current views are: 1

10 Ιουνίου 2014
Δημοσίευση14:18

ΔΝΤ: «Όχι» σε περικοπές μισθών και συντάξεων – Μέτρα για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού

Την ανάγκη λήψης μέτρων, για να κλείσει το δημοσιονομικό κενό της διετίας 2015-2016 υπογραμμίζει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο σε έκθεσή του για την αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος, επισημαίνοντας την πρόοδο της ικονομίας της χώρας, αλλά υπογραμμίζοντας και τις προκλήσεις που παραμένουν.

Δημοσίευση 14:18’
αρθρο-newpost

Την ανάγκη λήψης μέτρων, για να κλείσει το δημοσιονομικό κενό της διετίας 2015-2016 υπογραμμίζει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο σε έκθεσή του για την αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος, επισημαίνοντας την πρόοδο της ικονομίας της χώρας, αλλά υπογραμμίζοντας και τις προκλήσεις που παραμένουν.

Την ανάγκη λήψης μέτρων, για να κλείσει το δημοσιονομικό κενό της διετίας 2015-2016 υπογραμμίζει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο σε έκθεσή του για την αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος, επισημαίνοντας την πρόοδο της ικονομίας της χώρας, αλλά υπογραμμίζοντας και τις προκλήσεις που παραμένουν.

Όσον αφορά στο θέμα των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών, το ΔΝΤ κρατά αυστηρή στάση, ενώ η έκθεση αποκαλύπτει παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό, στα εργασιακά, αλλαγές στο μισθολόγιο του Δημοσίου, διατήρηση φόρων και αναθεώρηση του ΦΠΑ.

Διαβάστε αναλυτικά την έκθεση (στα αγγλικά)

Επίσης, η έκθεση επισημαίνει τη μεγάλη δημοσιονομική πρόοδο που έχει σημειωθεί στη χώρα, ειδικά την τελευταία διετία, και τονίζει την επιστροφή των επενδυτών στη χώρα μας.

Παράλληλα, διαπιστώνει κόπωση των ελληνικών αρχών στην εφαρμογή του προγράμματος προσαρμογής και άνοδο της φτώχειας (από 20% το 2009 σε 23% το 2012), ωστόσο εκτιμά πως η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 0,6% του ΑΕΠ φέτος.

Νέα μέτρα στην τετραετία 2014-2017 

Όπως αναφέρεται στην έκθεση του Ταμείου, απαιτούνται επιπλέον μέτρα προκειμένου να κλείσει το κενό της διετίας 2015-2016 και να επιτευχθούν οι φιλόδοξοι μεσοπρόθεσμοι στόχοι για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους.

Σύμφωνα με την έκθεση, οι προκαταρκτικές εκτιμήσεις του προσωπικού του Ταμείου καταδεικνύουν ένα κενό της τάξης του 1% του ΑΕΠ το 2015 σε σχέση με το στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3% του ΑΕΠ, ενώ κενό αναμένεται και το 2016 ακόμη και εάν ληφθούν μόνιμης φύσης μέτρα. Αθροιστικά την τετραετία 2014-2017 το δημοσιονομικό κενό τοποθετείται στα 7,7 δισ. ευρώ.

Η πορεία προσαρμογής για τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος της χώρας μας, όπως σημειώνεται, θα πρέπει να αποσκοπεί στην επίτευξη γενικών πρωτογενών πλεονασμάτων τουλάχιστον 2,75 δισ. ευρώ (1,5% του ΑΕΠ) το 2014, 5,65 δισ. ευρώ (3% του ΑΕΠ) το 2015 και 8,9 δισ. ευρώ (4,5% του ΑΕΠ) το 2016. Οι δε στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα συνεπάγονται συνολικό δημοσιονομικό έλλειμμα 2,9% του ΑΕΠ το 2014, 2,1% του ΑΕΠ το 2015 και 0,7% του ΑΕΠ το 2016.

Στα 12,6 δισ. το χρηματοδοτικό κενό

Το Ταμείο σε πολλά σημεία της έκθεσης επισημαίνει τη συνεχιζόμενη δέσμευση των κρατών-μελών της ζώνης του ευρώ να στηρίξουν την Ελλάδα, παρέχοντας πρόσθετη χρηματοδότηση και περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους.

