Το χάος στη Συρία βάζει σε κίνδυνο τη σταθερότητα της Τουρκίας

Το τελευταίο διάστημα η Τουρκία φαίνεται πως ρίχνει τους τόνους όσον αφορά το συριακό ζήτημα: Η κυβέρνηση αναφέρεται όλο και λιγότερο στον εμφύλιο, στα Μέσα Ενημέρωσης έχει πέσει σιγή ιχθύος και τις «παθιασμένες» δηλώσεις στήριξης του Ερντογάν, του Νταβούτογλου και άλλων αξιωματούχων προς την αντιπολίτευση, διαδέχθηκαν τα κλειστά σύνορα, τα προς ανέγερση τείχη καθώς και οι βομβαρδισμοί σε θέσεις ισλαμιστών ανταρτών οι οποίοι μέχρι πρότινος απολάμβαναν την ανοχή, αν όχι τη στήριξη της Άγκυρας.

Η αλήθεια είναι ότι ο Ερντογάν προσπάθησε να πλασαριστεί ως ένας από τους βασικούς παίχτες στην επίλυση κρίσης στη Συρία. Από τις αρχές του 2012 όταν και ο αιματηρός, οι διεθνείς πρωτοβουλίες που πήρε η κυβέρνηση όπως «οι φίλοι της Συρίας» – όπου συμμετείχαν μεταξύ άλλων οι ΗΠΑ και η Βρετανία- προσέφεραν πολιτική κάλυψη και νομιμοποίηση στην αντιπολίτευση.

Ποντάροντας στην γρήγορη ανατροπή του Άσαντ, η τουρκική κυβέρνηση πέρα από τις πιέσεις για στρατιωτική εμπλοκή των δυτικών στη Συρία, επέλεξαν να βοηθήσουν έμπρακτα τους αντάρτες, σε οικονομικό επίπεδο, σε θέματα εκπαίδευσης αλλά και παροχής οπλισμού.

Έμπρακτη στήριξη

Όπως έγραφε η εφημερίδα LA Times σε πρόσφατο δημοσίευμα της, αρκετές αντάρτικες ομάδες πέρασαν από τουρκικά στρατόπεδα για να εκπαιδευτούν από τη CIA, με τις ασκήσεις να περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων ασκήσεις με αντιαρματικά και αντιαεροπορικά όπλα, ενώ σύμφωνα με τους New York Times, οι μυστικές μεταφορές σημαντικής ποσότητας όπλων προς τους αντικαθεστωτικούς γινόταν από τουρκικά αεροδρόμια.

Παράλληλα, η  Άγκυρα «σφυρηλάτησε» στενούς δεσμούς με τις αντάρτικες ομάδες, μερικές από τις οποίες είχαν σχέση με την κοσμική αντιπολίτευση και άλλες με ποιο ριζοσπαστικά στοιχεία. Μία σχέση πλουσιοπάροχη, καθώς όχι μόνο δόθηκε οπλισμός σε αυτές τις ομάδες, αλλά και επιμελητειακή υποστήριξη, ενώ μέλη τους πηγαινοερχόταν από τη μία χώρα στην άλλη με χαρακτηριστική άνεση. Κυρίως όμως οι Τούρκοι δεν φάνηκαν να κάνουν διακρίσεις ως προς το… «ποιόν» αυτών που εξόπλιζαν.

Και αυτό το γεγονός φαίνεται πως εκμεταλλεύτηκαν διάφορες τζιχαντιστικές οργανώσεις που παρείσφρησαν στους κόλπους των Αντικαθεστωτικών.  Το μέτωπο Αλ–Νούσρα και το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε, αντάρτικες ομάδες οι οποίες είχαν φανερές διασυνδέσεις με την Αλ-Κάιντα καταλάμβαναν όλο και σημαντικότερο ρόλο στις μάχες που διεξαγόταν ενάντια στο καθεστώς Άσαντ, ενώ πολλοί τις θεώρησαν ούτε λίγο – ούτε πολύ επίλεκτα και φανατισμένα σώματα που θα συνέβαλαν τα μέγιστα στην ανατροπή του κοινού εχθρού, ο οποίος δεν ήταν άλλος από τον Μπασάρ Αλ Άσαντ.

