Γιατί δεν πέφτουν οι τιμές στα σουπερ μάρκετ

Εκ διαμέτρου αντίθετους δρόμους από αυτούς που επιτάσσει η οικονομική πραγματικότητα ακολουθούν οι τιμές βασικών καταναλωτικών προϊόντων και κατ΄ επέκταση το καλάθι της νοικοκυράς. Η αλήθεια είναι ότι σε αρκετά προϊόντα καταγράφεται μείωση: σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ οι τιμές παρουσιάζουν μείωση 1,35%, ενώ σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς έχουν μειωθεί 3% στα τρόφιμα και 11% σε προϊόντα προσωπικής υγιεινής. Η πτώση αυτή όμως δεν αντικατοπτρίζει σε καμία  τις ανάγκες και τα δεδομένα της σημερινής πραγματικότητας, ιδιαίτερα δε, καθώς οι απώλειες εισοδήματος για τα περισσότερα νοικοκυριά φτάνουν ακόμη και το 50%.  

Ως βασικό υπαίτιο αυτής της στρέβλωσης οι ίδιοι “φωτογραφίζουν” τους φόρους και δη τον ΦΠΑ, η αύξηση των οποίων τα τελευταία χρόνια έχει εγκλωβίσει το καλάθι σε επίπεδα προ κρίσης. Βέβαια δεν λείπουν και τα συναδελφικά “μαχαιρώματα” με τους λιανέμπορους να κατηγορούν τους προμηθευτές ότι αυξάνουν τις τιμές και τους τελευταίους τις αλυσίδες ότι δεν περνάνε τις εκπτώσεις και παροχές στις τελικές τιμές. Κόντρα, την ίδια στιγμή που το διαθέσιμο εισόδημα των πελατών – καταναλωτών έχει συρρικνωθεί και έχει φθάσει σύμφωνα με την Στατιστική Αρχή στα 14.907 ευρώ από 16.257 ευρώ το 2010, 17.033 το 2009 και 17.345 ευρώ που ήταν το 2008. 

Εκτός όμως από τη στρέβλωση που έχει δημιουργήσει στην αγορά τα τελευταία χρόνια η αύξηση των φόρων, καταγράφεται και ένα ακόμη παράδοξο. Ο λόγος για την πορεία των τιμών των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, τα οποία αν και θα μπορούσαν να παίξουν τον ρόλο της βαλβίδας εκτόνωσης των τιμών, μέχρι στιγμής τουλάχιστον κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Τη στιγμή μάλιστα που πλέον το ¼ των προϊόντων που απαρτίζουν ένα τυπικό καλάθι είναι από την κατηγορία των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας. 

Χαρακτηριστική είναι άλλωστε η πορεία της εξέλιξης της μέσης τιμής προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας VS επώνυμων προϊόντων. Από στοιχεία της αγοράς προκύπτει ότι όσο περνάνε τα χρόνια, όσο βαθαίνει η κρίση και όσο ενισχύεται ο ρόλος των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας στο καλάθι της νοικοκυράς η ψαλίδα αυτή μικραίνει. Αποτέλεσμα την περασμένη χρονιά να καταγράφεται αύξηση των μέσων τιμών στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας στα επίπεδα του 6% όταν στα επώνυμα η αύξηση ήταν 1,8%.  

Στοιχεία που επιβεβαιώνονται και από την πορεία των πωλήσεων των αλυσίδων σούπερ μάρκετ την περασμένη χρονιά όπου η αξία τους υποχώρησε σε σχέση με το 2010 μόλις 2,4% όταν η μείωση του όγκου των πωλήσεων ξεπέρασε το 4%, παρά την ένταση των προσφορών και του γεγονότος ότι η μεταβολή της μέσης τιμής των Ταχυκίνητων Καταναλωτικών προϊόντων, τα τελευταία τρία χρόνια να είναι σταθερά χαμηλότερη του πληθωρισμού. 
Ακόμη πιο εντυπωσιακά είναι τα στοιχεία αν από τις τιμές που καλείται να πληρώσει ο μέσος καταναλωτής, γίνει εν ήδη ασκήσεως επί χάρτου, αποφορολόγησή (ΦΠΑ) τους. Τότε παρατηρούμε ότι η μέση τιμή των ταχυκίνητων κωδικών στις αρχές του έτους ήταν 3% μειωμένη σε σχέση με την μέση τιμή του Φεβρουαρίου του 2009.   

Γιώργος Παλαιολόγος