Τι θα γίνει με μισθούς, συντάξεις, φόρους, καταθέσεις, τιμές προϊόντων, επιχειρήσεις και χρηματιστήριο

Η συμφωνία για το νέο δανειακό πρόγραμμα της Ελλάδας διαμορφώνει μια νέα πραγματικότητα για τη χώρα. Πέραν της διευκρίνισης των όρων για την ανταλλαγή των ομολόγων και το νέο δάνειο, η συμφωνία ορίζει ένα νέο περιβάλλον, μέσα στο οποίο θα κινηθεί η ελληνική πραγματικότητα. Πίσω λοιπόν από τους τεχνικούς όρους, τα δισεκατομμύρια και τα επιτόκια, υπάρχουν κάποια απλά ερωτήματα τα οποία θέτει προς απάντηση ο απλός πολίτης. Στα ερωτήματα αυτά, το Moneypost επιχειρεί να δώσει κάποιες πρώτες απαντήσεις.  

Τι θα γίνει με τους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα;
Η… μπάλα είναι στο γήπεδο των εργοδοτών. Από την 14η Φεβρουαρίου έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν τις αποδοχές σε όσους αμείβονται με τους βασικούς μισθούς που προβλέπει η Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. Για όσους αμείβονται με βάση κλαδικές συμβάσεις, οι όποιες προβλέψεις θα ισχύουν μόνο για ένα τρίμηνο μετά τη ληξη της σύμβασης. Ήδη, έληξε η σύμβαση των εμποροϋπαλλήλων και μένει να φανεί το τι θα γίνει μέσα στους επόμενους μήνες κατά τη διαπραγμάτευση εργαζόμενων και εργοδοτών. Είναι στη διακριτική ευχέρεια των εργοδοτών, παρά το ότι ο νόμος τους δίνει πλέον τη δυνατότητα να προχωρήσουν σε μειώσεις μισθών, να τους διατηρήσουν αμετάβλητους ή να τους μειώσουν λίγο. Πολλές ελπίδες βέβαια δεν υπάρχουν καθώς οι επιχειρήσεις αναμένεται  να επικαλεστούν την ύφεση και την κάμψη των εσόδων τους για να μετακυλήσουν το βάρος στους εργαζόμενους.
 
Τι θα γίνει με τις συντάξεις;
Δυστυχώς είναι πολύ πιθανό ότι θα υπάρξει και νέα περικοπή στις συντάξεις. Το μνημόνιο ορίζει ότι οι ασφαλιστικές εισφορές θα πρέπει να μειωθούν κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες χωρίς όμως να προκύψει πρόβλημα για τα έσοδα των ταμείων. Αφήνει το μνημόνιο να εννοηθεί ότι οι απώλειες εσόδων λόγω της μείωσης των εισφορών, θα καλυφτούν από την περικοπή των συντάξεων. Και στις επικουρικές αναμένονται μειώσεις καθώς θα αλλάξει ο τρόπος υπολογισμού και πλέον το σύστημα θα μετατραπεί σε κεφαλαιοποιητικό. Αυτό θα ισχύσει για όσους βγουν στη σύνταξη μετά το 2015. Το ίδιο σύστημα έχει ήδη ψηφιστεί και για τις κύριες συντάξεις.

Τι θα γίνει με τους φόρους;
Επίκειται η κατάθεση νέου φορολογικού νομοσχεδίου το οποίο πρέπει να ψηφιστεί μέχρι τον Ιούνιο. Υποτίθεται ότι η τρόικα έχει κατανοήσει ότι η πολιτική των υψηλών φορολογικών συντελεστών δεν οδηγεί πουθενά. Όμως, δεν αναμένονται εκπλήξεις. Κάποιες μειώσεις ενδέχεται να υπάρξουν στους συντελεστές φορολόγησης των επιχειρήσεων ενώ εξετάζεται το ενδεχόμενο συρρίκνωσης των συντελεστών του ΦΠΑ για να μην καταρρεύσει η κατανάλωση. Για να γίνουν οι όποιες μειώσεις φορολογικών συντελεστών θα πρέπει να βρεθούν ισοδύναμα μέτρα. Αναμένεται η αύξηση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων έως τον Ιούνιο, η κατάργηση ειδικών φορολογικών καθεστώτων (π.χ χαμηλός ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου κλπ) και φοροαπαλλαγών που εξακολουθούν να βρίσκονται σε ισχύ.
 
Τι θα γίνει με τις τιμές των προϊόντων;
Υποτίθεται ότι θα ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα για να πιεστούν οι τιμές των προϊόντων προς τα κάτω και να δημιουργηθούν στην Ελλάδα συνθήκες τεχνητής υποτίμησης. Το σχέδιο όμως υπονομεύεται από το ίδιο το δημόσιο καθώς πάλι γίνεται λόγος στο μνημόνιο για νέες αυξήσεις στα εισιτήρια των μέσων μεταφοράς αλλά στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος. Δυστυχώς, από την αρχή της κρίσης μέχρι σήμερα το μέσο κόστος διαβίωσης έχει επιβαρυνθεί κατά 18-20%, ενώ μισθολογικό/συνταξιοδοτικό έχει μειωθεί μέχρι 25%. Και η κατάσταση δείχνει πλέον ανεξέλεγκτη καθώς οι αλλεπάλληλες μειώσεις μισθών, και τα  συνεχόμενα «κουρέματα» σε μισθούς, συντάξεις και κάθε είδους αποδοχές  συμπιέσει το μέσο εισόδημα κατά τουλάχιστον 15% μόνο το τελευταίο 6μηνο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι τα βασικά είδη διαβίωσης είναι πλέον εισαγόμενα, και απλά δεν προβλέπεται να φθηνύνουν. Αντίθετα η Ελλάδα, είναι η τέταρτη ακριβότερη αγορά της Ενωμένης Ευρώπης.  

