current views are: 1

17 Νοεμβρίου 2013
Δημοσίευση06:43

Από τον Κουμή και την Κανελλοπούλου, στον Καλτεζά και τα επεισόδια του 1995

Ήταν ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου του 1973 όταν τα τανκς έσπαγαν την πόρτα, με τους ΛΟΚατζήδες που ακολούθησαν να βγάζουν έξω τους φοιτητές και τα όργανα καταστολής της χούντας να πραγματοποιούν εν ψυχρώ δολοφονίες όλη τη νύχτα. Κάπως έτσι γράφτηκε ο επίλογος των τριών ημερών όπου μία ολόκληρη γενιά δήλωσε με τον πλέον ηχηρό τρόπο την παρουσία της.

Δημοσίευση 06:43’
αρθρο-newpost

Ήταν ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου του 1973 όταν τα τανκς έσπαγαν την πόρτα, με τους ΛΟΚατζήδες που ακολούθησαν να βγάζουν έξω τους φοιτητές και τα όργανα καταστολής της χούντας να πραγματοποιούν εν ψυχρώ δολοφονίες όλη τη νύχτα. Κάπως έτσι γράφτηκε ο επίλογος των τριών ημερών όπου μία ολόκληρη γενιά δήλωσε με τον πλέον ηχηρό τρόπο την παρουσία της.

Γράφει ο Παναγιώτης Βελισσάρης – Λυμπερίδης

Ήταν ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου του 1973 όταν τα τανκς έσπαγαν την πόρτα, με τους ΛΟΚατζήδες που ακολούθησαν να βγάζουν έξω τους φοιτητές και τα όργανα καταστολής της χούντας να πραγματοποιούν εν ψυχρώ δολοφονίες όλη τη νύχτα. Κάπως έτσι γράφτηκε ο επίλογος των τριών ημερών όπου μία ολόκληρη γενιά δήλωσε με τον πλέον ηχηρό τρόπο την παρουσία της.

Για πρώτη φορά έπειτα από αρκετά χρόνια όπου το καθεστώς των συνταγματαρχών κυβερνούσε με σιδερένιο χέρι -με τις εξορίες και την καταστολή τα μεγαλύτερα όπλα της- ο λαός ξεπέρασε τους φόβους του και βγήκε στο δρόμο και πάλι ήταν αυτός που όριζε τις εξελίξεις, δεν τις ακολουθούσε απλώς.

Μερικοί από τους βασικούς πρωταγωνιστές έφτιαξαν πολιτικές καριέρες, κάποιοι επέλεξαν να αποσυρθούν διακριτικά δίχως να εκμεταλλευτούν την παρουσία τους στα γεγονότα και άλλοι με τα χρόνια μετακόμισαν σε άλλα ιδεολογικά στρατόπεδα. Ωστόσο, όσο και εάν και εάν ορισμένοι προσπαθούν να επιχειρηματολογήσουν για το αντίθετο, η εξέγερση του Πολυτεχνείου στάθηκε το σημείο αναφοράς για ολόκληρη την περίοδο της Μεταπολίτευσης.

Οι επέτειοι και οι πορείες, άλλοτε ειρηνικές και άλλοτε ταραχώδεις, πάντοτε συγκέντρωναν την προσοχή του κόσμου και των μέσων ενημέρωσης. Πολλές φορές βάφτηκαν με αίμα, ή αμαυρώθηκαν από βίαιες ταραχές, ειδικά τη δεκαετία του ’80, όταν η κοινωνία ριζοσπαστικοποιημένη από τα χρόνια που πέρασε στο «γύψο» έβγαινε στους δρόμους, διψασμένη για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και κοινωνική δικαιοσύνη.

