοδιάθεση στο νοτιοανατολικό τμήμα της Τουρκίας από το 1984.

Υπάρχει επίσης μια νέα δυναμική που αναγκάζει τον συνασπισμό του AKP-MHP προς μια πιο επιθετική αντι-δυτική εξωτερική πολιτική. Η οικονομική κατάρρευση. Χωρίς ουσιαστικό οικονομικό πρόγραμμα, ο συνασπισμός AKP-MHP χρησιμοποιεί αυταρχικά μέσα. Δεδομένου ότι η οικονομική κρίση δεν είναι πιθανό να αναστραφεί, ο συνασπισμός είναι αρκετά έξυπνος για να συνειδητοποιήσει ότι η διακυβέρνηση της Τουρκίας μέσω αυταρχικών μέσων και κρατικής οικονομίας απαιτεί έναν νέο προσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής. Ο συνασπισμός του AKP-MHP ονειρεύεται μια εναλλακτική παγκόσμια ευθυγράμμιση, η οποία αναμένεται να σημαίνει λιγότερη δέσμευση σε σύνθετα θέματα όπως το κράτος δικαίου, η ελεύθερη αγορά και η δημοκρατία.

Η αντιπολίτευση δεν διαφέρει και πολύ. Όταν η Τουρκία παρέλαβε την πρώτη παρτίδα εξαρτημάτων των S-400, η ηγετική καθημερινή κεμαλιστική εφημερίδα, Sözcü, κυκλοφορούσε υπό τον τίτλο: «Δεν ενδώσαμε στις απειλές!».

Η λέξη “εμείς” δηλώνει ότι η κοσμική αντιπολίτευση μοιράζεται την ίδια προοπτική με το κυβερνών ΑΚΡ. Δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ των εθνικιστών, των ισλαμιστών και των κοσμικών, όταν πρόκειται να αψηφήσουν τη Δύση.

Το κοσμικό κύριο Δημοκρατικό Λαϊκό Κόμμα της αντιπολίτευσης (CHP) δήλωσε την υποστήριξή του προς την κυβέρνηση για το θέμα S-400. Ούτε το CHP ούτε το μετριοπαθές αντιπολιτευόμενο κόμμα Good Party φαίνεται να ανησυχούν από την αποσύνδεση της Τουρκίας από τη Δύση.

Γιατί δεν ανησυχούν οι κοσμικές και οι αριστερές ομάδες; Η απάντηση έγκειται στον ιδεολογικό μετασχηματισμό της τουρκικής αριστερής εξουσίας από τη δεκαετία του 1960. Ο Κεμαλισμός, η επίσημη κοσμική εκσυγχρονιστική ιδεολογία του ιδρυτή της Τουρκίας, Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, προηγουμένως δεν είχε ιδιαίτερη αριστερή ατζέντα.

Αλλά από τη δεκαετία του 1960, το κόμμα του Ατατούρκ, το CHP, αυτοπροσδιορίστηκε, έγινε πιο επικριτικό απέναντι στη Δύση και υποστήριξε ένα εθνικό στίγμα εκκοσμίκευσης και εκσυγχρονισμού.

Σήμερα, πολλοί κορυφαίοι τούρκοι αριστεροί / σοσιαλιστές δημοσιογράφοι και διανοούμενοι φαίνεται να εγκρίνουν την απόκλιση της κυβέρνησης από τη Δύση, παρά την έντονη κριτική τους στους ισλαμιστές σε όλους τους άλλους τομείς πολιτικής.

Τα αντιδυτικά συναισθήματα είναι επίσης κοινά στους απλούς ανθρώπους. Μια πρόσφατη έρευνα από το πανεπιστήμιο Kadir Has της Κωνσταντινούπολης δείχνει ότι οι περισσότεροι Τούρκοι βλέπουν χώρες όπως το Αζερμπαϊτζάν, το Τουρκμενιστάν, το Κατάρ, τη Βενεζουέλα, το Ιράν, τη Ρωσία, την Ινδία και την Κίνα ως φιλικές χώρες. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, οι Τούρκοι βλέπουν χώρες σαν τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γαλλία, τη Βρετανία και τη Γερμανία ως απειλή.

Η έρευνα δείχνει ένα μένος για τη Δύση. Έτσι, τα επιχειρήματα σχετικά με το δυνητικό κόστος των S-400 παραβλέπουν ένα σημείο. Το ερώτημα θα πρέπει μάλλον να είναι, είναι δυνατόν να κρατηθεί σήμερα η Τουρκία στην παραδοσιακή φιλοδυτική της θέση, όσο ο κόσμος, οι ελίτ και το κράτος είναι τόσο αντιδυτικοί;

Η Τουρκία έχει ήδη μια νέα πραγματικότητα που η κρίση S-400 απλά κάνει πιο ορατή. Η Τουρκία είναι έτοιμη να αλλάξει το πρότυπο της εξωτερικής της πολιτικής, οπότε αν δεν ήταν η κρίση S-400, ένα άλλο θέμα ή περιστατικό θα έφερνε αυτή την πραγματικότητα στο προσκήνιο.

Από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1923, ορισμένα μεγάλα θέματα κυριαρχούσαν στην πολιτική. Ο αγώνας μεταξύ του Ισλάμ και του κοσμικού είναι ο πιο εξεζητημένος, αλλά το θέμα του εθνικισμού και της δυτικοποίησης παραβλέπεται συχνά. Η ειρωνεία είναι ότι, όταν πρόκειται για σύγκρουση μεταξύ εθνικισμού και δυτικοποίησης, ο εθνικισμός είναι σε θέση να ενώσει τόσο τους κοσμικούς όσο και τους ισλαμιστές, τις δύο ομάδες που διαχωρίζονται πικρά για τον ρόλο της θρησκείας στην πολιτική και τη δημόσια ζωή.

* Άρθρο του Gökhan Bacık που διδάσκει την πολιτική επιστήμη στο Πανεπιστήμιο Palacky δημοσιεύτηκε στο ahvalnews.com. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν τη σύγχρονη Μέση Ανατολή, το Ισλάμ και την πολιτική, καθώς και την τουρκική πολιτική.


σχετικα αρθρα