ΔΝΤ: Νέοι κανόνες για συμμετοχή στο πρόγραμμα – Mea culpa για το πρώτο μνημόνιο

Αλλαγές στους κανονισμούς για τη χορήγηση μεγάλων δανείων σε χώρες που δεν είναι βέβαιο ότι έχουν τη δυνατότητα να τα αποπληρώσουν ανακοίνωσε σήμερα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Βάσει του νέου πλαισίου που ανακοινώθηκε, παρέχεται η πρόβλεψη ώστε το ΔΝΤ να παράσχει χρηματοδότηση χωρίς να υπάρχει αναγκαιότητα να καταστεί πλήρως βιώσιμο το χρέος. Την ίδια στιγμή, στην έκθεση τεκμηρίωσης που συνοδεύει τους νέους κανονισμούς το Ταμείο ασκεί εκ νέου αυτοκριτική (για πολλοστή φορά), για τους χειρισμούς του κατά τη διάρκεια του πρώτου μνημονίου, το 2010.

Σημειώνεται πως την περασμένη εβδομάδα, στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης του τρόπου λειτουργίας του Ταμείου ανακοινώθηκε η αφαίρεση της «συστημικής εξαίρεσης», δηλαδή η χορήγηση δανείων σε χώρες με μη βιώσιμο χρέος, (κάτι που υπό άλλες συνθήκες αντέβαινε τον παλαιότερο κανονισμό του ΔΝΤ), αλλά που θα μπορούσαν να αποτελέσουν μεγάλο κίνδυνο διάχυσης της κρίσης. Αυτή η πρόβλεψη χρησιμοποιήθηκε για την παροχή δανείων κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία.

Σύμφωνα λοιπόν με τις τροποποιήσεις στους κανόνες λειτουργίας, το ΔΝΤ θα μπορεί να επιτρέπει τη χορήγηση μεγάλων δανείων που δεν έχουν υψηλές πιθανότητες να καταστήσουν βιώσιμο το χρέος τους, αλλά έχουν τη δυνατότητα χρηματοδότησης από άλλες πηγές – όπως τον επίσημο ή τον ιδιωτικό τομέα- υπό την αίρεση όμως ότι η δημοσιονομική κατάσταση των εν λόγω χωρών τεθεί υπό έλεγχο.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΔΝΤ, με τους νέους κανονισμούς παρέχεται η αναγκαία ευελιξία ώστε να επεκτείνει τη παροχή χρηματοδότησης σε έναν ευρύτερο ορίζοντα, περιλαμβανομένης και της λιγότερο «συγκρουσιακής», αναδιαμόρφωσης χρέους. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ταμείο παρέχει ως παράδειγμα παράταση των ωριμάνσεων που λήγουν κατά τη διάρκεια του προγράμματος.

Όταν το χρέος μίας χώρας είναι «μη βιώσιμο μετά βεβαιότητας», το ΔΝΤ θα εξακολουθεί να ζητεί πλήρη αναδιάρθρωση του, όπως προβλεπόταν μέχρι πρότινος. Ωστόσο εισάγεται ένα νέο μέτρο, βάσει του οποίου, εάν το χρέος εκτιμάται βιώσιμο «αλλά όχι με μεγάλη πιθανότητα», τότε το ΔΝΤ θα μπορεί να χρηματοδοτεί μία χώρα χωρίς αναδιάρθρωση, στον βαθμό που αυτή λαμβάνει χρηματοδότηση από άλλους πιστωτές (επίσημους ή ιδιώτες) κατά τη διάρκεια του προγράμματος. «Αυτή η χρηματοδότηση θα έχει τέτοιο εύρος και θα υπόκειται σε όρους ώστε, πρώτον να βελτιώνει τη βιωσιμότητα του χρέους της χώρας, δίχως να το καθιστά αναγκαία πλήρως βιώσιμο, και δεύτερον να περιφρουρεί τους πόρους του Ταμείου», αναφέρεται στην ανακοίνωση.

Η νέα αυτή πολιτική, συνεχίζει το ΔΝΤ, θα εφαρμόζεται κατά περίπτωση, ανάλογα με την κατάσταση που βρίσκεται αυτή η χώρα.

