Ελένη Ράντου: «Δεν ξέρω αν κάτι πονάει τόσο, όσο οι άνθρωποι…»

Συνέντευξη στην Φανή Πλατσατούρα

«Δεν ξέρω αν κάτι πονάει τόσο, όσο οι άνθρωποι», θα μου πει. Γράφει για εκείνους, τους παρατηρεί συχνά στις λεπτομέρειές τους, τους επεξεργάζεται τρυπώνοντας στα πιο σκοτεινά τους σημεία. Την ίδια την ψυχή της ακουμπά πάνω τους κάθε που ανεβαίνει στο θεατρικό σανίδι, όλο ρωγμές και μυρωδιά Τέχνης. Και όμως, εκείνοι οι ίδιοι άνθρωποι ακόμη την πληγώνουν… Γι΄ αυτό καμιά φορά η Ελένη Ράντου ονειρεύεται ότι πετάει. Ταξιδεύει πετώντας, σε όνειρα που όπως η ίδια ομολογεί, «θέλουν κότσια». Και εκεί ψηλά ο κόσμος μοιάζει τόσο όμορφος, σαν ζωγραφιά χρωματισμένη από χέρι παιδιού…

– Χρόνια πολλά στο θέατρο. Επιτυχίες, διακρίσεις, πολύ χειροκρότημα: Τελικά τι μένει…;

«Μένει μια βαθιά αναζήτηση της ανθρώπινης φύσης. Εμένα πάντα ο άνθρωπος ήταν το κέντρο της περιέργειάς μου. Μαθαίνω κάθε μέρα καλύτερα τους ανθρώπους και μέσα απ’ αυτούς και μένα. Αλλοτε απογοητεύομαι άλλοτε νοιώθω περήφανη αλλά δεν σταματώ ποτέ να αναζητώ. Για να είμαι ειλικρινής δεν ξέρω αν κάτι πονάει τόσο… όσο οι άνθρωποι».

– Πόσο ακριβό ήταν το τίμημα της προσωπικής και καλλιτεχνικής ανεξαρτησίας της Ελένης Ράντου; 

«Όταν κάπου ή κάπως νοιώθεις δημιουργικά και ζωτικά με άπλετο οξυγόνο, δεν ψάχνεις τι θα είχες παραπάνω αν είχες τη στήριξη κάποιων ισχυρών… Εχω τη στήριξη του κοινού που είναι πάντα ο αποδέκτης. Τι άλλο θέλω; Θα ήταν πολύ μίζερο εκ μέρους μου να κλαίγομαι για το χυμένο γάλα».

– Σήμερα ζούμε ή απλά επιβιώνουμε; Υπάρχει φως στο σκοτεινό τούνελ που διανύουμε;

«Ο κύκλος της ιστορίας που μας έτυχε δεν είναι ο πιο φωτεινός. Είμαστε άτυχη γενιά γιατί κληρωθήκαμε την παρακμή. Αυτή η παρακμή υπήρχε και προ κρίσης. Έχουμε νομίζω πολύ πάτο ακόμα να διανύσουμε πριν δούμε φως».

– Ποιον εχθρό έχουμε να πολεμήσουμε; Έχει φανερώσει το πρόσωπό του ή ακόμη κρύβεται;

«Ο εχθρός μας είναι μέσα μας. Σε όλες τις επιλογές μας, στον τρόπο που σκεφτόμαστε. Στον τρόπο που φοβόμαστε και βολευόμαστε. Σε όλη τη νοοτροπία μας. Στο παλιό που έχει τελειώσει και στο καινούριο που δεν έχει γεννηθεί. Γι αυτό είναι τόσο δύσκολο να τον δούμε. Τον κουβαλάμε πάνω μας».

– Γιατί η χώρα έφτασε σε αυτό το αδιέξοδο; Όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση σήμερα, μπορούμε να λέμε ότι πραγματικά ελεύθεροι είμαστε μόνο στα όνειρά μας;

«Δεν μπορώ να πιστέψω πως επειδή φτωχύναμε γίναμε τόσο μισαλλόδοξοι, τόσο αρπακτικοί και τόσο διαιρεμένοι. Έτσι ήμασταν και πρωτού φτωχύνουμε. Απλά το χρήμα έκρυβε την ασχήμια μας. Μας ένωνε το κοινό κέρδος. Τώρα που δεν υπάρχει πια… Οσο για την ελευθερία… Αν δεν μπορείς να την ζητήσεις στον ξύπνιο σου πως θα τολμήσεις να την ονειρευτείς; Θέλει πολλά κότσια το όνειρο».

