Στις χειμερινές εκπτώσεις ποντάρουν οι έμποροι – Τι να προσέξουν οι καταναλωτές

Στις χειμερινές εκπτώσεις, που άρχισαν σήμερα και ολοκληρώνονται στις 29 Φεβρουαρίου, έχει εναποθέσει τις ελπίδες του ο εμπορικός κόσμος, προκειμένου να ρεφάρει, μιας και την περίοδο των γιορτών ο τζίρος των καταστημάτων κινήθηκε σε χαμηλά επίπεδα. 

Τα ποσοστά των εκπτώσεων, σύμφωνα με τους εκπροσώπους των εμπόρων, αναμένεται να αρχίσουν από το 20% και να ανέλθουν ακόμη και στο 70%, κυρίως τις τελευταίες εβδομάδες της εκπτωτικής περιόδου.

Μάλιστα, μετά την απελευθέρωση του καθεστώτος των εκπτώσεων, που θεσπίστηκε τον Αύγουστο στο πλαίσιο του τρίτου μνημονίου, αρκετά καταστήματα έχουν ήδη αρχίσει εκπτώσεις και προσφορές σε αρκετά προϊόντα. 

Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί ότι τα εμπορικά καταστήματα την επόμενη Κυριακή 17 Ιανουαρίου επιτρέπεται να είναι ανοιχτά από τις 11 π.μ. έως τις 8 μ.μ.

«Παγωμένος» ο τζίρος των Χριστουγέννων

Με δύο ταχύτητες «έτρεξε» η αγορά τον Δεκέμβριο, με τον τζίρο να κινείται σε χαμηλά επίπεδα, επιβεβαιώνοντας τη ρήση «κάθε πέρυσι και καλύτερα». 

Οι καταναλωτές και φέτος τα Χριστούγεννα εμφανίστηκαν ιδιαίτερα συγκρατημένοι, κάνοντας μόνο τα απαραίτητα ψώνια, κυρίως εξαιτίας των υψηλών φορολογικών βαρών που κλήθηκαν να καλύψουν τον Δεκέμβριο. Έτσι, προτεραιότητά τους αποτέλεσαν το εορταστικό τραπέζι και τα παραδοσιακά δώρα, κυρίως στα παιδιά. 

Ειδικότερα, ο Δεκέμβριος έκλεισε για τα εμπορικά καταστήματα με πτώση τζίρου από 10% έως 40%. Ωστόσο, τα έσοδα των μεγάλων αλυσίδων τον τελευταίο μήνα του 2015 ενισχύθηκαν, καταγράφοντας σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και διψήφιο νούμερο. 

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), ο τζίρος του Δεκεμβρίου ανήλθε στα 3,22 δισ. ευρώ, έναντι των 3,51 δισ. ευρώ το 2014 (μείωση 8,3%) και τα 5,6 δισ. ευρώ τζίρου το 2009 (μείωση 42%).

Όπως επισημαίνει η ΕΣΕΕ, η συρρίκνωση του κύκλου εργασιών τον Δεκέμβριο οφείλεται κυρίως στις παρενέργειες από την επιβολή των capital controls, στις αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις και στη διαπιστωμένη μεταρρυθμιστική κόπωση φορέων τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα. 

Οι προσδοκίες των εμπόρων για τις εκπτώσεις

Ολοένα και συρρικνώνεται τα τελευταία χρόνια ο τζίρος των εμπορικών καταστημάτων κατά τη διάρκεια των χειμερινών εκπτώσεων.

Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία της ΕΣΕΕ, βάσει των οποίων, ο τζίρος των χειμερινών εκπτώσεων το 2015 διαμορφώθηκε σε 4,44 δισ. ευρώ από 9,24 δισ. ευρώ στις χειμερινές εκπτώσεις του 2010.

Κατά τη χειμερινή εκπτωτική περίοδο του 2014, ο τζίρος των εμπορικών καταστημάτων είχε ανέλθει σε 5,37 δισ. ευρώ, το 2013 σε 5,5 δισ. ευρώ, το 2012 σε 6,47 δισ. ευρώ, ενώ το 2011 σε 7,61 δισ. ευρώ.

