Οι ΗΠΑ αποχωρούν και επισήμως από τη συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα

«Σήμερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες εκκινούν τη διαδικασία αποχώρησης από τη συμφωνία του Παρισιού. Κατ’ εφαρμογήν των όρων αυτής της συμφωνίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέβαλαν επίσημη γνωστοποίηση της αποχώρησής τους στα Ηνωμένα Εθνη. Η αποχώρηση θα τεθεί σε ισχύ έναν χρόνο μετά την γνωστοποίηση».

Με αυτή την ανακοίνωση, οι ΗΠΑ επισημοποίησαν την αποχώρησή τους από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, προκαλώντας οργισμένες αντιδράσεις, κυρίως εκ μέρους της Γαλλίας και της Κίνας.

Η αποχώρηση την οποία ο Ντόναλντ Τραμπ είχε ανακοινώσει τουλάχιστον πριν από ένα χρόνο, δεν μπορούσε να πραγματοποιηθεί νωρίτερα, λόγω ρήτρας στο κείμενο της συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα, που εισάγει μία αντίστροφη μέτρηση διάρκειας ενός έτους πριν η Ουάσινγκτον μπορέσει να αποχωρήσει.

Σύμφωνα με το κείμενο που διαπραγματεύθηκε στο τέλος του 2015 ο Μπαράκ Ομπάμα, καμία χώρα δεν μπορεί να αποχωρήσει πριν από την τρίτη επέτειο της έναρξης ισχύος της.

Συνεπώς, οι ΗΠΑ θα βρίσκονται εκτός της συμφωνίας στις 4 Νοεμβρίου 2020, την επομένη των προεδρικών εκλογών, στις οποίες ο Ντόναλντ Τραμπ προτίθεται να διεκδικήσει δεύτερη προεδρική θητεία.

Οι ΗΠΑ είναι η μόνη χώρα που επιδιώκει να αποδεσμευθεί από το κείμενο αυτό, το οποίο έχει υπογραφεί από 197 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Βόρεια Κορέα. 

«Ηρθε η ώρα να φύγουμε από την συμφωνία του Παρισιού», είχε δηλώσει την 1η Ιουνίου 2017 ο Ντόναλντ Τραμπ. «Εξελέγην για να εκπροσωπήσω τους κατοίκους τους Πίτσμπουργκ, όχι του Παρισιού».

Από τότε οι ΗΠΑ διατήρησαν την έδρα τους στις συνομιλίες, με προφανή στόχο να διατηρούν επιρροή στις τεχνικές συνομιλίες τις σχετικές με την εφαρμογή της συμφωνίας, σε περίπτωση που, κάποια μέρα, η Ουάσινγκτον αποφασίσει να επιστρέψει.

Αντιδράσεις εντός και εκτός

Η Κίνα, πρώτος παγκόσμιος ρυπαντής, και η Γαλλία, αντέδρασαν επίσης στην ανακοίνωση της Ουάσιγκτον.

«Ελπίζουμε ότι οι ΗΠΑ θα επιδείξουν μεγαλύτερη υπευθυνότητα και θα συμβάλουν περισσότερο στην διαδικασία πολυμερούς συνεργασίας, αντί να προσθέτουν αρνητική ενέργεια», δήλωσε ο εκπρόσωπος της κινεζικής διπλωματίας Γκενγκ Σουάνγκ.

«Η κλιματική αλλαγή αποτελεί κοινή πρόκληση για ολόκληρη την ανθρωπότητα, όλα τα μέλη της διεθνούς κοινότητας οφείλουν να συνεργασθούν χέρι-χέρι», πρόσθεσε.

Από την πλευρά της η Γαλλία, με τον Εμανουέλ Μακρόν να βρίσκεται στη Σανγκάη σε επίσημη επίσκεψη, εξέφρασε τη λύπη της για την αμερικανική απόφαση. 

Στην ανακοίνωσή της η γαλλική προεδρία σημειώνει ότι «αυτό καθιστά ακόμη πιο αναγκαία τη γαλλο-κινεζική σύμπραξη για το Κλίμα και την Βιοποικιλότητα».