Το ΔΝΤ αναφέρει πως το ελληνικό πρόγραμμα είναι επαρκώς χρηματοδοτημένο για τους επόμενους 12 μήνες (Μάιος 2015). Και ότι καθώς απομένουν 1,9 δισ. ευρώ ως δεσμευμένη χρηματοδότηση από τους ευρωπαίους εταίρους, οι ελληνικές αρχές έχουν κινητοποιηθεί προκειμένου να αναζητήσουν εναλλακτικές πηγές για να καλύψουν μελλοντικές χρηματοδοτικές ανάγκες.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τοποθετεί στα 12,6 δισ. ευρώ το χρηματοδοτικό κενό του ελληνικού προγράμματος μετά τον Μάιο του 2015. Αν και το Ταμείο αναφέρει πως οι ανάγκες χρηματοδότησης της Ελλάδος προβλέπεται να μειωθούν από το 23% του ΑΕΠ το τρέχον έτος, στο 6% του ΑΕΠ μέχρι το 2022, ως αποτέλεσμα του ευνοϊκού προφίλ ωρίμανσης του ελληνικού χρέους και των προβλεπόμενων υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων, ωστόσο σημειώνει πως η Ελλάδα αναμένεται να συνεχίσει να στηρίζεται κατά κύριο λόγο στη δημόσια χρηματοδότηση με ευνοϊκά επιτόκια και διάρκειες.

Όσον αφορά στα επίπεδα του χρέους, το Ταμείο σημειώνει ότι αφού κορυφωθεί στο περίπου 174% του ΑΕΠ το τρέχον έτος, το χρέος αναμένεται να μειωθεί στο 128% του ΑΕΠ το 2020 και στο 117% του ΑΕΠ το 2022, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα ενδεχόμενα επιπλέον μέτρα ανακούφισης από τους Ευρωπαίους εταίρους της Ελλάδας.

Αυτή η ταχεία μείωση του χρέους θα στηριχθεί σε πρωτογενή πλεονάσματα άνω του 4% του ΑΕΠ, καθώς και στους σχετικά υψηλούς ρυθμούς αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ.

Για τις αποκρατικοποιήσεις αναφέρει πως ο στόχος εσόδων για το 2014 έχει μειωθεί από τα 2,7 δισ. ευρώ στα 1,5 δισ. ευρώ και ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτής της μείωσης αναμένεται να ανακτηθεί το διάστημα 2015-2016. Για τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις έως το 2022 το Ταμείο τα προσδιορίζει πλέον στα 22,4 δισ. ευρώ.

Από την έκθεση προκύπτει πως η αξιολόγηση που θα ξεκινήσει στα τέλη του Αυγούστου συνδέεται με δόση ύψους 3,5 δισ. ευρώ, ενώ και η αξιολόγηση του Νοεμβρίου συνδέεται με δόση αντίστοιχου ύψους (3,5 δισ. ευρώ).

«Καμπανάκι» για τις τράπεζες

Σοβαρή απειλή για την ικανότητα των τραπεζών να στηρίξουν την ανάκαμψη αποτελούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, σύμφωνα με το Ταμείο.

Όπως αναφέρει, βρίσκονται σε πολύ υψηλά επίπεδα απ’ ότι σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες που δυσκολεύτηκαν να αποφεύγουν συστημική κρίση.

Το ΔΝΤ ξεκαθαρίζει πως οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών θα επανεξεταστούν στο πλαίσιο της επικείμενης αξιολόγησης και ότι στο ενδιάμεσο διάστημα οι ελληνικές αρχές έχουν δεσμευθεί να εντείνουν την εποπτεία και τη διατήρηση του αποθεματικού του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Σχετικά με τα αποτελέσματα των stress tests της Τράπεζας της Ελλάδος κτιμώμενες ανάγκες κεφαλαίου προσδιορίζονται στα 6,4 δισ. ευρώ σύμφωνα με το βασικό σενάριο και στα 9,4 δισ. ευρώ σε σχέση με το δυσμενές σενάριο. Ωστόσο, το ΔΝΤ διατυπώνει ενστάσεις επί της μεθοδολογίας της Τράπεζας της Ελλάδα λέγοντας πως κατά τις δικές τους παραδοχές τόσο η αθέτηση των υποχρεώσεων των δανειοληπτών, όσο και το πιθανώς δυσμενέστερο μακροοικονομικό σενάριο θα μπορούσαν να γεννήσουν επιπρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες άνω των 6 δισ. ευρώ για τις ελληνικές τράπεζες.