Έτσι, οι έμποροι ναι μεν περιμένουν τις εκπτώσεις, προκειμένου να αυξήσουν τα κέρδη τους, ωστόσο κρατούν μικρό «καλάθι», ιδίως λόγω των κακών οιωνών κατά την εορταστική περίοδο. 

«Οι έμποροι επιδιώκουν τουλάχιστον να βάλουν στην τσέπη τους τα ποσά που διέθεσαν προκειμένου να αγοράσουν τα εμπορεύματα», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (ΕΣΘ) Παντελής Φιλιππίδης, σημειώνοντας ότι η αγοραστική δύναμη των ελλήνων καταναλωτών έχει μειωθεί δραματικά. «Μπορεί οι έλληνες καταναλωτές να κινούνται στην πόλη, αλλά ελάχιστοι εξ αυτών κρατούν σακούλες», ανέφερε.

Σημειώνεται ότι τις προσδοκίες του εμπορικού κόσμου για υψηλές πωλήσεις «χαμηλώνουν» για ακόμα μια φορά οι φορολογικές υποχρεώσεις, που καλούνται να τακτοποιήσουν οι πολίτες. Υπενθυμίζεται ότι εντός του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου, δηλαδή κατά τη διάρκεια των εκπτώσεων, θα πρέπει να πληρωθούν οι δύο τελευταίες δόσεις του ΕΝΦΙΑ του 2015. 

Οδηγίες προς τους εμπόρους

Εγκύκλιο με οδηγίες και διευκρινίσεις για την περίοδο των χειμερινών εκπτώσεων απέστειλε προς τις εμπορικές ομοσπονδίες και όλους τους εμπορικούς συλλόγους της χώρας η ΕΣΕΕ.

Όπως αναφέρεται στην εγκύκλιο, κατά τη διενέργεια των εκπτώσεων, εκτός από την αναγραφή της παλαιάς και της νέας μειωμένης τιμής των αγαθών και υπηρεσιών που πωλούνται με έκπτωση, επιτρέπεται και η αναγραφή και εμπορική επικοινωνία ποσοστού έκπτωσης.

Εφόσον παρέχεται μειωμένη τιμή σε περισσότερα από το 60% του συνόλου των πωλούμενων ειδών, θα πρέπει να αναγράφεται στην προθήκη του καταστήματος το παρεχόμενο ποσοστό έκπτωσης και στην περίπτωση που υπάρχουν διαφορετικά ποσοστά έκπτωσης ανά κατηγορίες προϊόντων, θα πρέπει να αναγράφεται το εύρος του παρεχόμενου ποσοστού («από …. % έως …. %»). Σε κάθε άλλη περίπτωση θα αναγράφεται ότι οι εκπτώσεις αφορούν επιλεγμένα είδη με αναφορά στο αντίστοιχο ποσοστό.

Ο τρόπος με τον οποίο υπολογίζεται και προβάλλεται η μειωμένη τιμή, πρέπει να ανταποκρίνεται στην αλήθεια και να μην είναι ανακριβής. Οι καταστηματάρχες θα πρέπει, σε περίπτωση ελέγχου, να είναι σε θέση να αποδείξουν, ότι η παλαιά τιμή πώλησης που αναγράφεται στην πινακίδα, ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Για τους παραβάτες των διατάξεων περί εκπτώσεων προβλέπεται πρόστιμο ποσού ίσου με το 0,5% του ετήσιου κύκλου εργασιών και πάντως όχι κατώτερο των 5.000 ευρώ. Σε περίπτωση που επιβληθεί για δεύτερη φορά πρόστιμο για την ίδια παράβαση μέσα σε διάστημα 5 ετών, το πρόστιμο αυξάνεται στο 3% του ετήσιου κύκλου εργασιών της συγκεκριμένης επιχείρησης.

Ειδικότερα, για την περίπτωση που οι εκπτώσεις είναι ανακριβείς ή παραπλανητικές ως προς το ποσοστό τους, ως προς τις αναγραφόμενες τιμές ή ως προς την ποσότητα των προσφερόμενων με έκπτωση προϊόντων ή όταν ενέχουν οποιασδήποτε μορφής απόκρυψη ή παραπλάνηση, επιβάλλεται πρόστιμο ποσού ίσο με το 1% του ετήσιου κύκλου εργασιών και πάντως όχι κατώτερο από 10.000 ευρώ, ανάλογα με τη βαρύτητα και τη συχνότητα της παράβασης.