Υπάρχει ακόμη εγγύηση για τις καταθέσεις μας;
Το όριο των 100.000 ευρώ εξακολουθεί να χωρίς χρονικό περιορισμό σε όλη την Ε.Ε.
Το σύνολο των καταθέσεων του ιδίου καταθέτη σε πιστωτικό ίδρυμα, που καλύπτεται από το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ) ανέρχεται σε 100.000 ευρώ (άρθρο 9 παρ. 2(α) (ν. 3746/2009, ΦΕΚ 27 Α΄16-02-2009). Το όριο αυτό ισχύει ανά καταθέτη και ανά πιστωτικό ίδρυμα, ανεξάρτητα από τον αριθμό των λογαριασμών, το νόμισμα ή τη χώρα λειτουργίας του υποκαταστήματος του πιστωτικού ιδρύματος στο οποίο τηρείται η κατάθεση.
Οι Καταθέσεις Προθεσμίας, Ταμιευτηρίου και Όψεως καλύπτονται από το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων. Όμως δεν καλύπτονται από το ΤΕΚΕ τα χρήματα που ο καταθέτης φυλάσσει σε θυρίδα τράπεζας. Στις περιπτώσεις λογαριασμών που έχουν ανοιχθεί στο όνομα δύο ή περισσοτέρων προσώπων από κοινού, το τμήμα που αναλογεί σε κάθε καταθέτη του κοινού λογαριασμού θεωρείται ως χωριστή κατάθεση του κάθε δικαιούχου του λογαριασμού και, συνυπολογιζομένων και των λοιπών καταθέσεών του (στην ίδια τράπεζα), καλύπτεται μέχρι το όριο των 100.000 ευρώ για κάθε δικαιούχο.  

Θα μπορέσει να αναζωογονηθεί η αγορά και οι επιχειρήσεις;
Η αγορά και ο επιχειρηματικός τομέας θα μπορέσουν να «επανεκκινήσουν», μόνο εφόσον «πέσει» πραγματικό χρήμα. Για παράδειγμα μια πρώτη ελπίδα επανεκκίνησης βρίσκεται στα μεγάλα οδικά έργα τα οποία άλλωστε ενδιαφέρουν και επιχειρήσεις από την πλευρά των δανειστών μας. Εάν λοιπόν υπάρξουν δύο – τρεις τομείς οι οποίοι σημειώσουν αξιοσημείωτη κινητικότητα (πάντα με την προϋπόθεση της εμπλοκής των τραπεζών για χρηματοδοτήσεις) υπολογίζεται ότι μπορεί να υπάρξει δυνατότητα μόχλευσης 2-4 φορές. Κάτι που με τη σειρά του σημαίνει ότι θα μπορέσει να υπάρξει κινητικότητα 2-4 φορές μεγαλύτερη, και να αρχίσουν σταδιακά να προκύπτουν θέσεις εργασίας από νέες επενδύσεις. Η αγορά ωστόσο θα πρέπει νωρίτερα να βιώσει την ολοκλήρωση του καταστροφικού κύκλου της ύφεσης του οποίου ακόμη τον «πάτο» δεν έχουμε δει. Για τον λόγο αυτό όλες οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν εκπονήσει για το 2012 σχέδια έκτακτης ανάγκης, με στόχο την οικονομική τους επιβίωση.  

Η επίτευξη της συμφωνίας σημαίνει ότι ξεπεράσαμε το πρόβλημα;
Όχι. Η συμφωνία είναι ένα μέρος και μόνο της προσπάθειας επίλυσης του προβλήματος χρέους της Ελλάδας. Το κατά πόσον το πρόγραμμα θα προχωρήσει με επιτυχία, θα κριθεί το διάστημα Ιουνίου – Ιουλίου, πότε και θα διαπιστωθεί εάν με βάση και τα νέα δεδομένα η κατάσταση είναι διαχειρίσιμη. Για τον λόγο αυτό άλλωστε και άρχισαν ήδη να κυκλοφορούν σενάρια ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί άλλα 50 δις. ευρώ. Σημειώνεται ότι εάν το πρόγραμμα δεν προχωρήσει με επιτυχία, δεν θα πρέπει να αποκλείεται το σενάριο μιας χρεοκοπίας της Ελλάδας εντός του ευρώ.   

Θα μπορέσει να ανακάμψει το Χρηματιστήριο;
Το ΧΑ μετά το τραπεζικό ράλι των τελευταίων εβδομάδων, βίωσε μια σημαντική διόρθωση την Τρίτη, εξαιτίας του μεγαλυτέρου από το αναμενόμενο κουρέματος των ελληνικών ομολόγων. Είναι σαφές, ότι ανεξάρτητα από τις ανοδικές κινήσεις που μπορεί να χαρακτηριστούν συγκυριακές (έστω κι αν οι τράπεζες ανέβηκαν 200% και  πλέον το τελευταίο διάστημα) το χρηματιστήριο θα πατήσει σταθερά στα πόδια του, εφόσον αποκατασταθεί κλίμα εμπιστοσύνης στα ελληνικά ομόλογα, αλλά και υπάρξει πραγματική οικονομική δραστηριότητα. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και η δημιουργία θετικού κλίματος είναι οι βασικοί παράγοντες ανόδου του χρηματιστηρίου, που έτσι θα μπορέσει να «κινητοποιήσει» τους λεγόμενους δεικτοβαρείς κλάδους όπως οι τράπεζες και οι μεγάλες βιομηχανικές επιχειρήσεις.

Αρίστος Οικονομίδης