Το «ματωμένο» ’80

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο πραγματοποιήθηκε η επέτειος του 1980, όταν στις 16 Νοεμβρίου η συγκέντρωση που κάλεσαν διάφορες παρατάξεις της άκρας αριστεράς, θα κατέληγε με πορεία προς την αμερικανική πρεσβεία, αψηφώντας την απαγόρευση που είχε επιβάλει η τότε κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με πρωθυπουργό των Γεώργιο Ράλλη, αλλά και παραμερίζοντας την απόφαση της πλειοψηφίας της ΕΦΕΕ που είχε αποφασίσει να πειθαρχήσει στην απόφαση.

Οι περίπου δύο χιλιάδες διαδηλωτές στο ύψος της Βουλής συνάντησαν το μπλόκο ισχυρών  δυνάμεων των ΜΑΤ, οι οποίες είχαν παραταχθεί στην αρχή της οδού Βασιλίσσης Σοφίας και αποφάσισαν να συγκρουστούν με τους αστυνομικούς ώστε να συνεχίσουν την πορεία τους. Ακολούθησαν βίαια επεισόδια, αποτέλεσμα των οποίων ήταν ο θανάσιμος τραυματισμός δύο διαδηλωτών, της 20χρονης Σταματίνας Κανελλοπούλου και του 26χρονου Ιάκωβου Κουμή. Αιτία θανάτου; Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις οι οποίες
οφειλόταν σε χτυπήματα από γκλομπ, με τους ενόχους να μην έχουν εντοπιστεί μέχρι και τις ημέρες μας.

Πέντε χρόνια αργότερα το 1985, την περίοδο της Αλλαγής, όπου το ΠΑΣΟΚ βρισκόταν στην εξουσία με την υπόσχεση να εκπληρώσει το σύνθημα «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία». Ήταν τα πρώτα χρόνια της ανάπτυξης και της ευημερίας, τα γεγονότα ακόμη νωπά, και η κοινωνία πολιτικοποιημένη. Το τριήμερο των εορτασμών κύλησε ομαλά, και η μαζική πορεία που ήταν το αποκορύφωμα εξελίχθηκε δίχως έκτροπα.

Ωστόσο ένα περιστατικό όχι μόνο αμαύρωσε τη επέτειο εκείνη, αλλά στάθηκε η αφορμή για μία ταραχώδη περίοδο: Η δολοφονία του 15χρονου αναρχικού Μιχάλη Καλτεζά με μία σφαίρα στο κεφάλι από το όπλο του αστυνομικού Αθανάσιου Μελίστα, έπειτα από αψιμαχία ομάδας νεαρών με διμοιρία των ΜΑΤ στην οδό Στουρνάρη στα Έξαρχεια, ήταν η σπίθα που άναψε μία άγρια πυρκαγιά.

Λίγες ώρες αργότερα καταλαμβάνεται το Πολυτεχνείο και το παλιό Χημείο στις παρυφές των Εξαρχείων και άγρια επεισόδια ξεσπούν στο κέντρο της Αθήνας. Οι συγκρούσεις μεταξύ εξαγριωμένων νεαρών, αναρχικών αλλά και ακροαριστερών οργανώσεων βγαίνουν εκτός ελέγχου και αρχίζουν οι πρώτες σκέψεις για άρση του ασύλου και εκκένωση των δύο κτιρίων.

Η κατάληψη στο ΕΜΠ λήγει δίχως περαιτέρω έκτροπα, ωστόσο στο Χημείο τα πράγματα είναι ακόμη τεταμένα. Έπειτα από δραματικές διαπραγματεύσεις, η Επιτροπή Πανεπιστημιακού Ασύλου, δίνει τελικά το πράσινο φως στις αστυνομικές δυνάμεις να εισέλθουν στον χώρο και με τη χρήση δακρυγόνων το κτίριο τελικά εκκενώνεται, ενώ οι αστυνομικές αρχές προχώρησαν σε 37 συλλήψεις.