Το ΔΝΤ ξεκαθαρίζει πως «δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος για τη σταθερότητα» του τραπεζικού συστήματος, ωστόσο προειδοποιεί ότι οι κεφαλαιακοί περιορισμοί θα αναγκάσουν τις τράπεζες σε παρατεταμένη απομόχλευση, με συνακόλουθο κίνδυνο για την οικονομία. Κατά την άποψη του ΔΝΤ, «είναι σημαντικό οι ρυθμιστικές αρχές να μην διστάσουν να αναγκάσουν τις τράπεζες να αναγνωρίσουν τις απώλειες με βάση πιο ρεαλιστικές παραδοχές».

Ανησυχία για τη βιωσιμότητα του χρέους

Η βιωσιμότητα του χρέους εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα, επισημαίνεται. Εκτιμάται ότι τα υψηλά επίπεδα  την προσεχή 10ετία, θα παραμένουν εμπόδιο για την πρόσφατη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος, «ειδικά αν  οι αμφιβολίες επανεμφανίζονται για την πολιτική βούληση και διατηρηθεί ένα υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα».

Γίνεται σαφές ότι  είναι «απαραίτητο οι  Ευρωπαίοι εταίροι να επαναβεβαιώνουν τις δεσμεύσεις τους για τη συμφωνηθείσα στρατηγική του χρέους βρισκόμενοι σε ετοιμότητα να παρέχουν την πρόσθετη ελάφρυνση που απαιτείται».

Κίνδυνοι από τις εξαγωγές – Περιθώρια αισιοδοξίας

Παράλληλα, το Ταμείο λέει πως υπάρχουν «λόγοι για συγκρατημένη αισιοδοξία». Κάνει λόγο για ανάκαμψη αλλά και για την πιθανή αρχή ενός ενάρετου κύκλου ενάρετο κύκλο, εξηγώντας ότι αυτά «είναι πολύ καλά νέα, και αντανακλούν πάνω απ΄ όλα την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης».

Ωστόσο, οι πρόσφατες εξελίξεις, ειδικά το γεγονός ότι οι εξαγωγές έχουν αποτύχει να αποτελέσουν ισχυρή κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης αποδεικνύουν ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι ακόμη πολύ πίσω  «από την κρίσιμη μάζα που απαιτείται για να επιτευχθεί μια πιο διατηρήσιμη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος».

«Κόπωση στην προσαρμογή»

Στην έκθεση, τονίζεται ακόμη ότι η κόπωση από την προσαρμογή είναι πλέον εμφανής, γεγονός που αποδεικνύεται από τις πρωτοβουλίες για το «κοινωνικό μέρισμα» και τις δηλώσεις τύπου «όχι νέα μέτρα». Σύμφωνα με το Ταμείο η συγκεκριμένη στάση της πολιτικής ηγεσίας δείχνει ότι όσο προχωρά το πρόγραμμα η πολιτική δέσμευση για τη στρατηγική του χρέους θα δοκιμαστεί σοβαρά.

Για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις το ΔΝΤ αναφέρει πως προχωρούν, αν και με άνισο τρόπο. Ενδεικτικά για τις αλλαγές στην αγορά εργασίας υπογραμμίζει πως καθυστέρησαν, αλλά και ότι είναι ζωτικής σημασίας στο πλαίσιο της επόμενης αναθεώρησης του προγράμματος να αρθούν οι περιορισμοί σχετικά με τις ομαδικές απολύσεις, κάτι που όπως υποστηρίζει θα βελτιώσει σημαντικά το επενδυτικό κλίμα.

