Γιώργος Χρονάς: «Πολιτικοί από το Πέραμα κατέληξαν στην Εκάλη… Κατάντημα»!

Aπό τη Φανή Πλατσατούρα

Bροχή, μποτιλιάρισμα, παρκαρισμένες ζωές. Το ραντεβού δόθηκε στη 1 το μεσημέρι. «Οδός Πανός», Διδότου 39. Μέσα αναβλύζει Τέχνη. Βιβλία, σημειώσεις, μυρωδιά φρεσκοτυπωμένου χαρτιού. Βαθιά ανάσα… Εκείνος καθισμένος στο γραφείο του, χαμένος μέσα στον κόσμο των σκοτεινών ηρώων του. Συγγραφέας 22 βιβλίων και πολλών ποιημάτων, επί 32 χρόνια εκδότης του λογοτεχνικού περιοδικού Οδός Πανός, δημοσιογράφος. Δίπλα του ο νέος συγγραφέας και προσωπικός φίλος του, Φώτης Θαλασσινός. Ανεβαίνουμε στο πατάρι-γκαλερί, η συνέντευξη ξεκινά. Τριγύρω μας οι ζωγραφισμένες προσωπογραφίες του αποθανόντος Δημήτρη Λαλέτα έχουν στήσει αυτί, διακόπτοντας για λίγο το ταξίδι τους στην αιωνιότητα. Θέλουν να ρουφήξουν τα λόγια του Γιώργου Χρονά. Τόσες φορές τον έχουν ακούσει και όμως, ακόμη να τον χορτάσουν…

– Διανύουμε μια αντιποιητική εποχή, κ. Χρονά;

«Διανύουμε την εποχή των ισχνών αγελάδων, όπως συνέβαινε στην Αίγυπτο. Επτά χρόνια καλά και επτά χρόνια δύσκολα. Δεν είμαστε όμως, μόνοι μας σε αυτόν τον χορό άρα να μην κλαίμε περισσότερο από τους άλλους. Οι εποχές είναι σαν την ποίηση, την Τέχνη ολόκληρη. Δεν είναι μονάχα αποτέλεσμα ονείρου αλλά και εφιάλτη».

– Ποιο είναι το κοινό που σας διαβάζει;

«Το κοινό μου είναι η μεσαία τάξη, η οποία και κλονίζεται περισσότερο από κάθε άλλη αυτή τη στιγμή. Η σχέση μας κρατάει 32 ολόκληρα χρόνια και συνεχίζουν να με στηρίζουν. Τους ευχαριστώ, αυτοί είναι η δύναμή μου. Έχω καταλήξει σε ένα συμπέρασμα: Το κοινό μου, μου μοιάζει…»

– Τι εικόνες του μέλλοντος βλέπετε με τη διορατικότητα που διακρίνει τους συγγραφείς;

«Εικόνες παλιές που επανέρχονται. Όταν ο Μιχάλης Κατσαρός έλεγε το 1956 “να πάρετε μαζί σας νερό, το μέλλον μας έχει ξηρασία.” είχε τόσο δίκιο. Η ζωή είναι γεμάτη δυσκολίες, τις οποίες εξέφρασαν απόλυτα οι Ρώσοι λογοτέχνες, όπως ο Ντοστογιέφσκι, αλλά αυτές οι δυσκολίες την καθιστούν και πιο αυθεντική. Δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση η ζωή, ο άνθρωπος γεννιέται για να πεθάνει… Ελπίζω μονάχα κάποια στιγμή ν’ αδειάσουν οι καφετέριες που συνεχίζουν να γεμίζουν από κόσμο που περιμένει να διοριστεί σε γραφεία και υπουργεία. Κλασικοί τεμπέληδες Έλληνες που θέλουν να γίνουν δικηγόροι ή καλλιτέχνες. Δεν μπορούν να πάνε να δουλέψουν στα χωράφια, το θεωρούν ντροπή. Έτσι έχουν γαλουχηθεί από την οικογένειά τους. Η κάθε δουλειά είναι άγια, αυτό πρέπει να διδάξουμε σ΄ αυτά τα παιδιά. Αν αδειάσουν οι καφετέριες, υπάρχει ακόμη ελπίδα…»

– Εμείς οι Έλληνες τον αγαπάμε τον τόπο μας;

«Πάντα θα υπάρχουν οι καλοί και οι κακοί Έλληνες. Οι καλοί Έλληνες δεν ζητάνε τίποτα, μόνο προσφέρουν. Οι κακοί έχουν μοναδικό σκοπό τους το προσωπικό όφελος. Είναι καιρός να γνωρίσουμε την πραγματική φιλανθρωπία, να αγαπήσουμε τον συνάνθρωπο, να δώσουμε χέρι βοήθειας δίχως φόβο και δεύτερες σκέψεις. Μιλάω για την πραγματική φιλανθρωπία, συνώνυμο της αγάπης και όχι τις δήθεν φιλανθρωπικές συναυλίες που οργανώνονται από διάφορους καλλιτέχνες. Επίσης είναι ώρα οι κοινωνικές υπηρεσίες να παράξουν επιτέλους ουσιαστικό έργο. Δεν μπορεί να ακούν ακόμη ραδιόφωνο με το ένα πόδι πάνω στο άλλο». 

