«Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα», ένα εναλλακτικό ΔΝΤ από τους BRICS

Η ρωσική πρόσκληση προς την Ελλάδα για συμμετοχή ως μέλος στην υπό διαμόρφωση «Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα» των BRICS (Κίνα, Ρωσία, Βραζιλία, Ινδία και Ν. Αφρική) έφερε ξανά στο προσκήνιο αυτή την φιλόδοξη κίνηση των αναδυόμενων οικονομιών, που έχει στόχο να δημιουργήσει εάν εναλλακτικό Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Στα μέσα Ιουλίου του 2014, κατά την έκτη ετήσια σύνοδό τους στην Φορταλέζα της Βραζιλίας, οι αναδυόμενες οικονομίες ανακοίνωσαν το αντίπαλον δέος των δυτικών χρηματοπιστωτικών θεσμών, της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ, με στόχο να δώσουν στις χώρες-μέλη της τη δυνατότητα να αντιμετωπίζουν τις βραχυπρόθεσμες κρίσεις ρευστότητας, να συσφίξουν τις μεταξύ τους σχέσεις, να χρηματοδοτήσουν αναπτυξιακά έργα, αλλά και να ενισχυθεί η παγκόσμια χρηματοοικονομική ασφάλεια.

«Η Τράπεζα θα κινητοποιεί πόρους για υποδομές και βιώσιμα αναπτυξιακά σχέδια στους BRICS, σε άλλες αναδυόμενες οικονομίες και αναπτυσσόμενες χώρες, συμπληρώνοντας τις υφιστάμενες προσπάθειες πολυμερών και περιφερειακών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων για την παγκόσμια ανάπτυξη. Για να εκπληρώσει τον σκοπό της, η Τράπεζα θα στηρίξει δημόσια ή ιδιωτικά projects μέσω δανείων, εγγυήσεων, συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο. Θα συνεργάζεται, επίσης με διεθνείς οργανισμούς και άλλες χρηματοπιστωτικές οντότητες ενώ θα παρέχει και τεχνική βοήθεια στα έργα» αναφέρεται στην απόφαση ίδρυσης του εγχειρήματος.

Δομή, μέλη και κεφάλαιο

Θα έχει έδρα τη Σανγκάη, τα κεφάλαιά της θα ανέρχονται αρχικά σε 50 δισ. δολάρια, ενώ θα υπάρχει και μία δεξαμενή με συναλλαγματικά διαθέσιμα συνολικού ύψους 100 δισ. δολαρίων.

H Kίνα θα τοποθετήσει μερίδιο 41 δισ., Ρωσία, Ινδία και Βραζιλία από 18 δισ. και η Νότια Αφρική 5 δισ. δολάρια. 

Η Ινδία θα ασκεί την προεδρία την πρώτη πενταετία, με τον τραπεζίτη, Κουνταπούρ Βαμάν Καμάθ, να είναι ο πρώτος της επικεφαλής.

Ποιες χώρες θα μπορούν να γίνουν μέλη της «Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας»; Σύμφωνα με τη διακήρυξη, εκτός από τις ιδρυτικές χώρες-μέλη, η συμμετοχή θα είναι ανοιχτή για όλα τα μέλη των Ηνωμένων Εθνών, ενώ θα είναι ανοικτή σε δανειζόμενα και μη δανειζόμενα μέλη.

Απάντηση στη Δύση

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι λόγοι, για τους οποίους προέκυψε η ίδρυση της Αναπτυξιακής Τράπεζας. Ο επίκουρος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στη Σχολή Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών Fundação Getúlio Vargas (FGV), του Σάο Πάολο, Όλιβερ Στούνκελ δηλώνει στο newpost, ότι η μη επαρκής εκπροσώπηση των αναδυόμενων οικονομιών σε ΔΝΤ και Παγκόσμια Τράπεζα, οδήγησαν τους BRICS στην απόφαση για μια νέα αναπτυξιακή τράπεζα. Η αντικατάσταση του Ντομινίκ Στρος Καν ξανά από Ευρωπαίο, η επιλογή του Τζιμ Γιονγκ Κιμ για την Παγκόσμια Τράπεζα από τον Μπαράκ Ομπάμα αντί του Νιγηριανού Νγκόζι Οκόνο-Ιγουεάλα, αλλά και το μπλόκο του αμερικανικού Κογκρέσου στην οργανωτική μεταρρύθμιση του ΔΝΤ προκάλεσε «αγανάκτηση», όπως τόνισε, στους BRICS.

«Η έλλειψη μεταρρύθμισης είναι ιδιαίτερα προβληματική, αφού η Ευρώπη υπερ-εκπροσωπείται στο ΔΝΤ σε μια εποχή που ο οργανισμός παρέχει μεγάλα δάνεια σε χώρες της Ευρωζώνης. Αυτή η κατάσταση έπεισε τις αναδυόμενες δυνάμεις ότι νέες δομές είναι απαραίτητες» αναφέρει ο κ. Στούνκελ.

Τονίζει, ωστόσο, ότι «το να δημιουργηθεί μία πολυμερής αναπτυξιακή τράπεζα είναι ένα εγχείρημα γεμάτο δυσκολίες. Αν όμως σχεδιασθεί σωστά, θα μπορούσε όντως να καταστεί ένα αποτελεσματικό εργαλείο για τις ανάγκες των αναδυόμενων οικονομικών, παρακάμπτοντας περιορισμούς και πιέσεις από τις τράπεζες των ΗΠΑ και της Ευρώπης, ενώ την ίδια ώρα θα συμβόλιζε τη θεσμοθέτηση της συνεργασίας των BRICS».

Ο κ. Στούνκελ σημειώνει ότι «η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα είναι απλώς μία από τις πολλές νέες πρωτοβουλίες -περισσότερες από τις οποίες λαμβάνονται από την Κίνα– που βοηθούν σιγά-σιγά στην προσαρμογή των παγκόσμιων δομών στη νέα πραγματικότητα της πολυπολικότητας (…) Η επιτυχής δημιουργία εναλλακτικών τραπεζών δίνει τη δυνατότητα στις αναδυόμενες δυνάμεις να πιέσουν περισσότερο για τα αιτήματά τους σε ΔΝΤ και Παγκόσμια Τράπεζα, αφού μπορούν επί της ουσίας να απειλήσουν με αποχώρηση. Η δημιουργία της Τράπεζας, ακόμη, δείχνει ένα μέλλον με ακόμα περισσότερους θεσμούς που δεν θα καθοδηγούνται από τη Δύση». 

• BRICS
• ΔΝΤ
• τράπεζα