current views are: 1

30 Μαΐου 2015
Δημοσίευση14:49

Πληρωμές χωρίς μετρητά: Τόσο κοντά και τόσο μακριά…

Πόσο κοντά είναι μία κοινωνία χωρίς χαρτονομίσματα και κέρματα, με όλες τις πληρωμές να γίνονται με πλαστικό χρήμα και ηλεκτρονικά; Το εν λόγω ερώτημα δεν μπορεί να απαντηθεί με ασφάλεια ακόμα, αφού παρά τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών, υπάρχουν ακόμα απροσπέλαστα εμπόδια. 

Δημοσίευση 14:49’
αρθρο-newpost

Πόσο κοντά είναι μία κοινωνία χωρίς χαρτονομίσματα και κέρματα, με όλες τις πληρωμές να γίνονται με πλαστικό χρήμα και ηλεκτρονικά; Το εν λόγω ερώτημα δεν μπορεί να απαντηθεί με ασφάλεια ακόμα, αφού παρά τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών, υπάρχουν ακόμα απροσπέλαστα εμπόδια. 

Πόσο κοντά είναι μία κοινωνία χωρίς χαρτονομίσματα και κέρματα, με όλες τις πληρωμές να γίνονται με πλαστικό χρήμα και ηλεκτρονικά; Το εν λόγω ερώτημα δεν μπορεί να απαντηθεί με ασφάλεια ακόμα, αφού παρά τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών, υπάρχουν ακόμα απροσπέλαστα εμπόδια. 

Η σχετική συζήτηση έχει επανέλθει στο προσκήνιο στην Ελλάδα, ιδιαίτερα με αφορμή το ζήτημα του ΦΠΑ, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, αλλά και στην Ευρώπη, με τις σκανδιναβικές χώρες να βρίσκονται ένα βήμα μπροστά. Επιφανείς οικονομολόγοι, όπως ο γερμανός καθηγητής Οικονομίας και μέλος της λεγόμενης Επιτροπής Σοφών της γερμανικής κυβέρνησης, Πέτερ Μπόφινγκερ και ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Κένεθ Ρόγκοφ τάχθηκαν υπέρ της κατάργησης των χαρτονομισμάτων υποστηρίζοντας ότι μία κοινωνία χωρίς χρήμα θα αποτελούσε «όπλο» κατά των παράνομων συναλλαγών.

«Η ιδέα μιας κοινωνίας χωρίς μετρητά γεννήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1950 στις ΗΠΑ, παράλληλα με την υιοθέτηση της χρήσης των πρώτων ηλεκτρονικών υπολογιστών από τις τράπεζες. Εξήντα χρόνια αργότερα, οι ΗΠΑ είναι υπεύθυνες για το 75% της εκκαθάρισης προσωπικών επιταγών παγκoσμίως. Η ιδέα μιας κοινωνίας χωρίς μετρητά είναι γεμάτη αντιφάσεις» δηλώνει στο newpost o Μπερνάντο ΜπατίθΛάθο, καθηγητής της Ιστορίας των Επιχειρήσεων και Τραπεζικής Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο του Μπάνγκορ στην Ουαλία.

(O κ. Bernardo Batiz-Lazo από το Bangor University)

«Για παράδειγμα, η πρόσφατη αύξηση ηλεκτρονικών πληρωμών στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Σκανδιναβία δείχνουν ενθαρρυντικά σημάδια. Το ηλεκτρονικό εμπόριο και οι πληρωμές μέσω κινητών τηλεφώνων είναι, επίσης, σε άνοδο, δείχνοντας αποδεικνύοντας ότι υπάρχει μία εναλλακτική λύση των πληρωμών με πλαστικό χρήμα. Παρ’ όλα αυτά, στις περισσότερες χώρες τα μετρητά παραμένουν ο κύριος τρόπος για τις άμεσες πληρωμές. Πράγματι, για τις περισσότερες χώρες (και πολύ περισσότερο για τις αναδυόμενες αγορές) στο 99% αυτών χρησιμοποιούνται μετρητά ή πλαστικό χρήμα» σημειώνει.

O πρώτες χώρες και το σκανδιναβικό προβάδισμα

Ποιες χώρες είναι οι «πρωταθλήτριες» στις πληρωμές χωρίς μετρητά; Το Βέλγιο προηγείται με 93%, ακολουθούν η Γαλλία με 92%, ο Καναδάς με 90%, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Σουηδία με 89%. Η Αυστραλία φτάνει το 86%, η Ολλανδία το 85%, οι ΗΠΑ το 80%, η Γερμανία το 76% και η Νότια Κορέα το 70%.