Όταν βρίσκεται σε εξέλιξη μία αναδιαμόρφωση χρέους, συνεχίζει το ΔΝΤ, αυτή θα καθοριστεί κατά περίπτωση, με γνώμονα ότι θα ήταν μη επιθυμητό να αναδιαμορφωθεί ένα κομμάτι χρέους που διακρατεί μία συγκεκριμένη μερίδα πιστωτών, εάν κριθεί ότι οι κίνδυνοι υπερβαίνουν τα οφέλη.  Σύμφωνα δε με τη νέα πολιτική, η χρηματοδότηση από επίσημους διμερείς πιστωτές, εφόσον κριθεί αναγκαίο θα μπορούσε να παρασχεθεί είτε με την παράταση των ωριμάνσεων, είτε με νέα χρηματοδότηση.

Οι νέοι κανονισμοί που εφαρμόζει το Ταμείο, ανοίγουν ουσιαστικά τον δρόμο για συμμετοχή του ΔΝΤ στο τρίτο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας, καθώς ξεπερνούνται έτσι οι ενστάσεις για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, που είχε τεθεί ως προαπαιτούμενο. Ως γνωστών, οι Ευρωπαίοι συζητούν παραμετρικές αλλαγές στο χρέος όπως επιμήκυνση ωριμάνσεων, και μείωση του κόστους εξυπηρέτησης ανά έτος, και οι νέοι κανόνες ευθυγραμμίζονται σε αυτή την κατεύθυνση.

Νέα αυτοκριτική για το πρώτο μνημόνιο…

Την ίδια στιγμή, το ΔΝΤ, στην έκθεση τεκμηρίωσης για τους νέους κανονισμούς, προχωράει σε ακόμη μία αυτοκριτική ως προς τους χειρισμούς του κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης χρέους το 2010.

«Όταν η ελληνική κρίση κορυφώθηκε στις αρχές του 2010, ούτε οι θεσμικές ρυθμίσεις στη ζώνη του ευρώ, ούτε οι χρηματοοικονομικές αγορές ήταν έτοιμες για αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους σε μια νομισματική ένωση στην οποία μετείχαν στενά συνδεδεμένες προηγμένες οικονομίες. Σε αυτό το πλαίσιο, η συστηματική εξαίρεση αγόρασε χρόνο για να αποκτηθούν οι απαραίτητες αντιπυρικές ζώνες. Όμως, η αποτελεσματικότητα του ελληνικού προγράμματος διάσωσης στον μετριασμό της μετάδοσης της κρίσης ήταν μειωμένη» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με την έκθεση, αργότερα ελήφθη πολιτική απόφαση από τους ηγέτες της ευρωζώνης οι οποίοι δέχθηκαν πως οι όροι χρηματοδότησης της Ελλάδος από τον επίσημο τομέα έπρεπε να βελτιωθούν για να ενισχύσουν τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.

Στην έκθεση τονίζεται πως οι πολιτικές δηλώσεις που έγιναν τότε για το ελληνικό πρόγραμμα ενέτειναν τις αμφιβολίες για την κατάσταση χωρών της Ευρωζώνης, και ανάγκασαν τους επενδυτές να αναθεωρήσουν  τις θέσεις τους σχετικά με το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του χρέους σε αυτές τις χώρες. Καταγράφει τη δήλωση στο Ντοβίλ της Καγκελαρίου της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ και του προέδρου της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί που πρότειναν να μοιραστούν το βάρος μελλοντικών χρεοκοπιών και οι ιδιώτες με αποτέλεσμα να κλιμακωθεί και για ένα διάστημα να γίνει ανεξέλεγκτη η κρίση στην Ιρλανδία.

Το ταμείο παράλληλα παραδέχεται ξεκάθαρα πως η διαδικασία για την έγκριση του δανείου προς την Ελλάδα τότε δεν ήταν ορθή καθώς:

• Καθυστέρησε την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, μία εξέλιξη που είχε πολύ σοβαρές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία.
• Δεν απετράπη τελικά η μετάδοση και διάχυση των επιπτώσεων της ελληνικής κρίσης χρέους σε άλλες χώρες της ευρωζώνης.

Δείτε την έκθεση  

• ΔΝΤ
• ευρώ
• Πορτογαλία
• χρέος