Η λιτότητα της Ε.Ε. και η «χαλαρή» οικονομική πολιτική των ΗΠΑ

Την ώρα που στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) οι κατώτατοι μισθοί μειώνονται, επηρεασμένοι από μια αυστηρή πολιτική λιτότητας, ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα πρότεινε την αύξηση του κατώτατου μισθού, ώστε να τονωθεί η οικονομία και η ρευστότητα της χώρας.
Από την μία πλευρά, οι πλούσιες χώρες της ΕΕ, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την οικονομική κρίση, έχουν επιλέξει τον δρόμο των περικοπών σε μισθούς σε δαπάνες, με αποτέλεσμα η κρίση να εξαπλώνεται από κράτος σε κράτος με το φαινόμενο του «ντόμινο».

Στον αντίποδα, οι ΗΠΑ επιλέγοντας τη χαλαρή νομισματική πολιτική, φαίνεται να στέκονται καλύτερα απέναντι στις επιπτώσεις της κρίσης. Η «φθηνή» και μαζική παροχή ρευστότητας εκ μέρους της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), συνδέεται με την προσπάθεια του κράτους να μειώσει την ανεργία που βρίσκεται κοντά στο 8% που ταλανίζει τη μεσαία τάξη και γενικότερα να ανατρέψει το αρνητικό κλίμα, χρησιμοποιώντας εργαλεία εσωτερικής πολιτικής.

Ευρώπη δύο ταχυτήτων: Ο «φτωχός» Νότος και ο «πλούσιος» Βορράς

Το ύψος των κατώτατων μισθών είναι ένα στοιχείο, το οποίο δείχνει ξεκάθαρα τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ και οι ΗΠΑ μάχονται ενάντια στην οικονομική κρίση. Στην Ευρώπη, σήμερα, εφαρμόζονται όρια κατώτατων αμοιβών, τα οποία ρυθμίζονται από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, και παρόλο που προβλέπεται η κατοχύρωση κατώτερου ευρωπαϊκού μισθού, τα όργανα της ΕΕ και αρκετοί οικονομολόγοι είναι πολύ επιφυλακτικοί απέναντι σε αυτό το δικαίωμα, υπογραμμίζοντας πως με αυτόν τον τρόπο η αγορά εργασίας δεν θα είναι ελεύθερη, προκειμένου να επέλθει ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης.

Στα 20 από τα 27 μέλη της ΕΕ, οι κατώτατοι μισθοί καθορίζονται σε εθνικό επίπεδο, όμως υπάρχουν και χώρες όπου οι κατώτερες αμοιβές αποτελούν προϊόν ελεύθερης διαπραγμάτευσης ανάμεσα στους εργοδότες και τους εργαζομένους και διαμορφώνονται από συλλογικές συμβάσεις που αφορούν στους σημαντικότερους κλάδους της οικονομίας ενώ εν συνεχεία επεκτείνονται στο σύνολο των εργαζομένων του κλάδου (Γερμανία, Σουηδία, Φινλανδία, Αυστρία, Ιταλία, Δανία, Νορβηγία).

Σε άλλες χώρες, όπως η Ελλάδα και το Βέλγιο οι κατώτατοι μισθοί ρυθμίζονται με συμφωνία μεταξύ των κοινωνικών εταίρων. Επιπλέον, στα δύο υπό ένταξη κράτη, την Τουρκία και την Κροατία, οι μισθοί δεν καθορίζονται με νόμο, ενώ στη Γαλλία κατοχυρώνεται με νόμο το ελάχιστο επίπεδο διαβίωσης. Στη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ, τη Γερμανία, τα κατώτατα όρια των συλλογικών συμβάσεων προστατεύονται με νόμο στους κλάδους της κατασκευής, των ταχυδρομικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών καθαριότητας.

Αποτέλεσμα του τρόπου καθορισμού τους είναι το ύψος των κατώτατων μισθών στην Ευρώπη να παρουσιάζει σημαντικές διακυμάνσεις, οι οποίες σε συνδυασμό με τις μεγάλες διαφορές στο κόστος ζωής να δημιουργούν ανισότητες στην αγοραστική δύναμη των πολιτών.

Πώς διαμορφώνονται όμως αυτή τη στιγμή οι κατώτατες αμοιβές στις χώρες για τις οποίες έχουμε διαθέσιμα στοιχεία;

Η Ελλάδα, όπως φαίνεται και από τα παραπάνω στοιχεία, βρίσκεται σε αρκετά χαμηλή θέση, συγκριτικά με τις υπόλοιπες, και στην προτελευταία θέση στην Ευρωζώνη. Οι δανειστές μας όμως πιέζουν για περαιτέρω μειώσεις στους μισθούς, ώστε κατά την άποψη τους να ενισχυθεί η απασχόληση και η ανταγωνιστικότητα. Παρόλα αυτά, δεν είναι δόκιμη η σύγκριση των μισθών της χώρας μας με αυτούς χωρών, όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία, αφού σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν και το κόστος ζωής.

Η Ελλάδα έχει ένα από τα υψηλότερα κόστη ζωής ανάμεσα στα κράτη-μέλη της ΕΕ, ενώ χώρες με χαμηλούς μισθούς έχουν χαμηλότερο κόστος διαβίωσης.

Ντία Μούλου