Παρά τους παραπάνω αριθμούς, οι σκανδιναβικές χώρες έχουν τις προοπτικές να γίνουν οι πρώτες κοινωνίες χωρίς χρήμα. «Πιστεύω ότι η ιδέα μιας κοινωνίας χωρίς μετρητά είναι πιθανή στη Σουηδία» επισημαίνει στο newpost, o επίκουρος καθηγητής Βιομηχανικής Δυναμικής στο Βασιλικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Στοκχόλμης (ΚΤΗ), Νίκλας Άρβιντσον.

(O κ. Niklas Arvidsson από το KTH)

Ο ίδιος είχε συντάξει μία έκθεση, η οποία υποστήριζε ότι αυτό δεν θα συνέβαινε πριν από το 2030, όμως η ανάπτυξη είναι ταχύτερη απ’ ότι αναμενόταν. «Η Σουηδία και οι άλλες σκανδιναβικές χώρες κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Όσο για την υπόλοιπη Ευρώπη, η ανάπτυξη δεν είναι τόσο σαφής. Σε ορισμένες, χώρες, μάλιστα, η χρήση των μετρητών αυξάνεται».

Πρόσφατα η Δανία προχώρησε ένα βήμα πιο κοντά, αφού από την επόμενη χρονιά προωθεί την κατάργηση της υποχρέωσης των επιχειρήσεων λιανικών πωλήσεων (καταστήματα ρούχων, εστιατόρια, πρατήρια καυσίμων) να δέχονται μετρητά.

Οι μεγάλες δυσκολίες και οι προοπτικές

Παρά τις ευνοϊκές συνθήκες, οι δυσκολίες σε παγκόσμιο επίπεδο παραμένουν. «Η δημιουργία μιας κοινωνίας χωρίς μετρητά περιλαμβάνει μία συμφωνία μεταξύ πολλών μερών με, συχνά, αντικρουόμενα κίνητρα» υπογραμμίζει ο κ. Μπατίθ-Λάθο και εξηγεί:

Ενώ οι καταναλωτές θέλουν τα μέσα πληρωμής  που ταιριάζουν καλύτερα σε μία συγκεκριμένη συναλλαγή (απευθείας καταβολή του ενοικίου, χρησιμοποιώντας μια πιστωτική σε εστιατόριο, χρησιμοποιώντας ένα χαρτονόμισμα σε ταξί ή ένα κέρμα σε επαίτη) οι τράπεζες μετακυλύουν το κόστος των συναλλαγών (ιδιαίτερα σε μετρητά). Visa και Mastecard θέλουν να παραμείνουν στο επίκεντρο για πληρωμές μικρής αξίας, αφού τροφοδοτούνται κάθε φορά που χρησιμοποιεί κάποιος πιστωτική ή χρεωστική κάρτα. Πολλοί θέλουν το Bitcoin ως νέο νόμισμα, ενώ οι ρυθμιστικές αρχές πρέπει να ασχοληθούν με όλα αυτά μαζί. Δεν είναι εύκολο.

Ο κ. Άρβιντσον θέτει, από την πλευρά του μία σειρά από παράγοντες που θα κρίνουν την έλευση των αχρήματων κοινωνιών, όπως το εάν οι καταναλωτές θα εμπιστευτούν άλλους τρόπους πληρωμής όπως εμπιστεύονται τα μετρητά. «Αυτό θα είναι μία διαδικασία που θα πάρει χρόνο και πηγαίνει μπρος-πίσω, ανάλογα με την επιτυχία ή μη των νέων μεθόδων» επισημαίνει. Παράλληλα, σημειώνει ότι τα δημογραφικα στοιχεία θα παίξουν ρόλο στην καθιέρωση των τρόπων πληρωμών που θα είναι στο προσκήνιο, ενώ θεωρεί σημαντική την ευρωπαϊκή πολιτική που θα ακολουθηθεί καθώς και το εάν μπορούν εικονικά νομίσματα (όπως το Bitcoin) και η τεχνολογική πρόοδος να αλλάξουν τα δεδομένα.

Τελικά μπορούμε να περιμένουμε μία κοινωνία χωρίς μετρητά; «Μάλλον σε κάποιο βαθμό. Αλλά πιθανότατα δεν θα είναι στο άμεσο μέλλον» απαντά ο κ. Μπατίθ-Λάθο.