current views are: 5

18 Νοεμβρίου 2016
Δημοσίευση14:41

Η παγκόσμια διακυβέρνηση και η φιλελεύθερη δημοκρατία

Τρόμος! Ένας τρόμος αλλιώτικος βγαλμένος από εκείνους που διαβάζει κανείς σε ιστορικά βιβλία περασμένων δεκαετιών ή και αιώνων είναι αυτός που μέρα με τη μέρα κατακλύζει την πολιτική ορθότητα των δυτικών κοινωνιών.

Δημοσίευση 14:41’

Τρόμος! Ένας τρόμος αλλιώτικος βγαλμένος από εκείνους που διαβάζει κανείς σε ιστορικά βιβλία περασμένων δεκαετιών ή και αιώνων είναι αυτός που μέρα με τη μέρα κατακλύζει την πολιτική ορθότητα των δυτικών κοινωνιών.

Τρόμος! Ένας τρόμος αλλιώτικος βγαλμένος από εκείνους που διαβάζει κανείς σε ιστορικά βιβλία περασμένων δεκαετιών ή και αιώνων είναι αυτός που μέρα με τη μέρα κατακλύζει την πολιτική ορθότητα των δυτικών κοινωνιών. Καλά σφυρηλατημένες Δημοκρατίες με σταθερά συστήματα διακυβέρνησης που ομολογουμένως προσέφεραν πολλά στο εσωτερικό τους φαντάζουν πιο ευάλωτες από ποτέ, αδυνατώντας να δώσουν απαντήσεις στις προκλήσεις ενός γρήγορα μεταβαλλόμενου κόσμου. 

Μέσα σε ελάχιστο χρόνο οι δυτικές αυτές κοινωνίες φαίνεται να ξεχνούν η μία μετά την άλλη τις αρχές που τις ανέδειξαν, τα μεγάλα αυτά προτάγματα των δικαιωμάτων και του πολιτικού φιλελευθερισμού. Η αρχή έγινε στις περιφερειακές λεγόμενες χώρες, σε κράτη δηλαδή με ασθενή- βάσει των δυτικών κριτηρίων- δημοκρατικά αντανακλαστικά, όπως η Ρωσία και η Τουρκία.

Αυτή από μόνη της η εξέλιξη ίσως και να μην αφορούσε κανέναν, καθώς η Δύση, επικαλούμενη μια προαιώνια αντίληψη περί ανωτερότητας που έχει, θα μπορούσε εύκολα ν’ αποτινάξει την όποια ένοχη σκέψη υπό το σκεπτική της έμφυτης «βαρβαρότητα» του ανατολίτη. 

Η απόφαση όμως των Βρετανών ν’ αποχωρήσουν από την ΕΕ, η εκλογή του Trump, το κίνημα των Πέντε Αστέρων στην Ιταλία, η Μαρί Λεπέν στην Γαλλία, οι ακροδεξιοί της Αυστρίας και οι απομονωτιστές σε Ολλανδία ή και Γερμανία αναγκάζουν τους πάντες να δουν το πρόβλημα κατάματα: ο κόσμος όπως τον ζήσαμε και τα σχέδια μας για αυτόν κινδυνεύουν.

Ωστόσο, πολλές φορές στη ζωή το ν’ ανοίγεις τα μάτια και να κοιτάς ένα πρόβλημα δεν σημαίνει ότι αυτόματα το βλέπεις: Οι δυτικές δημοκρατικές και οι εκπρόσωποί τους, συνεχίζουν να αντιλαμβάνονται όσα συμβαίνουν ως ένα απότοκο μας λαϊκιστικής έξαρσης κάποιων ημίτρελων καιροσκόπων. Και αυτό είναι ακριβώς το μεγαλύτερο πρόβλημα.

Βέβαια πολλοί από αυτούς βαθιά μέσα τους ίσως και να γνωρίζουν τις ευθύνες που οι ίδιοι έχουν για όσα έκαναν ή πολύ περισσότερο όσα δεν έκαναν τη περίοδο που είχαν τη κατάσταση στα χέρια τους. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Μπάρακ Ομπάμα που πριν τρεις μέρες «μάγεψε» κυριολεκτικά τη χώρα μας με τη χαρισματική του προσωπικότητα και έδειξε έτοιμος ν’ απαντήσει σε όλα εκτός από τις ερωτήσεις για τις δικές του ευθύνες.

