Μία προς μία οι παραδοχές λάθους του ΔΝΤ – Από την υπερβολική λιτότητα στο PSI

Η έκθεση του ΔΝΤ που είδε το φως της δημοσιότητας χθες το βράδυ και που καταγράφει τις αποτυχημένες επιπτώσεις των πολιτικών εσωτερικής υποτίμησης που εφάρμοσε το Ταμείο στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες, έρχεται να προστεθεί σε μία μακρά λίστα αντίστοιχων παραδοχών λάθους που που έχουν προχωρήσει στελέχη του.

Δεν είναι μόνο η βίαιη προσαρμογή μέσω περικοπών σε μισθούς και συντάξεις που δημιούργησε το πρόβλημα, αναφέρει η έκθεση, αλλά και το γεγονός ότι δεν έγινε νωρίτερα «κούρεμα» του ελληνικού χρέους. Το ταμείο παραδέχεται κυνικά δε, πως δεν έγινε αναδιάρθρωση για να μην εξαπλωθεί η κρίση και σε άλλες χώρες της ευρωζώνης.

Αντίστοιχη (αυτο)κριτική, έχει διατυπωθεί και κατά το πρόσφατο παρελθόν και που εστιάστηκε στα θέματα που έθιξε η χθεσινή έκθεση.

Ειδικότερα μεταξύ άλλων:

