«Καμπανάκι» από τον Moody’s: Ο χρόνος για την Ελλάδα στερεύει – Κίνδυνος από τις διαφωνίες των δανειστών

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει ο Moody’s, ο οποίος προειδοποιεί ότι ο χρόνος για την Ελλάδα στερεύει. Παράλληλα, αναφέρει ότι αναμένει πολιτική συμφωνία, εκτιμά ότι η Αθήνα θα εφαρμόσει τα μέτρα, βλέπει κίνδυνο πρόωρων εκλογών και περιγράφει τους κινδύνους από τη σύγκρουση των δανειστών για το ελληνικό πρόγραμμα.

Όπως σημειώνει ο Moody’s στην ανάλυσή του, τη Δευτέρα, το συμβούλιο διευθυντών του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ολοκλήρωσε την τελευταία αξιολόγηση της οικονομικής και δημοσιονομικής κατάστασης της Ελλάδας και των προοπτικών της, επαναλαμβάνοντας την προηγούμενη στάση του, πως «περαιτέρω ελάφρυνση θα απαιτηθεί για να αποκατασταθεί η βιωσιμότητα του χρέους».

Αυτό διαφέρει από τη θέση των Ευρωπαίων πιστωτών πως το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο, υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα τηρήσει πλήρως το πρόγραμμα εξωτερικής βοήθειας.

Η απόφαση του ΔΝΤ ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο σημαίνει πως το ΔΝΤ δεν μπορεί να παράσχει οικονομικούς πόρους στο πλαίσιο του τρέχοντος (τρίτου) προγράμματος εξωτερικής στήριξης της Ελλάδας. Το αδιέξοδο μεταξύ του ΔΝΤ και των κρατών-μελών της ευρωζώνης, που είναι βασικοί πιστωτές της Ελλάδας, είναι πιστωτικά αρνητικό για το κράτος, διότι αυξάνει την πιθανότητα ενός ή περισσότερων δυσμενών αποτελεσμάτων, σύμφωνα με τη Moody’s.  

Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης, το πρόγραμμα, που ανέρχεται συνολικά σε 86 δισ. ευρώ, εξακολουθεί να χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από τους Ευρωπαίους πιστωτές της Ελλάδας μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας.

Οι Ευρωπαίοι πιστωτές έχουν επίσης μια πιο αισιόδοξη άποψη για τις δημοσιονομικές και μακροοικονομικές προοπτικές της Ελλάδας απ’ ό,τι το ΔΝΤ, περιλαμβανομένου ότι η Ελλάδα θα μπορέσει να διατηρήσει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια. Το ΔΝΤ, εν τω μεταξύ, πιστεύει πως η Ελλάδα μπορεί να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα μόνο 1,5% ετησίως.

Το αδιέξοδο ενέχει αρκετά ρίσκα για την Ελλάδα. Πρώτον, ασκεί πιέσεις στην ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει σε περισσότερα μέτρα από αυτά που είχε αρχικώς προβλέψει για να ολοκληρωθεί η δεύτερη αξιολόγηση του προγράμματος του ESM. Τα μέτρα που μένουν ακόμα να εφαρμοστούν περιλαμβάνουν τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, τη μείωση του αφορολόγητου ορίου και το πλαίσιο εκκαθάρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Αν και ο Moody’s αναμένει ότι η ελληνική κυβέρνηση θα εφαρμόσει τα απαιτούμενα μέτρα, ωστόσο ο κίνδυνος πρόωρων εκλογών αυξάνεται, δεδομένου του αυξανόμενου πολιτικού κόστους για την κυβέρνηση και της ισχνής πλειοψηφίας της στη Βουλή. Η μεγαλύτερη διαφωνία εξακολουθεί να βρίσκεται στις μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας, όπως οι ομαδικές απολύσεις και οι συλλογικές συμβάσεις. Οι πρόωρες εκλογές μπορεί να φέρουν μια νέα, συντηρητική κυβέρνηση, με μεγαλύτερη τάση προς τις μεταρρυθμίσεις, όμως η ελληνική οικονομία θα πληττόταν και πάλι από παρατεταμένη αβεβαιότητα, έχοντας μόλις αρχίσει να καταγράφει θετική ανάπτυξη.

Ένα άλλο αρνητικό είναι το σύντομο χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο πρέπει να ολοκληρωθεί η δεύτερη αξιολόγηση, κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο κήρυξης χρεοστασίου στις επερχόμενες λήξεις ομολόγων. Η Moody’s δεν αναμένει χρεοκοπία, διότι αυτό δεν είναι προς το συμφέρον των Ευρωπαίων πιστωτών. Αντιθέτως, είναι πιο πιθανό να βρεθεί ένας πολιτικός συμβιβασμός, που θα επιτρέψει στους Ευρωπαίους πιστωτές να παράσχουν χρηματοδότηση-γέφυρα στην ελληνική κυβέρνηση, παρόμοια με αυτήν του 2015.

Ωστόσο, το χρονικό πλαίσιο που έχει η Ελλάδα για να νομοθετήσει τα απαιτούμενα μέτρα και να κλείσει τη δεύτερη αξιολόγηση πριν την έναρξη των εκλογών στην Ευρώπη μικραίνει. Η Ελλάδα έχει μεγάλες λήξεις τον Ιούλιο του 2017, καθώς χρωστά 2,3 δισ. ευρώ σε ομολογιούχους του ιδιωτικού τομέα και 3,9 δισ. ευρώ στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η κυβέρνηση έχει επίσης μικρότερες λήξεις, ύψους 1,6 δισ. ευρώ, τον Απρίλιο. Η Ελλάδα θα δυσκολευτεί πολύ να ανταποκριθεί σε αυτές τις αποπληρωμές χωρίς την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης του προγράμματος και χωρίς την εκταμίευση της δόσης του ESM μέχρι το καλοκαίρι.

Το αδιέξοδο δείχνει επίσης τον κίνδυνο το ελληνικό πρόγραμμα να χρειαστεί επαναδιαπραγμάτευση μετά τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου, δεδομένου ότι το ΔΝΤ είναι απίθανο να αλλάξει την άποψή του. Η γερμανική κυβέρνηση, ιδιαίτερα, έχει καταστήσει την οικονομική συμμετοχή του ΔΝΤ προϋπόθεση για το τρίτο πακέτο στήριξης, με τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών να τονίζει πρόσφατα την ανάγκη επαναδιαπραγμάτευσης του πακέτου στήριξης του ESM, αν το ΔΝΤ δεν συμμετέχει. Ένα τέτοιο σενάριο θα ήταν εξαιρετικά αρνητικό για την Ελλάδα, κατά την εκτίμηση της Moody’s, διότι η οικονομία πιθανότατα θα πληττόταν από μια ακόμα περίοδο αβεβαιότητας και απώλειας εμπιστοσύνης, καθιστώντας την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων της Ελλάδας πιο δύσκολη.

• Moody's
• ΔΝΤ
• Ελληνικό χρέος