Αντίστροφη μέτρηση για την προσεδάφιση του NASA InSight στον Άρη

Ο κόκκινος πλανήτης ετοιμάζεται για την άφιξη του πρώτου επισκέπτη από τη Γη εδώ και χρόνια: έναν σεισμολόγο με τρία πόδια και ένα χέρι, ο οποίος θα αναλάβει να αφουγκραστεί τον εσωτερικό κόσμο του Άρη.

Έπειτα από ταξίδι έξι μηνών κα 480 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, το ρομπότ InSight της NASA ετοιμάζεται να προσεδαφιστεί στον πλανήτη σε μια ριψοκίνδυνη διαδικασία που θα κάνει τη NASA να ιδρώσει από αγωνία.

Το Newpost.gr θα καλύπτει ζωντανά τη διαδικασία τη Δευτέρα από την ώρα που θα ξεκινήσει η μετάδοση στο NASA TV γύρω στις 9 το βράδυ ώρα Ελλάδας, περίπου μία ώρα πριν από την προσεδάφιση.

Animation του InSight να αναπτύσσει τα όργανά του μετά την προσεδάφιση (NASA JPL/Caltech)

Από τη δεκαετία του 1960 που άρχισαν οι αποστολές στον Άρη, μόνο το 40% κατάφερε να φτάσει στον πλανήτη –το InSight θα μπορούσε να περάσει ξυστά από το στόχο ή να στουκάρει στην επιφάνεια με μεγάλη ταχύτητα.

Και οι μηχανικοί της NASA δεν θα μπορούν να κάνουν τίποτα μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία: δεδομένου ότι τα ραδιοσήματα από τη Γη χρειάζονται οκτώ λεπτά για να φτάσουν στον Άρη στην τρέχουσα θέση του, η επιχείρηση προσεδάφιση είναι αυτοματοποιημένη, χωρίς δυνατότητα παρέμβασης την τελευταία στιγμή.

Το σκάφος του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων θα εισέλθει στην αρειανή ατμόσφαιρα σαν μετεωρίτης, κινούμενο με ταχύτητα 19.800 χιλιομέτρων την ώρα. Η γωνία εισόδου θα πρέπει να είναι ακριβώς 12 μοίρες, με την πορεία του σκάφους σχεδόν παράλληλη με το έδαφος σε ύψος 77 χιλιομέτρων.

Αν η γωνία είναι μικρότερη, το σκάφος θα μπορούσε να αναπηδήσει στην ατμόσφαιρα και να χαθεί στο διάστημα. Κι αν είναι μεγαλύτερη, το InSight θα καεί από την τριβή με τον αραιό αέρα.

Εγκέλαδος στον Άρη;

Δεδομένου ότι το ρομπότ δεν έχει ρόδες, η προσεδάφισή του στο σωστό σημείο θα έχει κρίσιμη σημασία για την επιτυχία της αποστολής. Στόχος είναι το Elysium Planitia, μια απέραντη πεδιάδα που έχει χαρακτηριστεί «το μεγαλύτερο πάρκινγκ στον Άρη».

Εάν το ρομπότ καταφέρει να πέσει μαλακά στην επιφάνεια με αλεξίπτωτο, θα χρησιμοποιήσει έναν ρομποτικό βραχίονα για να αποθέσει στο έδαφος δύο επιστημονικά όργανα, ενώ αργότερα θα επιχειρήσει να τρυπήσει το έδαφος σε βάθος 5 μέτρων για να καταγράψει την εσωτερική θερμοκρασία.

Ωστόσο το βασικότερο όργανο είναι ο σεισμογράφος, ο πρώτος που φτάνει στον Άρη για να καταγράψει τυχόν δονήσεις.

Σε αντίθεση με τη Γη, που κρύβει μέσα της έναν καυτό, ρευστό πυρήνα από σίδηρο, ο Άρης είναι πιθανότητα παγωμένος μέχρι το κέντρο, και δεν διαθέτει τεκτονικές πλάκες που θα μπορούσαν να προκαλούν συχνούς σεισμούς.

Η σύνοψη της αποστολής σε animation της NASA (JPL/Caltech)

Δονήσεις όμως πιστεύεται ότι προκαλούνται από άλλες διαδικασίες, όπως η εμφάνιση ρωγμών στον φλοιό, ή ακόμα και από προσκρούσεις μεγάλων αστεροειδών.

Όποιος κι αν είναι ο μηχανισμός των σεισμών, που εκτιμάται ότι μπορεί να φτάνουν σε μέγεθος τους 6 βαθμούς στην κλίμακα Ρίχτερ, η ανάλυση της διάδοσης των σεισμικών κυμάτων στο υπέδαφος μπορεί να αποκαλύψει λεπτομέρειες για την εσωτερική δομή του πλανήτη. Είναι η ίδια αρχή που εφαρμόζεται στις σεισμικές μελέτες για εντοπισμό υδρογονανθράκων στη Γη.

Τα αποτελέσματα θα δώσουν στους γεωλόγους πολύτιμα δεδομένα για το σχηματισμό και τη γεωλογική εξέλιξη όχι μόνο του Άρη αλλά όλων των βραχωδών πλανητών, της ομάδας που περιλαμβάνει και τον δικό μας πλανήτη.

Θα μπορούσε ακόμα να δώσει νέα στοιχεία για την πιθανή δομή και γεωλογία συμπαγών πλανητών εκτός του Ηλιακού Συστήματος. Αυτή η αποστολή στον Άρη, επομένως, δεν αφορά μόνο τον Άρη.

Η συλλογή δεδομένων προγραμματίζεται να διαρκέσει τουλάχιστον ένα αρειανό έτος, το οποίο αντιστοιχεί σε περίπου δύο γήινα.

Θα περάσουν όμως τουλάχιστον δέκα εβδομάδες από την ημέρα της προσεδάφισης μέχρι να αναπτυχθούν τα επιστημονικά όργανα του ρομπότ, και αρκετές ακόμα εβδομάδες πριν βυθιστούν οι αισθητήρες θερμοκρασίας στο υπέδαφος.

Οι πρώτες εικόνες πάντως αναμένονται λίγη ώρα μετά την προσεδάφιση.