• Προ περίπου διετίας, τον Ιανουάριο του 2013, προκάλεσε αίσθηση παγκοσμίως η δημοσιοποίηση της 43σέλιδης μελέτης του τέως επικεφαλής οικονομολόγου του ΔΝΤ, Ολιβιέ Μπλανσάρ, με τίτλο: «Τα λάθη των προγνωστικών ανάπτυξης και οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές».
  Το ΔΝΤ παραδέχθηκε ότι κάνοντας λάθος με έναν συντελεστή («πολλαπλασιαστή») επέβαλε πολύ μεγαλύτερη λιτότητα (περικοπές σε μισθούς στο Δημόσιο, συντάξεων κλπ) σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία, με αποτέλεσμα να υπάρξει πολύ μεγαλύτερη πτώση της εσωτερικής ζήτησης.
• Λίγους μήνες μετά, τον Ιούνιο του 2013, ο Γάλλος οικονομολόγος Ολιβιέ Μπλανσάρ δήλωνε στο γαλλικό κρατικό ραδιόφωνο «France Inter» ότι «το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και οι Ευρωπαίοι έχασαν χρόνο στην οικονομική διάσωση της Ελλάδας, αρνούμενοι να μειώσουν από το 2010 το βάρος του χρέους της».
  «Πράγματι, δεν ήταν ιδανικά τα πράγματα…χάσαμε πιθανώς χρόνο», ανέφερε και συμπλήρωνε: «Φυσικά, θα έπρεπε να είμαστε έτοιμοι να επαναδιαπραγματευθούμε το χρέος στην αρχή, για να δώσουμε περισσότερο χρόνο στην Ελλάδα, έτσι ώστε να μπορέσει να αντεπεξέλθει πιο εύκολα, αλλά στο ευρωπαϊκό πλαίσιο της εποχής εκείνης, οι συνθήκες δεν ήταν έτοιμες».
  Ο Γάλλος οικονομολόγος επισήμανε ακόμη ότι «η επίδραση ενός βαρέος χρέους, επιβραδύνει την επιστροφή της Ελλάδας σε μια αποδεκτή ισορροπία» και τόνιζε πως «όταν μια χώρα έχει ένα βάρος από μη βιώσιμο χρέος, θα πρέπει να αποδεχθεί την πραγματικότητα και να μειώσει το βάρος του χρέους».
• Δύο χρόνια αργότερα, τον Απρίλιο του 2015, δηλαδή λίγους μήνες πριν ξεσπάσει η μεγάλη κρίση, που οδήγησε στη συμφωνία της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ με τους δανειστές, ο Ασόκα Μόντι (καθηγητής διεθνούς οικονομικής πολιτικής στο πανεπιστήμιο Princeton και πρώην αναπληρωτής διευθυντής του Ευρωπαϊκού Τμήματος Ερευνών του Ταμείου) επέκρινε συνολικά τους χειρισμούς του ΔΝΤ στο ελληνικό ζήτημα.
  Συγκεκριμένα, με άρθρο του στο Bloomberg υπογράμμιζε ότι το ΔΝΤ πρέπει να σταματήσει να ζητά περισσότερη λιτότητα και άμεση αποπληρωμή των δόσεων και να αναγνωρίσει τη δεινή θέση της Ελλάδας διαγράφοντας μεγάλο μέρος του χρέους της.
  Σχολιάζοντας τις πρόσφατες προτάσεις του Ταμείου για την Ελλάδα παρατηρεί ότι παραμένουν ίδιες: Περισσότερα δάνεια (αυτή τη φορά μόνο από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς) για να αποπληρωθούν όλοι οι πιστωτές, μεταξύ αυτών και το ίδιο το Ταμείο.
  «Για να ανακτήσει τη χαμένη του αξιοπιστία και ανεξαρτησία, το Ταμείο θα πρέπει να διαγράψει ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού χρέους και να υποχρεώσει τα πλουσιότερα μέλη του να επωμιστούν το βάρος», καταλήγει χαρακτηριστικά ο Ασόκα Μόντι.
• Ο προκάτοχος της Κριστίν Λαγκάρντ στη διεύθυνση του ΔΝΤ, ο Ντομινίκ Στρος Καν, τον περασμένο Ιούνιο -εν μέσω ραγδαίων και δραματικών εξελίξεων στη χώρα μας- παραδέχθηκε σε κείμενό του ότι έπρεπε να είχε πιέσει περισσότερο τις χώρες της Ευρωζώνης για να βοηθήσουν την Ελλάδα και να αντισταθούν στις πιέσεις για σκληρή λιτότητα. Παραδέχτηκε ότι δεν εκτίμησε ορθά τις συνέπειες μία τέτοιας προσαρμογής, ενώ πλέον (δεδομένου ότι αυτό δεν μπορεί να αλλάξει) ο πρώην επικεφαλής του Ταμείου προτείνει να δοθεί στην Ελλάδα «ανάσα» με επέκταση της αποπληρωμής του χρέους, τονίζοντας μάλιστα πως οι δανειστές αδυνατούν να εξάγουν μαθήματα και φαίνεται «να επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη».
• Ο Ολιβιέ Μπλανσάρ έναν μήνα μετά, δηλαδή τον Ιούλιο του 2015, απαντώντας στο IMF blog με ένα άρθρο ενδεχομένως απολογητικής διάθεσης στην κριτική που έχουν δεχθεί οι δανειστές, ανέφερε: «Η δημοσιονομική λιτότητα δεν ήταν επιλογή, αλλά αναγκαιότητα. Δεν αποτελούσε απλά εναλλακτική λύση για τη μείωση των δαπανών και την αύξηση των φόρων», ανέφερε, για να προσθέσει: «Η μείωση του ελλείμματος ήταν μεγάλη, γιατί το αρχικό έλλειμμα ήταν μεγάλο. Λιγότερη λιτότητα, δηλαδή, βραδύτερη δημοσιονομική προσαρμογή, θα απαιτούσε ακόμη μεγαλύτερη χρηματοδότηση σε συνδυασμό με αναδιάρθρωση του χρέους και εδώ υπήρχε ένα πολιτικό όριο στο τι οι επίσημοι πιστωτές θα μπορούσαν να ζητήσουν από τους πολίτες να συνεισφέρουν».  

• ΔΝΤ
• Κριστίν Λαγκάρντ
• Ολιβιέ Μπλανσάρ
• ΣΥΡIZA