– Τα δικά σας όνειρα τι χρώμα έχουν; Ποιες εικόνες πρωταγωνιστούν σ΄ αυτά;

«Τα δικά μου όνειρα είχαν πάντα γήινα χρώματα. Ποτέ δεν μου άρεσε το λαμέ ούτε το γκλίτερ. Καμιά φορά ονειρεύομαι να πετάω».

– Υπήρχε στο πλάνο πριν κάποια χρόνια η εικόνα μιας εποχής που θα βλέπαμε πολιτικούς με χειροπέδες να λογοδοτούν για τις παρανομίες τους;

«Πολιτικοί με χειροπέδες είναι άλλο ένα σόου για τις τηλεοράσεις. Δεν με έχει πείσει η διάθεση κανενός για νομιμότητα. Η νοοτροπία δεν έχει αλλάξει. Ακόμα διορίζει ο καθένας τους δικούς του, ακόμα οι κομματικοί μηχανισμοί λειτουργούν όπως λειτουργούσαν. Απλά κάποιους αποφασίζουν να τους κουκουλώσουν και κάποιους να τους ξεμπροστιάσουν. Με φοβίζει ένα κράτος με τόσο ελαστική ηθική όσο και ένα ανήθικο κράτος».

– Συνεχίζετε να αγαπάτε την τηλεόραση ή σας αφήνει αδιάφορη πλέον; Ως μέσο θεωρείτε πως έχει χάσει εντελώς την αξιοπιστία του;

«Στην τηλεόραση χρωστάω πολλά. Την έχω αγαπήσει, την έχω βρίσει, την έχω γελάσει, την έχω απατήσει, έχω περάσει πολλά μαζί της. Σαν μέσον ενημέρωσης όμως, βρίσκω επικίνδυνη τη χειραγώγηση που κάνει».

– Έχουμε συνηθίσει τις εικόνες εξαθλίωσης που συναντούμε καθημερινά γύρω μας, σε τέτοιο βαθμό που πια να μην μας αγγίζουν;

«Πιστεύω ότι μας αγγίζουν αλλά πιο πολύ μας φοβίζουν και μας σοκάρουν παρά μας ξυπνούν αλληλεγγύη. Το σοκ κι ο φόβος αδρανοποιεί κάθε αντίδραση αλληλοβοήθειας».

– Η παράσταση «Καταδικός μου» παίζεται στο θέατρο Διάνα για τρίτη συνεχόμενη χρονιά: Πρόκειται για ένα προσωπικό στοίχημα;

«Πρόκειται για μια σπουδαία εμπειρία, για ένα ταξίδι με υπέροχους συνταξιδιώτες, και μια ωραία στιγμή που κρατάει τρία χρόνια τώρα. Μια στιγμή αλήθειας. Ποτέ δε βλέπω μια καλλιτεχνική δουλειά σαν στοίχημα ή τζόγο».

– Θέμα της παράστασης οι ανθρώπινες σχέσεις, η ανασφάλεια, οι φόβοι που ξορκίζονται. Επέρχεται η λύτρωση πάνω στη σκηνή; Τι προσωπικές πληγές επουλώνει η συγκεκριμένη παράσταση;

«Το θέμα των σχέσεων έχει πάντα ένα κοινωνικό, καμιά φορά ακόμα και πολιτικό χαρακτήρα. Αυτό επιχειρήσαμε γράφοντας τον “Κατάδικο μου”. Να μη μείνει στα στενά πλαίσια των σχέσεων και να μιλήσει μέσα από αυτές για τη σύγχρονη Ελλάδα, έτσι όπως τη βιώνουμε εμείς. Νομίζω ότι ένα στοιχείο λύτρωσης υπάρχει στο φινάλε. Προσωπικές πληγές δεν ξέρω αν επουλώνει μια παράσταση. Αλλά η συγγραφή ενός έργου σε κάνει να παρατηρήσεις καλύτερα τους άλλους, να παρατηρήσεις και μέσα σου, και αν πεις αλήθειες, να νοιώσεις ότι άξιζε τον κόπο. Πάντως αυτά που συμβαίνουν σε έργα που γράφω ή παίζω δεν συμβαίνουν ποτέ αναγκαστικά και στη ζωή μου. Απλά αγγίζουν θέματα που με απασχολούν εκείνη την εποχή».

– Χριστούγεννα, μέρες γιορτών: Τι δώρο ζητά η Ελένη Ράντου από τον Άγιο Βασίλη;

«Τον Άγιο Βασίλη τον έχω κάθε μέρα μες στο σπίτι μου. Επειδή λοιπόν, έχω το μέσον του ζητάω καθημερινά μόνο Υγεία. Όλα τα υπόλοιπα πρέπει να τα ξανακάνουμε μόνοι μας. Κανένας Άγιος δεν πρόκειται να μας τα φέρει».

• Ελένη Ράντου
• θέατρο
• Κατάδικός μου
• τηλεόραση