Γιατί ο φόρος λίπους δεν συμφέρει τα δημόσια ταμεία

Τον φόρο λίπου ς-fat tax– εφάρμοσε το 2011 η Δανία, επιβάλλοντας φόρο στο βούτυρο, το γάλα, το τυρί, την πίτσα, το κρέας και τα λιπαρά τρόφιμα με περισσότερο από 2,3% λίπος.

Ωστόσο έναν χρόνο αργότερα το αρμόδιο υπουργείο αποφάσισε να καταργήσει τον φόρο υποστηρίζοντας πως απέτυχε να αλλάξει τις διατροφικές συνήθειες των Δανών, και αύξησε την ανεργία. 

Μελέτη μάλιστα του Διεθνούς Κέντρου Φορολογίας και Επενδύσεων (International Tax and Investment Center-ITIC) επιβεβαιώνει τις επιπτώσεις του συγκεκριμένου φόρου. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας, οι ειδικοί φόροι σε τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά κρίνονται αναποτελεσματικοί σε ό,τι αφορά αφενός την αύξηση των κρατικών εσόδων αφετέρου την προαγωγή της δημόσιας υγείας με την ενδεχόμενη αλλαγή των διατροφικών συνηθειών του πληθυσμού. 

Σύμφωνα με τη μελέτη του ITIC, η υιοθέτηση του συγκεκριμένου ειδικού φόρου όχι μόνο δεν ενισχύει την εισροή πόρων στα δημόσια ταμεία, αλλά επιφέρει και τη μείωση των κρατικών εσόδων που προέρχονται από άλλες πηγές, όπως από το φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων και από τη φορολόγηση της απασχόλησης. 

Είτε στην περίπτωση απορρόφησης του φόρου από τις εταιρίες είτε στην περίπτωση ενσωμάτωσής του στην τιμή του προϊόντος με συνέπεια τη στροφή των καταναλωτών σε προϊόντα υποκατάστατα, τα έσοδα μειώνονται, γεγονός που ενδεχομένως να επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις και στην απασχόληση στο συγκεκριμένο κλάδο και τους συγγενείς κλάδους. 

Σε περιοχές, μάλιστα, που συνορεύουν με κράτος, στο οποίο δεν ισχύει αντίστοιχος ειδικός φόρος, η μελέτη του ITIC επισημαίνει αφενός τη στροφή των καταναλωτών στις εκτός συνόρων αγορές, αφετέρου αύξηση του λαθρεμπορίου και συνεπώς περαιτέρω μείωση των κρατικών εσόδων από τους διαφυγόντες φόρους. Υπογραμμίζεται, επίσης, ότι η επιβολή ειδικού φόρου κατανάλωσης εκτινάσσει το διοικητικό κόστος, διότι απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό και συνεχείς ενδελεχείς ελέγχους π.χ. στα συστατικά και την αναλογία τους σε κάθε προϊόν.

Η μελέτη του ICIT τονίζει ότι η αποτύπωση των συνεπειών της επιβολής ειδικού φόρου στα τρόφιμα και τα μη αλκοολούχα ποτά στις καταναλωτικές συνήθειες είναι εξαιρετικά δύσκολη και οι, μέχρι στιγμής, απόπειρες, μάλλον, ελλειμματικές. 

• υπουργείο Οικονομικών
• φόροι