– Οι ήρωες των βιβλίων σας είναι κυρίως άνθρωποι του περιθωρίου. Τι κρύβεται πίσω από τη λέξη «περιθώριο», «σκοτάδι», «μοναξιά»;

«Δεν είναι ακριβώς άνθρωποι του περιθωρίου θα έλεγα πως είναι άνθρωποι σοφοί ή τρελοί, εξάλλου το ίδιο είναι. Αυτοί οι άνθρωποι μου εμπιστεύονται τις πιο προσωπικές αλήθειες τους και εγώ τις καταγράφω, όπως συνέβη με τη «Γυναίκα της Πάτρας». Ο κόσμος διευθύνεται από συμμορίες μορφωμένων ανθρώπων γι΄ αυτό φτάσαμε σ΄ αυτά τα χάλια. Είτε στο ανατολικό είτε στο δυτικό μπλοκ. Έτσι και εγώ αποφάσισα να πάρω αμόρφωτους ανθρώπους και να βάλω αυτούς να μιλούν και να διευθύνουν τον κόσμο μέσα από την Τέχνη μου. Ό, τι έκανε και ο Τσαρούχης με τα αμόρφωτα μοντέλα του. Και καλό θα ήταν οι εκάστοτε πρωθυπουργοί να μην είχαν μόνο τεχνοκράτες δίπλα τους αλλά και κάποιους ποιητές ή ανθρώπους τρελούς, που θα τους λένε αλήθειες. Και κάπου κάπου να κατεβαίνουν στις δύσκολες περιοχές της πόλης, έστω και μεταμφιεσμένοι, για να βλέπουν πως ζει ο αληθινός κόσμος. Όχι αυτός της Κηφισιάς και της Εκάλης. Πολλοί πολιτικοί που ξεκίνησαν από το Πέραμα κατέληξαν στην Εκάλη και αυτό είναι κατάντημα. Νομίζουν πως με τα πτυχία που έχουν πάρει από την Αγγλία ή την Αμερική, θα καταφέρουν να διοικήσουν μια ολόκληρη χώρα».

– Έχετε δηλώσει πως “Ένας Θεός μέσα μου, μου υπαγορεύει ό, τι γράφω”. Φοβάστε μήπως αυτός ο Θεός σας εγκαταλείψει κάποια στιγμή;

«Ναι είναι μια φωνή. Ένα θείο πνεύμα που υπάρχει μέσα σου, αρκεί να μπορέσεις να το εντοπίσεις και να το αναπτύξεις. Αφού δεν με εγκατέλειψε μέχρι τώρα, δεν νομίζω ότι θα το κάνει μελλοντικά. Αυτός ο Θεός μου εμφανίζεται κάθε μέρα, τον συναντώ μέσα στη σιωπή. Αυτή η δύναμη που μεταφράζεται σε “Αισχύλο” (;), “Σοφοκλή” (;), “Λόρκα” (;) ή τους “Αρχαίους Έλληνες” (;) με ακολουθεί και με προστατεύει. Θα σας περιγράψω μόνο ένα περιστατικό:  Πριν 20-25 χρόνια βάδιζα με έναν φίλο μου στη Βασιλίσσης Σοφίας. Κάποια στιγμή του απαγγέλω τον στίχο ενός ποιήματός μου “σαύρες και φίδια αυτός ο θάνατός μας…”. Δεν προλαβαίνω να ολοκληρώσω τη φράση μου και περνά από μπροστά μας μια σαύρα. Μια σαύρα 30 εκατοστών από αυτές που μόνο στη Φύση μπορείς να συναντήσεις… Τα συμπεράσματα δικά σας».

– Ο καλός σας φίλος Μάνος Χατζιδάκις τι θα έκανε αν ζούσε σήμερα;

«Θα έκανε δηλώσεις, θα έλεγε λόγια αγάπης. Ο Χατζιδάκις ξόδεψε όλη του την περιουσία -χωρίς να το δηλώνει- σε φτωχούς ανθρώπους. Έδωσε το σώμα του, όπως ο Χριστός. Έδωσε ό, τι είχε και δεν είχε για να βοηθήσει τους ανήμπορους. Και αν ήταν τσιγκούνης θα είχε γίνει ζάμπλουτος αλλά ο Χατζιδάκις είχε τέτοια σχέση με το χρήμα, που θα μπορούσε να ρίξει έξω ολόκληρη την τράπεζα της Αγγλίας».

– Τον Γιάννη Τσαρούχη γιατί τον έχετε περιγράψει ως «σκληρό άνθρωπο και δάσκαλο»;

«Γιατί ήταν Αιγόκερως και οι Αιγόκεροι είναι πάντα σκληροί και χρειάζονται θηριοδαμαστές. Εγώ λοιπόν, ήμουν ο θηριοδαμαστής του Τσαρούχη. Του έλεγα τη γνώμη μου ελεύθερα χωρίς να υπολογίζω το κόστος. Μου έκανε μάθημα πως να ακούω το θεϊκό κενό που σε εμπνέει, μου το υποδείκνυε. Θυμάμαι μια φορά μου υπαγόρευε ένα κείμενο. Ξαφνικά διακόπτει την ομιλία του και μου λέει “είδες το πνεύμα…”»;

– Τι δείχνει ο απολογισμός ζωής του Γιώργου Χρονά;

 «Δεν έχω κλείσει ακόμη, συνεχίζω. Μόλις μπήκα στα 66 και νιώθω ακόμη τόσο νέος, προχωρώ…»

*** Ο Γιώργος Χρονάς παρουσιάζει την παράσταση «Ο Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ στο Ξενοδοχείο Βαλκάνια με τον Γιώργο Χρονά» στο Ίδρυμα Μ. Κακογιάννης για δύο ακόμη Πέμπτες (21 και 28 Νοεμβρίου στις 9.00 μ.μ.). Μια παράσταση γεμάτη ποίηση και μουσική με αντηχήσεις ραδιοφωνικών εκπομπών και χαμένων φίλων.

• βιβλίο
• Γιώργος Χρονάς
• συγγραφέας
• Τέχνη