Επιβεβαιώνεται η ύπαρξη νερού στην επιφάνεια της Σελήνης

Τις πρώτες ξεκάθαρες ενδείξεις για ύπαρξη πάγου νερού στους πόλους της Σελήνης παρουσίασε ομάδα Αμερικανών ερευνητών. Το νερό επιβεβαιώνεται ότι κρύβεται στον πυθμένα πολικών κρατήρων, εκεί όπου το φως του ήλιου δεν φτάνει ποτέ.

H ανακάλυψη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση PNAS, βασίζεται σε δεδομένα που συγκέντρωσε τη διετία 2008-09 η ινδική αποστολή Chandrayaan-1. Οι ερευνητές ανάλυσαν ξανά τα δεδομένα και εντίπισαν ενδείξεις για μικροσκοπικά κομματάκια πάγου ανάμεικτου με πετρώματα στην επιφάνεια ορισμένων κρατήρων στα βορειότερα και νοτιότερα σημεία της Σελήνης. Προηγούμενες μελέτες καταδείκνυαν ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν διάφοροι συνδυασμοί υδρογόνου και οξυγόνου, των συστατικών στοιχείων δηλαδή του νερού, στη Σελήνη, αυτή όμως είναι η πρώτη μελέτη που εντοπίζει άμεσα μόρια νερού από τον τρόπο που απορροφούν την εισερχόμενη υπέρυθρη ακτινοβολία.
 

Η κατανομή του πάγου (μπλε) στον νότιο πόλο (αριστερά) και τον βόρειο πόλο (NASA)

Το ενδεχόμενο ύπαρξης πάγου στη Σελήνη ταλάνιζε τους αστρονόμους για χρόνια, ακόμα και πριν την έναρξη της αποστολής Apollo της ΝASA που έστειλε αστροναύτες στην επιφάνεια της Σελήνης. Όταν το διαστημόπλοιο Clementine της NASA έφερε στο φως στοιχεία που αποκάλυπταν την πιθανότητα ύπαρξης πάγου στην επιφάνεια της Σελήνης το 1994, ο ενθουσιασμός ανανεώθηκε. Το πρόβλημα, όμως, ήταν ότι οι μετρήσεις δεν ήταν απόλυτα αξιόπιστες. Έκτοτε οι επιστήμονες αναζητούν σχολαστικά αποδείξεις ύπαρξης πάγου στην επιφάνεια της Σελήνης, και αυτή είναι η πρώτη φορά που οι αποδείξεις είναι ξεκάθαρες.

«Τα νέα είναι συναρπαστικά, και δίνουν σημαντική ώθηση σε μελλοντικές διεθνείς αποβάσεις στις πολικές περιοχές, ώστε να γίνουν γεωτρήσεις και πάρουμε δείγματα αυτού του πάγου», λέει ο Τζιμ Χέντ, γεωλόγος που μελετά τους πλανητικούς σχηματισμούς στο Πανεπιστήμιο Brown, και ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα. «Αν υπάρχει πάγος στην επιφάνεια, αυτό σημαίνει ότι πολλά περισσότερα μπορεί να κρύβονται στα βάθη, τα οποία καλύπτονται και διατηρούνται κάτω από προστατευτικό έδαφος, ή βρίσκονται διασπασμένα και παγωμένα στα στρώματα εδάφους.»

Η ινδική αποστολή συγκέντρωσε δεδομένα για τον τρόπο με τον οποίο διάφορα σημεία της επιφάνειας της Σελήνης αντανακλούν ακτίνες κοντινού υπέρυθρου φωτός. Καθώς διαφορετικά μόρια επιστρέφουν διαφορετικές ανακλάσεις, οι επιστήμονες μπορούν με ακρίβεια να προσδιορίσουν τι είδους χημικά στοιχεία βρίσκονται σε οποιαδήποτε επιφάνεια που έχει αξιολογηθεί με αυτόν τον τρόπο. Η ομάδα χρησιμοποίησε επίσης δεδομένα από άλλες εξερευνητικές αποστολές στη Σελήνη, όπως το Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) που εκτοξεύτηκε το 2009. Η αποστολή αυτή εντόπισε ενώσεις βάσει του τρόπου που ανακλούν το υπεριώδες φως.

Οι ξεχωριστές αυτές μετρήσεις μοτίβων ανάκλασης από διαφορετικούς τύπους φωτός συνδυάστηκαν και επέτρεψαν στην ομάδα να ταυτοποιήσει τη χημική υπογραφή του πάγου ανάμεικτη με τη σκονισμένη, βραχώδη επιφάνεια της Σελήνης στους σκοτεινούς κρατήρες των πόλων της.

Ο Σουάι Λι, γεωλόγος του Πανεπιστημίου της Χαβάης που συμμετείχε στην έρευνα, δηλώνει ότι τα δεδομένα δε μπορούν να δείξουν από πού προήλθε αρχικά ο πάγος. Παρόλα αυτά, προσθέτει, ενδέχεται να προέρχεται από μετεωρίτες που έπεσαν στην Σελήνη χρόνια πριν. Οι συγκρούσεις με άλλα διαστημικά αντικείμενα, όπως οι μετεωρίτες και οι κομήτες, έδωσαν στη Σελήνη την σημαδεμένη επιφάνειά της, και εύκολα θα μπορούσαν να φέρουν μαζί τους μια ξένη ουσία, όπως ο πάγος.

Ο πάγος στην σεληνιακή επιφάνεια θα μπορούσε επίσης να οφείλεται στα αέρια που αναδίδονται από τον βράχο κάτω από αυτήν. Μπορεί να είναι και αποτέλεσμα των ηλιακών ανέμων, ενεργειακά δηλαδή φορτισμένων ιόντων που εκπέμπει ο ήλιος, τα οποία βομβαρδίζουν την επιφάνεια της Σελήνης και ίσως προκαλούν χημικές αντιδράσεις για τη δημιουργία παγωμένου νερού.

Για να κατανοήσει, πάντως, απόλυτα από πού προέρχεται ο πάγος, ο Λι ελπίζει να στείλει ένα ρομποτικό όχημα εξερεύνησης στη Σελήνη, το οποίο θα συλλέξει πραγματικά δείγματα του παγερού σεληνιακού εδάφους και του πάγου του.

Στη Γη, η ύπαρξη του νερού επέτρεψε την ύπαρξη ζωής. Σε άλλους πλανήτες, προμηνύει την προοπτική εύρεσης νέας ζωής, ή την δυνατότητα για την ήδη υπάρχουσα να επιβιώσει κάπου εκτός του δικού μας πλανήτη. Οι ενδείξεις του νερού στην επιφάνεια της Σελήνης θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμες σε περίπτωση που αποφασίσουμε ποτέ να προσπαθήσουμε να χτίσουμε βάσεις στη Σελήνη, ή να εξερευνήσουμε το διάστημα ακόμα περισσότερο.

Πηγή: Quartz

• νερό
• Σελήνη