Όμως το αβέβαιο στοίχημα που πήρε η Άγκυρα πιέζοντας όλο και περισσότερο τις εξελίξεις φαίνεται πως χάθηκε. Ο Σύρος πρόεδρος παρέμεινε στην εξουσία κερδίζοντας παράλληλα πολιτικό χρόνο αφού όχι μόνο κατάφερε – με τη ρωσική βοήθεια- να σταθεροποιήσει το μέτωπο στον εμφύλιο, αλλά και να επιζήσει της κρίσης με τα χημικά όπλα. Μετά τη συμφωνία ΗΠΑ και Ρωσίας  για πολιτική λύση στον απόηχο της φερόμενης επίθεσης με χημικά από στρατιώτες του καθεστώτος στη Δαμασκό,  η στρατιωτική εμπλοκή αποφεύχθηκε οι αντάρτες της κοσμικής αντιπολίτευσης βγήκαν διχασμένοι και οι ισλαμιστές ακόμη πιο ενισχυμένοι.

Το «τέρας» αφέθηκε ελεύθερο

Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Μπασάρ Αλ Άσαντ κατηγόρησε ευθέως τον Ερντογάν ότι χρηματοδοτούσε «τρομοκράτες», κάτι που αρνήθηκε μετ’ επιτάσεως η Άγκυρα… Ωστόσο όπως σημειώνει και η εφημερίδα Radikal, η κυβέρνηση της Τουρκίας για πολύ καιρό απέφευγε να καταδικάσει ανοιχτά τις ακραίες ισλαμικές ομάδες που δραστηριοποιούνται στις τάξεις των ανταρτών, και τα πράγματα φαίνεται πως άλλαξαν μόνο όταν άρχισαν οι πρώτες συγκρούσεις με τις ομάδες της κοσμικής αντιπολίτευσης, και κατελήφθησαν ορισμένες σημαντικής αξίας παραμεθόριες πόλεις.

Και μόνο τότε ο Ερντογάν αναγκάστηκε να πάρει σαφή θέση και να καταδικάσει τη δράση αυτών των ομάδων: «Δυστυχώς, οργανώσεις όπως η Αλ-Κάιντα βάζουν το Ισλάμ δίπλα στην τρομοκρατία, και έτσι έχουν προκαλέσει μεγάλο κακό» είπε χαρακτηριστικά, σε μία δήλωση που σηματοδότησε την αλλαγή στάσης της τουρκικής κυβέρνησης.

Σε μία προσπάθεια να αποφύγει τη διάχυση του εμφυλίου στα Τουρκικά εδάφη, η Άγκυρα έκλεισε τα σύνορα με τη Συρία, τα οποία ήταν ανοιχτά εδώ και καιρό για τους χιλιάδες χτυπημένους από τα δεινά του πολέμου πρόσφυγες που τα περνούν καθημερινά ψάχνοντας άσυλο σε ασφαλέστερα εδάφη, ενώ την περασμένη εβδομάδα ανακοινώθηκε και η ανέγερση διάφορων τειχών σε πολλά παραμεθόρια μέρη.

Μάλιστα, την περασμένη Τετάρτη, το πυροβολικό έβαλε εναντίον θέσεων ισλαμιστών ανταρτών στη Συρία, γεγονός που συνέβη για πρώτη φορά από την έναρξη του εμφυλίου, ενώ ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι η πληροφορία επιβεβαιώθηκε από το Γενικό Επιτελείο.

Και μπορεί η  Άγκυρα να μην εγκατέλειψε την προσπάθεια να επηρεάσει τις εξελίξεις στη Συρία, ωστόσο φαίνεται να καταλαβαίνει ότι το «τέρας» που δημιούργησε η είτε σκόπιμα, είτε εν αγνοία της άρχισε να ξεφεύγει σιγά – σιγά από τον έλεγχο. Το εάν οι κινήσεις αυτές έγιναν εκ των υστέρων και αργοπορημένα, θα φανεί στο αμέσως επόμενο διάστημα. Το μόνο σίγουρο όμως είναι ότι με τζιχαντιστές και «αρματωμένους» μέχρι τα δόντια μόλις λίγα χιλιόμετρα από τα σύνορά της, η Τουρκία δεν θα αισθάνεται καθόλου ασφαλής. Και φαίνεται πως κάνει ότι μπορεί για να το δείξει.

• Μπασάρ Αλ Άσαντ
• Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν
• Συρία
• Τουρκία