«Υβρις προς την ανθρωπότητα»

Οι Αμερικανοί συντηρητικοί χαιρέτισαν την ανακοίνωση της κυβέρνησης Τραμπ, ωστόσο η Δημοκρατική και πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι δήλωσε ότι πρόκειται για «μία νέα αντιεπιστημονική απόφαση… που ξεπουλά το μέλλον του πλανήτη και των παιδιών μας».

Η απόφαση της Ουάσινγκτον προέρχεται «από μία ξεπερασμένη ιδέα του περασμένου αιώνα, όταν πίστευαν ότι η κλιματική κινητοποίηση είναι δαπανηρή και καταστρέφει θέσεις εργασίας», σχολίασε ο Αντριου Στιρ, πρόεδρος του World Resources Institute.

Ο επίσημος λόγος τον οποίο επικαλείται η Ουάσινγκτον είναι μία άδικη για τις ΗΠΑ συμφωνία, αν και η φιλοσοφία του κειμένου είναι ότι οι χώρες ορίζουν ελεύθερα τους στόχους μείωσης της εκπομπής αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Άλλωστε, ο στόχος που είχε ανακοινωθεί τότε από τον Μπαράκ Ομπάμα ήταν λιγότερο φιλόδοξος σε σχέση με τις άλλες χώρες.

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, επικαλέστηκε το άδικο οικονομικό βάρος που επιβάλλεται «στους εργαζόμενους, τις επιχειρήσεις και τους Αμερικανούς φορολογούμενους».

Ο Ντόναλντ Τραμπ θα μπορεί να πει στους ψηφοφόρους του ότι τήρησε τις υποσχέσεις του.

Ομως, η αντιπολίτευση των Δημοκρατικών, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις και οι ειδικοί οργίσθηκαν με την εγωιστική συμπεριφορά του δεύτερου παγκόσμιου ρυπαντή, την ώρα που η Κίνα παραμένει δεσμευμένη από την συμφωνία.

«Υβρις για την ανθρωπότητα» κατήγγειλε το Δημοκρατικό Κόμμα . «Είναι ντροπιαστικό», έγραψε στο Twitter ο Τζο Μπάιντεν, υποψήφιος για το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος.

«Δεν είναι κάτι περισσότερο από την τήρηση μίας κυνικής , παράλογης υπόσχεσης της προεκλογικής εκστρατείας με μοναδικό στόχο να κερδίσει την εύνοια της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων», δήλωσε ο δημοκρατικός γερουσιαστής Πάτρικ Λίχι.

Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ δεν δημιούργησε το φαινόμενο ντόμινο που ορισμένοι φοβούνταν σε χώρες όπως η Αυστραλία και η Βραζιλία. Αντίθετα, ενίσχυσε πλειάδα μη ομοσπονδιακών παραγόντων των ΗΠΑ: πολιτείες υπό δημοκρατική διακυβέρνηση, πόλεις και επιχειρήσεις που έχουν δεσμευθεί για ουδετερότητα διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2050 ή για την ανάληψη άλλων πρωτοβουλιών. Και αυτή η κινητοποίηση θα αντισταθμίσει σε κάποιο μέτρο την απόφαση της Ουάσινγκτον.

Τελικά, η συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα δεν κατέρρευσε, ενισχυμένη από την κινητοποίηση των νέων για το Κλίμα τους τελευταίους μήνες.

Ομως, το αποτέλεσμα των αμερικανικών προεδρικών εκλογών το 2020 μπορεί να είναι αποφασιστικής σημασίας. «Εάν ποτέ ανανεωθεί μία τετραετής διακυβέρνηση υπό τον Τραμπ, οι συνέπειες θα είναι πολύ, πολύ διαφορετικές», δήλωσε ο Ντέιβιντ Λεβάι, του κέντρου Iddri, προσθέτοντας ότι η κινητοποίηση για το Κλίμα διατηρείται, όσο η αμερικανική αποχώρηση παραμένει παρένθεση.

Ολοι οι υποψήφιοι για το χρίσμα των Δημοκρατικών έχουν δεσμευθεί για την επιστροφή των ΗΠΑ στην συμφωνία του Παρισιού και αυτό θα μπορεί να γίνει με την ανάληψη των καθηκόντων του νέου Αμερικανού προέδρου, εάν δεν είναι ο Τραμπ, στις 20 Ιανουαρίου 2021.