Δυο λόγια για τον Dylan και το Νόμπελ

Ένας Μωυσής του εικοστού αιώνα

Πριν από καναδυό χρόνια είχα πάει να δω τον Dylan  στη Σαλονίκη και είχα γράψει γι’ αυτόν:

«Δεν πας στον Dylan για κωλογλείψιμο, πας για να εισπράξεις ολίγες σταγόνες από τη σπάνια σοφία του. Τη σκέψη και την έμπνευση της μοναδικής ίσως μεγαλοφυΐας που παρήγαγε η αμερικάνικη κουλτούρα στον εικοστό αιώνα. Υπερβάλω, το ξέρω (και σπεύδω αμέσως να ζητήσω συγγνώμη από τους πιστούς του Miles Davis), αλλά και πάλι πιστεύω ακράδαντα ότι δεν είμαι πολύ μακριά από την αλήθεια.»

Και είχα συμπληρώσει:

«Και είναι σαν βλέπεις αυτόν τον Μωυσή του εικοστού αιώνα, αυτόν τον Εβραίο προφήτη που γεννήθηκε σε χώρα αμαρτωλή, ν’ ανοίγει τη θάλασσα για να περάσουν όλοι οι απόκληροι, τα φρικιά, οι θλιμμένοι, οι ταλαίπωροι, οι παλαβοί, οι υπόγειοι και οι βλαμμένοι. Δεν ξέρω για εσάς, αλλά εγώ θα τον ακολουθήσω.»

Κάπως έτσι θα περιέγραφα εγώ τις «νέες ποιητικές εκφράσεις» του Dylan που ανακάλυψε η επιτροπή του Νόμπελ. Σαν μικρές προφητείες ενός σπάνιου εγκεφάλου που έμοιαζε να εκπληρώνει μια ιστορική αποστολή. Ως αντιπολεμικός κήρυκας αρχικώς και άρχων της διαμαρτυρίας όταν ακόμη πατούσαν τα πόδια του στη γη. Για να απογειωθεί αργότερα, πρώτα με το “Highway 61 Revisited” και ακολούθως με το κορυφαίο δημιούργημά του το “Blonde on Blonde”. Εκεί πια ολοκληρώθηκε τόσο ως ποιητής όσο και ως προφήτης, μέσα από μια σειρά από φαινομενικά ακατανόητους στίχους.

Στίχους που έμοιαζαν με αποσπάσματα από το λόγο των προφητών, περιγράφοντας τον θαυμαστό καινούριο κόσμο της στιγμιαίας απόλαυσης. Λόγια συγχυσμένα, παράλογα ίσως, αλλά τι θα ταίριαζε άραγε περισσότερο σε μια πραγματικότητα που είχε ολωσδιόλου χάσει το βηματισμό της; Το παραλήρημα του Dylan απέδωσε μοναδικά και πεντακάθαρα της δραματικές αλλαγές στο σύμπαν της κατανάλωσης και της ανθρωποφαγίας. Το παρανάλωμα της δεκαετίας του εξήντα. Γι’ αυτό θα τον ευχαριστούμε πάντα, έστω κι αν δεν ξανάφτασε ποτέ εκείνα τα δυσθεώρητα ύψη της έμπνευσής του.   

• Bob Dylan
• Νόμπελ Λογοτεχνίας