Στην έκθεση σημειώνεται πως οι ελληνικές αρχές θα επανεξετάσουν την ανάγκη για περαιτέρω μεταρρύθμιση των συντάξεων για να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητά του ασφαλιστικού συστήματος. Όπως σημειώνεται, οι ασφαλιστικές δαπάνες στην Ελλάδα ανέρχονται στο 17% του ΑΕΠ και συγκαταλέγονται μεταξύ των υψηλότερων στην ΕΕ. Το ΔΝΤ σημειώνει πως η σύνδεση μεταξύ εισφορών και οφέλους είναι «αδύναμη», ενώ το συνταξιοδοτικό σύστημα είναι κατακερματισμένο με τους κανόνες παροχών να διαφέρουν σημαντικά ανά ταμείο, κάτι που ισχύει ειδικά στον ΟΑΕΕ.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προαναγγέλλει νέες αλλαγές στον κατώτατο μισθό με μείωση των ωριμάνσεων. Συγκεκριμένα, αναφέρει πως θα πρέπει να αλλάξει το καθεστώς των μισθολογικών ωριμάνσεων για τους μακροχρόνια ανέργους, ώστε να έχουν οι επιχειρήσεις κίνητρο για προσλήψεις από ανέργους αυτής της κατηγορίας.

Πρόκειται ουσιαστικά για τα επιδόματα που προκύπτουν από την πρόοδο του χρόνου εργασίας, όπως το επίδομα πολυετίας, το επίδομα χρόνου εργασίας, το επίδομα τριετίας και το επίδομα πενταετίας. Το ΔΝΤ αναφέρει πως τα εν λόγω επιδόματα θα πρέπει να περικοπούν κατά 50% στις περιπτώσεις μακροχρόνια ανέργων εργαζομένων (σημειώνεται πως σύμφωνα με τον ν. 4046/2012, οι μισθολογικές ωριμάνσεις έχουν ανασταλεί έως ότου το ποσοστό της ανεργίας να διαμορφωθεί σε επίπεδα κάτω του 10%).

Διαρθρωτικά ορόσημα

Επιπλέον, η έκθεση αναφέρεται και στα νέα «διαρθρωτικά ορόσημα» που θα πρέπει να υλοποιήσει η κυβέρνηση έως το Μάρτιο του 2015.

Ειδικότερα, αρχής γενόμενης από τα τέλη Μάιου 2014 η κυβέρνηση πρέπει να εισαγάγει νέο κώδικα συμπεριφοράς για τις τράπεζες, να θεσπίσει αλλαγές στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (Ιούνιος 2014), να ενσωματώσει τις συστάσεις της μελέτης του ΟΟΣΑ για το διοικητικό φορτίο (Σεπτέμβριος 2014), να θεσπίσει νομοθεσία για τη φορολόγηση των συλλογικών επενδυτικών οχημάτων  (Σεπτέμβριος 2014), να διευρύνει τον ορισμό της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής (Σεπτέμβριος 2014), να ευθυγραμμίσει το μη μισθολογικό κόστος του δημόσιου τομέα με τις βέλτιστες πρακτικές της ΕΕ (Σεπτέμβριος 2014).

Στα νέα «διαρθρωτικά ορόσημα» περιλαμβάνεται η μεταρρύθμιση του ΦΠΑ, ο εξορθολογισμός των συντελεστών του φόρου και η απλούστευση στη διαχείρισή του (Οκτώβριος 2014). Ακόμη, τον ίδιο μήνα θα υπάρξουν αλλαγές στο μισθολόγιο του Δημοσίου που θα εφαρμοσθούν από την 1η Ιανουαρίου 2015, ενώ θα υπάρξουν αλλαγές και στους δημοσιονομικούς κανόνες.

Έως τον Οκτώβριο η κυβέρνηση θα πρέπει να έχει ενισχύσει το πλαίσιο για την προσωπική και εταιρική αφερεγγυότητα, να έχει θεσπίσει νομοθεσία για την ευθυγράμμιση του πλαισίου για τις ομαδικές απολύσεις με τις βέλτιστες πρακτικές της ΕΕ , αλλά και να έχει ψηφίσει μέτρα που θα εναρμονίσουν το πλαίσιο βιομηχανικών ενεργειών της Ελλάδας με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό.