Η βίαιη επέτειος και 423 συλλήψεις

Δέκα χρόνια μετά, το 1995, ο Ανδρέας Παπανδρέου βρισκόταν στη δύση της καριέρας του και η χώρα βρισκόταν στα πρόθυρα κοσμογονικών αλλαγών. Η περίοδος του σημιτικού εκσυγχρονισμού ήταν ante portas και η κοινωνία άρχισε σιγά – σιγά να βυθίζεται στη λήθη του καταναλωτισμού και της ευμάρειας, δείχνοντας να απομακρύνεται από το πνεύμα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.

Ωστόσο, εκείνη η επέτειος θεωρείται μία από τις πιο βίαιες και ταραχώδεις της μεταπολίτευσης. Μετά την πορεία του Πολυτεχνείου, φοιτητές, μαθητές και εργάτες που επρόσκειντο στο χώρο της άκρας αριστεράς και των αναρχικών προχωρούν μαζικά σε κατάληψη του ΕΜΠ στα Εξάρχεια, έπειτα από συγκρούσεις με ομάδες περιφρούρησης της ΠΑΣΠ και της Πανσπουδαστικής.

Ολόκληρο το βράδυ της 17ης προς 18η Νοεμβρίου άγριες συγκρούσεις ξεσπούν μεταξύ των καταληψιών και της αστυνομίας γύρω από το παλιό Πολυτεχνείο στα Εξάρχεια, ενώ για πρώτη φορά στην ιστορία της ελληνικής τηλεόρασης οι ταραχές μεταδίδονται σε ζωντανή μετάδοση στις οθόνες εκατομμυρίων τηλεθεατών.

Μπροστά στις κάμερες εξάλλου ξυλοκοπήθηκε ένας 13χρονος μαθητής από άνδρες των ΜΑΤ, ενώ οι πρυτανικές αρχές προσπαθούσαν εναγωνίως να έρθουν σε επαφή με τους καταληψίες ώστε να εκκενωθεί ο χώρος δίχως να χρειαστεί να αρθεί το άσυλο.

Μάταια όμως, και ύστερα από 14 ολόκληρες ώρες ταραχών, δίνεται η άδεια στις αστυνομικές δυνάμεις να εισβάλλουν στο Πολυτεχνείο, με τον τότε υπουργό Δημόσιας Τάξης Σήφη Βαληράκη να δίνει ένα τελεσίγραφο ορισμένων ωρών και διαβεβαιώνει όσους ήταν μέσα στο χώρο ότι δεν θα κινδυνέψουν κατά την αποχώρησή τους.

Βεβαίως, πολλοί μάρτυρες των γεγονότων κατήγγειλαν ότι οι δεσμεύσεις του υπουργού παρέμειναν σε λεκτικό μόνο επίπεδο, αφού πολλοί από τους καταληψίες που επιχείρησαν να φύγουν εν τέλει έπεσαν θύματα ξυλοδαρμού από τα ΜΑΤ.

Φυσικό επόμενο ήταν η συντριπτική πλειοψηφία να προχωρά στην απόφαση να παραμείνει, μέχρι τις 8 το πρωί της 18ης Νοεμβρίου όταν και το τελεσίγραφο εξέπνευσε. Οι αστυνομικοί μπήκαν στο χώρο του ΕΜΠ, και προχώρησε στη σύλληψη 423 ατόμων,  για τη μεταφορά των οποίων χρειάστηκαν περισσότερες από 20 αστυνομικές κλούβες.

Ας ελπίσουμε ο φετινός εορτασμός να μείνει στις μνήμες όλων για τη μαζική συμμετοχή του κόσμου στα συλλαλητήρια και τις εκδηλώσεις του Πολυτεχνείου, γιατί στους χαλεπούς καιρούς που ζούμε, τα μηνύματα της εξέγερσης που τείνει να ξεχαστεί από μία μεγάλη μερίδα κόσμου, όχι μόνο δεν ξεθώριασαν, αλλά επανέρχονται στο προσκήνιο δυναμικά και πιο επίκαιρα από ποτέ.


σχετικα αρθρα