Η στιγμή της προσωπικής του αλήθειας, ήταν όταν κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου στο Μέγαρο Μαξίμου, η συνάδελφος από το αμερικανικό δίκτυο ABC του έθεσε το ερώτημα: «νιώθετε υπεύθυνος για την εκλογή του Trump στη προεδρεία;».  Ήταν η πρώτη φορά που ο “cool” πολιτικός από το Chicago, σταμάτησε να μιλάει για λίγα δευτερόλεπτα προκειμένου να σκεφτεί προσεκτικά την απάντησή του, αποδεχόμενος τον ξεκάθαρο κίνδυνο να φανεί η αμηχανία του. Τι έκανε; Πήρε μια βαθιά ανάσα και απάντησε πως «δεν νιώθω υπεύθυνος για την εκλογή Trump, νιώθω υπεύθυνος για την Αμερική που….).

Σε εκείνο ακριβώς το σημείο, έστω και υπό το βάρος της κυριαρχίας του σώματος πάνω στο πνεύμα, έγινε ξεκάθαρη η έμμεση παραδοχή του τελευταίου- μέχρι τον επόμενο- φιλελεύθερου αμερικανού προέδρου πως το πρόβλημα της εκλογής Trump δεν ήταν οι «αμόρφωτοι λευκοί ψηφοφόροι». 

Γυρίζοντας στο θέμα τώρα, αναλύσεις για την παγκοσμιοποίηση και τον τρόπο με τον οποίο αυτή έχει απομονώσει ένα μεγάλο τμήμα των πληθυσμών έχουν γίνει πολλές. Σοβαροί και μη επιστήμονες επιχειρούν να εξηγήσουν ή να βρουν μια λύση για το πρόβλημα. Ίσως όμως  αυτό το πρόβλημα να είναι η ίδια η φύση της παγκοσμιοποίησης και του τρόπου λειτουργίας της ως αυτοκρατορίας. Ιστορικά, στην πολιτική φιλοσοφία- και όχι μόνο- έχει παρατηρηθεί πως η έννοια της Δημοκρατίας και της αυτοκρατορικής επέκτασης είναι αντιφατικές: Η αρχαία Αθήνα για παράδειγμα, το κράτος που οι σύγχρονοί μας έχουν μάθει να θαυμάζουν και να αγαπούν με μια σχεδόν μεταφυσική μανία, έχασε την υπόστασή της, τη στιγμή ακριβώς που επιχείρησε ανεπιτυχώς να μετεξελιχθεί Αυτοκρατορία. Στον αντίποδα η επιλογή του Καίσαρα να περάσει τον Ρουβίκωνα, σφράγισε την μετάβαση της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

 Πίσω στα δικά μας τώρα, η έννοια της παγκόσμιας κυβέρνησης, μιας τεχνοκρατικής διαδικασίας διευθέτησης των εδώ και εκεί προβλημάτων, πόσο δημοκρατική μπορεί να είναι αλήθεια; Στο παράδειγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης η απάντηση φαντάζει προφανής: Περισσότερη συσσώρευση εξουσίας στο κονκλάβιο των Βρυξελλών ισοδυναμεί με λιγότερη δημοκρατική νομιμοποίηση.   

Τι μένει λοιπόν να κάνουμε; Μήπως να γυρίσουμε στην ιδέα των αρτηριοσκληρωτικών εθνών κρατών; Για πολλούς αυτή είναι μια ελκυστικότατη επιλογή γεγονός που επιβεβαιώνεται και από την ανάδειξη αντιδραστικών Δεξιών σχηματισμών σε Ευρώπη και Αμερική. Στη πράξη όμως η απάντηση δεν μπορεί να είναι ένα πισογύρισμα που μόλις ολοκληρωθεί, θα αρχίσει να ξεσπά στον εαυτό του.