Μία αμφιλεγόμενη απόφαση στέλνει τις καταθέσεις κατευθείαν στο Βερολίνο

Γράφει ο Βαγγέλης Βιτζηλαίος

Δεν θα πληρώνουν οι φορολογούμενοι το κόστος διάσωσης -ή κατάρρευσης- μιας τράπεζας στην ευρωζώνη αλλά οι μέτοχοι, οι ομολογιούχοι και οι καταθέτες όπως αποφάσισαν οι υπουργοί Οικονομικών των 27 χωρών της Ε.Ε. την Πέμπτη, μιας απόφασης που δημιουργεί καταθέσεις δύο ταχυτήτων και «σπρώχνει» ουσιαστικά το χρήμα προς τις «σίγουρες» τράπεζες των χωρών του σκληρού πυρήνα του ευρώ και κυρίως της Γερμανίας.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα αναλάβει την ευθύνη εποπτείας των τραπεζών της ευρωζώνης από το 2018, σε αυτήν την αμφιλεγόμενη απόφαση του Ecofin να εμπεριέχει πολλούς κινδύνους για την ισορροπία της ήδη ανομοιογενούς νομισματικής ένωσης.

Φαίνεται ξεκάθαρα, πλέον, ότι η «βίαιη» απόφαση για την Κύπρο με το «κούρεμα» των καταθέσεων δεν ήταν απλά μία μεμονωμένη επιλογή, με βάση τα χαρακτηριστικά της χώρας αλλά προπομπός ενός νέου μοντέλου επίλυσης κρίσεων.

Μπορεί να θεωρείται πιο δίκαιο ως μέτρο, αποσυνδέοντας του εθνικούς προϋπολογισμούς από το κόστος της διάσωσης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, που εκτόξευσαν τα ελλείμματα -οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι έχουν δώσει από το 2008 για τη διάσωση τραπεζικών ιδρυμάτων, συνολικά, το ποσό του 1,6 δισ. ευρώ- όμως δημιουργεί μία τεράστια ανισορροπία εντός ευρωζώνης. 

Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, σύμφωνα με τους Financial Times, φοβούνται ότι δίνοντας στις χώρες μεγαλύτερη ευελιξία στους κανόνες του bail-in, θα έδινε την ευκαιρία στις ισχυρότερες χώρες τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν δημόσιο χρήμα για πακέτα στήριξης, ενώ οι μικρότερες και φτωχότερες χώρες δεν θα είχαν άλλη επιλογή από το να ρίξουν τις απώλειες στους πιστωτές και πιο συγκεκριμένα στους καταθέτες, όπως ακριβώς έγινε στο «κούρεμα» της Κύπρου.

Παράλληλα, στα «ψιλά» γράμματα της απόφασης περιλαμβάνεται ρύθμιση βάσει της οποίας εάν εκλείψουν όλες οι απαραίτητες προϋποθέσεις για τη διάσωση των τραπεζών, τότε θα «κουρεύονται» έμμεσα και οι καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ. 

Όλοι αυτοί οι φόβοι, είναι προφανές ότι διαμορφώνουν ένα σκηνικό πρόσθετης αβεβαιότητας στη νομισματική ένωση, αφού ουσιαστικά κανένας καταθέτης δεν μπορεί να αισθάνεται σίγουρος για τα χρήματά του, ιδιαίτερα εάν αυτά βρίσκονται σε μία υπερχρεωμένη χώρα (πχ. του ευρωπαίκού Νότου). Μπορεί με την απόφαση του Ecofin να απαλλάσσονται οι φορολογούμενοι από τις συνέπειες αναδιάρθρωσης ή κατάρρευσης μιας τράπεζας, όμως οι καταθέτες θα τιμωρούνται για την επιλογή τους να τοποθετήσουν τις αποταμιεύσεις τους στο εκάστοτε ίδρυμα.

Άρα ποια θα είναι η επιλογή των καταθετών με ποσά άνω των 100.000 ευρώ; Η τοποθέτηση των χρημάτων σε τράπεζες σίγουρες ως προς τη βιωσιμότητά τους με τις γερμανικές να θεωρούνται το ασφαλέστερο καταφύγιο. Ουσιαστικά υπάρχει ο κίνδυνος να υπάρξει τεράστια φυσή κεφαλαίων από τον Νότο προς τις χώρες του σκληρού πυρήνα του ευρώ, ισχυροποιώντας ακόμα περισσότερο το τραπεζικό τους σύστημα.

Αυτή η προοπτική θυμίζει κατά πολύ το σενάριο των ομολόγων, με το Βερολίνο να εκμεταλλεύεται την αστάθεια της κρίσης χρεών και να κερδίζει από τη δημοφιλία των κρατικών χρεογράφων του. 

Η Ε.Ε. μαριονέτα στα χέρια της Μέρκελ…

• καταθέσεις
• κούρεμα