Σε περίπτωση που επιβληθεί για δεύτερη φορά πρόστιμο για την ίδια παράβαση μέσα σε διάστημα 5 ετών, το πρόστιμο αυξάνεται στο 3% του ετήσιου κύκλου εργασιών της συγκεκριμένης επιχείρησης.

Αρμόδια αρχή για την επιβολή των προστίμων είναι ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης («κρατικός περιφερειάρχης»), όπου διαπιστώνεται η παράβαση.

Πώς να αποφύγουν τις «παγίδες» οι καταναλωτές

Συμβουλές για να αποφύγουν οι καταναλωτές τις «παγίδες» και να κάνουν όσο το δυνατόν πιο συμφέρουσες αγορές έδωσε ο Συνήγορος του Καταναλωτή. 

«Είναι ευκαιρία να αξιοποιήσουμε την περίοδο των εκπτώσεων και να προμηθευθούμε προϊόντα που ενδεχομένως δεν είναι εύκολο να τα αποκτήσουμε στην αρχική τους τιμή. Αρκεί να κάνουμε προσεκτικές επιλογές και να έχουμε ενημερωθεί για τις παγίδες που μπορεί να αντιμετωπίσουμε», συμβουλεύει ο Συνήγορος του Καταναλωτή.

1. Συνετή καταναλωτική συμπεριφορά

•  Αγοράζουμε έχοντας υπόψη τον οικογενειακό προϋπολογισμό μας και τις οικονομικές δυνατότητές μας. Kαταρτίζουμε λίστα με τα απαραίτητα είδη. Δεν αγοράζουμε υπό πίεση.
• Καλό είναι να κάνουμε έρευνα αγοράς και σύγκριση τιμών και ποιότητας, σε συνάρτηση, βέβαια, με τις ανάγκες μας. Στην περίπτωση της αγοράς με πίστωση (πιστωτική κάρτα με δόσεις ή καταναλωτικό δάνειο), ελέγχουμε προσεκτικά τους επιμέρους όρους και λαμβάνουμε υπόψη τις χρεώσεις που συνεπάγεται και, κυρίως, τους τόκους, τον αριθμό των δόσεων κ.λπ. σε σχέση με το οικογενειακό εισόδημά μας.

2. Αποφεύγουμε τις παγίδες

• Αυτό θα το πετύχουμε αν ελέγχουμε προσεκτικά τα προϊόντα που αγοράζουμε, ώστε να μην είναι ελαττωματικά, δεύτερης διαλογής κ.λπ.. Σε περίπτωση που ένα προϊόν είναι ελαττωματικό, μπορούμε να ζητήσουμε από το κατάστημα επισκευή ή αντικατάσταση ή επιστροφή χρημάτων. Αυτό δεν ισχύει, αν η ελκυστική τιμή του προϊόντος οφείλεται στο γεγονός ότι είναι ελαττωματικό και υπάρχει σχετική ενημέρωσή μας.
• Συγκρίνουμε τις τιμές των προϊόντων και δεν παρασυρόμαστε από την τυχόν χαμηλή τιμή κάποιου μεμονωμένου προϊόντος του καταστήματος (προϊόν – κράχτης) ή από υψηλά ποσοστά εκπτώσεων που αναγράφονται γενικώς και αορίστως στις βιτρίνες και δεν αφορούν το σύνολο των προϊόντων που διαθέτει.
• Κρατάμε πάντοτε την απόδειξη αγοράς. Θα τη χρειαστούμε στην περίπτωση που το προϊόν αποδειχθεί ελαττωματικό ή ως απόδειξη για την εγγύηση.
• Επισκεπτόμαστε, εάν είναι δυνατόν, τα καταστήματα πριν από τις εκπτώσεις και εντοπίζουμε τα προϊόντα που μας ενδιαφέρουν, ώστε να ελέγξουμε αν οι εκπτώσεις είναι πραγματικές και σε τι ποσοστό.
• Ρωτάμε για την πολιτική του καταστήματος για τυχόν αλλαγές, ώστε να μη βρεθούμε προ εκπλήξεως. Συνήθως, στις προσφορές τα καταστήματα δεν κάνουν αλλαγές.