Το Νοέμβριο η κυβέρνηση θα πρέπει να έχει υιοθετήσει πακέτο μεταρρυθμίσεων του συνταξιοδοτικού συστήματος με βάση τις αναλογιστικές μελέτες που θα ολοκληρωθούν το Σεπτέμβριο (στο επίκεντρο θα βρεθούν κύριες συντάξεις, επικουρικές και εφάπαξ). Τον ίδιο μήνα θα πρέπει να έχουν αντιμετωπισθεί όλα τα θέματα που έχουν προσδιορισθεί από την έκθεση του ΟΟΣΑ σχετικά με τα εμπόδια στον ανταγωνισμό, στο χονδρικό εμπόριο, στις κατασκευές, στις τηλεπικοινωνίες και στο ηλεκτρονικό εμπόριο.

Τέλος, το Δεκέμβριο θα πρέπει να έχει ψηφισθεί όλη η δευτερογενής νομοθεσία σχετικά με την αδειοδότηση των επενδύσεων και μέχρι τα τέλη Μαρτίου 2015 θα πρέπει να έχει αναθεωρηθεί η διαδικασία παρακολούθησης των Δημόσιων Λογαριασμών.

Τόμσεν: Χωρίς οριζόντια μέτρα η κάλυψη του δημοσιονομικού κενού

Για σημαντικά βήματα που έχει πετύχει η ελληνική κυβέρνηση έκανε λόγο ο επικεφαλής του κλιμακίου του ΔΝΤ στην Ελλάδα Πολ Τόμσεν, σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε για την έκθεση του Ταμείου με αφορμή την πέμπτη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος.

Ταυτόχρονα, παρέπεμψε αρκετά ζητήματα όπως το χρέος, το χρηματοδοτικό κενό για 2015 – 2106 καθώς και τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών για την επόμενη αξιολόγηση, δηλαδή το φθινόπωρο.

Μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου στην Ουάσιγκτον, μέσω τηλεδιάσκεψης, ο κ. Τόμσεν χαρακτήρισε ως «θετικό γεγονός» την επιστροφή της Ελλάδας στην ανάπτυξη και στις αγορές, καθώς και την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, μετά από έξι χρόνια ύφεσης. Επίσης, έδωσε έμφαση στην «εντυπωσιακή δημοσιονομική προσαρμογή» και στην «αποφασιστικότητα της κυβέρνησης».

Παράλληλα, όμως, έκανε αναφορά σε «καθυστερήσεις στα εργασιακά», σημειώνοντας το αντιστάθμισμα που σημειώθηκε από αλλαγές στην «απελευθέρωση αγορών υπηρεσιών» και στο «άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων».

Απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις, ο κ. Τόμσεν τόνισε ιδιαίτερα την ανάγκη για «περαιτέρω βελτίωση» του φορολογικού συστήματος, ώστε να περιοριστούν και οι φόροι, προσθέτοντας ότι το ΔΝΤ επιδιώκει την αποφυγή νέων οριζόντιων περικοπών σε μισθούς και συντάξεις.

Για το θέμα της φορολογίας τόνισε ότι «και βεβαίως συμφωνώ ότι οι βασικοί φορολογικοί συντελεστές στην Ελλάδα είναι υπερβολικά υψηλοί και θεωρώ σωστό το μακροπρόθεσμο στόχο για τη μείωση τους. Επομένως, είναι κάτι που θα το υποστήριζα σθεναρά, αλλά βέβαια πρέπει να επιτευχθεί, χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων».

Όσον αφορά το «δημοσιονομικό κενό» της περιόδου 2015-2016 υποστήριξε ότι το ΔΝΤ θέλει να καλυφθεί «μέσω διαρθρωτικών παρεμβάσεων» στη φορολογική διοίκηση και στη δημόσια διοίκηση και ότι στόχος είναι η αποφυγή οριζόντων μέτρων που θα οδηγούσαν σε περικοπές σε μισθούς και συντάξεις.

Πρόσθεσε δε ότι το Ταμείο θεωρεί πως κάποια φορολογικά μέτρα «πρέπει να επεκταθούν» και ότι σχετική απόφαση θα ληφθεί το φθινόπωρο με το νέον προϋπολογισμό.

Το φθινόπωρο, όπως είπε, θα επιστρέψει και η αποστολή του ΔΝΤ στην Αθήνα.