 3. Μαθαίνουμε τα δικαιώματά μας

• Οι πλασματικές εκπτώσεις και προσφορές είναι παράνομες. Αποτελούν μορφή παραπλάνησης του καταναλωτή και, ως εκ τούτου, απαγορεύονται.
• Το κατάστημα υποχρεούται, σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας για την προστασία του καταναλωτή κατά τις προσφορές, τις εκπτώσεις και τις προωθητικές ενέργειες, να αναγράφει σε όλα τα πωλούμενα είδη, τόσο την τιμή πριν, όσο και τιμή μετά την έκπτωση ή και το ποσοστό της έκπτωσης, στο ίδιο καρτελάκι, ώστε να μπορεί ο καταναλωτής να κάνει τη σύγκριση. Δεν αρκεί η αναγραφή ενός γενικού ποσοστού έκπτωσης στη βιτρίνα του καταστήματος. Το ίδιο ισχύει και για τις προσφορές.

Σύμφωνα με τον Συνήγορο του Καταναλωτή, ειδικά για τα καταστήματα stock ή outlet, πρέπει να αναγράφονται, για λόγους σαφήνειας και διαφάνειας, τρεις τιμές: Η αρχική, η τιμή του stock ή του outlet και, με έντονη γραφή, η τελική τιμή της έκπτωσης. 

Παράλληλα, υπενθυμίζει ότι οι προσφορές διαφέρουν από τις εκπτώσεις: Οι εκπτώσεις αφορούν προϊόντα της εποχής (σαιζόν), που προσφέρονται σε χαμηλότερη τιμή λόγω τέλους εποχής. Οι προσφορές μπορούν να γίνονται σε όλη τη διάρκεια του έτους, εκτός από την περίοδο των εκπτώσεων, και αφορούν συγκεκριμένα προϊόντα ή προϊόντα ορισμένης κατηγορίας, συνήθως προηγούμενων σαιζόν και, άρα, με πιο μειωμένες τιμές. Δεν επιτρέπεται η προσφορά ειδών των οποίων η ποσότητα υπερβαίνει το 50% του συνόλου των ειδών που διαθέτει το κατάστημα.

Αν τη μειωμένη τιμή τη δικαιούται συγκεκριμένη μόνο κατηγορία καταναλωτών, π.χ. οι κάτοχοι κάρτας πελάτη του καταστήματος, αυτό θα πρέπει να αναγράφεται καθαρά δίπλα από την τιμή.

Αν η υψηλή έκπτωση ισχύει μόνο για προϊόντα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, π.χ. μόνο για ρούχα ή παπούτσια συγκεκριμένου μεγέθους ή χρώματος, τότε θα πρέπει αυτό να αναφέρεται σαφώς π.χ. το «προϊόν είναι διαθέσιμο και σε άλλα μεγέθη ή χρώματα αλλά χωρίς έκπτωση».

Τέλος, ο Συνήγορος του Καταναλωτή υπογραμμίζει:

• Ο έμπορος υποχρεούται και κατά τις εκπτώσεις να ενημερώνει τον αγοραστή για την ποιότητα και την προέλευση του προϊόντος και να του δίνει κάθε σχετική πληροφορία, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής διάρκειας ζωής του.
• Οι οδηγίες χρήσης και η εγγύηση των προϊόντων πρέπει να είναι στην ελληνική γλώσσα.
• Τα δικαιώματα του καταναλωτή (επισκευής, αντικατάστασης ή υπαναχώρησης), σε περίπτωση ελαττωματικού προϊόντος ή έλλειψης συμφωνημένης ιδιότητας ισχύουν και στην περίοδο των εκπτώσεων.
• Σε περίπτωση αλλαγής του προϊόντος κατά τη διάρκεια των εκπτώσεων και εφόσον δεν είναι ελαττωματικό, η αποτίμησή του γίνεται στην τρέχουσα, δηλαδή, στη μειωμένη τιμή.

• εκπτώσεις
• ΕΣΕΕ
• καταναλωτές
• καταστήματα
• Συνήγορος του Καταναλωτή