Η προσέγγιση ΗΠΑ – Ιράν αλλάζει τον «χάρτη» της Μέσης Ανατολής

Γράφει ο Βαγγέλης Βιτζηλαίος

Η ανακοίνωση της ιστορικής συμφωνίας μεταξύ της Δύσης και του Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης οδηγεί επίσημα σε έναν νέο συσχετισμό δυνάμεων στην γεωπολιτική πυριτιδαποθήκη της Μέσης Ανατολής, με την τράπουλα των συμμαχιών, πλέον, να ανακατεύεται.

Μετά τη συμφωνία της Κυριακής το Ιράν εμφανίζεται ως ο πιο ευνοημένος «παίκτης» της περιοχής. Ο συμβιβασμός με τις μεγάλες δυνάμεις και κυρίως με τις Ηνωμένες Πολιτείες (με τις μεταξύ τους σχέσεις να είναι «παγωμένες» από το 1979) δίνει την ευκαιρία στην Τεχεράνη να αποκτήσει ισχυρό πλεονέκτημα στη Μέση Ανατολή έναντι των ανταγωνιστριών χωρών του Αραβικού Κόλπου, πέρα από την οικονομική «ανάσα» που θα της προσφέρει η χαλάρωση των κυρώσεων.

Η παραδοσιακή σύμμαχος της Ουάσινγκτον, η Σαουδική Αραβία, είναι η πρώτη χώρα που φοβάται μία «ηγεμονία» της Τεχεράνης και αισθάνεται «προδoμένη», όπως και το Ισραήλ, από τις ΗΠΑ. Είναι ενδεικτικός ο τίτλος-ερώτημα αναφοράς του CNN το οποίο, αναφερόμενο, στην Τεχεράνη κάνει λόγο για τη «Γερμανία της Μέσης Ανατολής» αφού το Ιράν, είναι μία χώρα 80 εκατομμυρίων κατοίκων με πλούσιους φυσικούς πόρους, που έχει την ευκαιρία να ανακάμψει έπειτα από πολλά χρόνια απομόνωσης.

Οι υπέρμαχοι της συμφωνίας των 5+1 δυνάμεων και του Ιράν θεωρούν ότι η εξέλιξη αυτή μπορεί να σταθεροποιήσει την ευαίσθητη περιοχή της Μέσης Ανατολής φέρνοντας πιο κοντά την Τεχεράνη με τους Άραβες–συμμάχους των ΗΠΑ, ενώ πιθανή είναι και η ευεργετική επιρροή και στην περίπτωση της Συρίας με στόχο την επίτευξη ειρήνης. 

Φυσικά, στην περίπτωση της Συρίας, το deal Ουάσινγκτον–Τεχεράνης σημαίνει σχεδόν αυτόματα την παραμονή του Μπασάρ αλ Άσαντ στην εξουσία, αφού μπορεί να μην έχει πλέον το χημικό του οπλοστάσιο, δεν θα έχει όμως ούτε την απειλή επέμβασης της Δύσης, παρά μόνο τη διατήρηση της συμμαχίας με το ισχυρότερο Ιράν.

Σύμφωνα με τη Wall Street Journal, πάντως, οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στη Μ. Ανατολή φοβούνται πλέον έντονα ότι η Ουάσινγκτον κλείνει τα θέματά της εκεί, έχοντας χάσει την «όρεξη» να αποκομίσει οφέλη. Η αποχώρηση από το Ιράκ και το Αφγανιστάν, όπως και οι προσπάθειες για επίλυση του παλαιστινιακού ζητήματος έπειτα από δεκαετίες είναι ενδείξεις των φόβων του Ριάντ και του Τελ Αβίβ.

Φυσικά, μεγάλο στοίχημα από εδώ και πέρα είναι η στάση που θα κρατήσουν οι εξαγριωμένες χώρες της υπόθεσης, το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία και ιδιαίτερα εάν έχουν σκοπό να κάνουν πράξη τις απειλές τους μέσω μίας συμμαχίας κατά του Ιράν.

Παράλληλα, Αίγυπτος και Πακιστάν αισθάνονται, πλέον, περισσότερο ευάλωτες με την ισχυροποιημένη Τεχεράνη, με τη δεύτερη χώρα να μην αποκλείεται να συμμετάσχει στο μέτωπο των… δυσαρεστημένων.

Το σίγουρο είναι ότι η συμφωνία της Γενεύης ήταν η δύναμη που άρχισε να κινεί τις τεκτονικές πλάκες του γεωπολιτικού εδάφους της Μέσης Ανατολής. Εάν θα προκαλέσει σεισμό ή ηρεμία θα φανεί πολύ σύντομα.
 

• ΗΠΑ
• Ιράν
• Μέση Ανατολή
• Μπαράκ Ομπάμα
• Μπασάρ Αλ Άσαντ
• Μπενιαμίν Νετανιάχου
• πυρηνικά
• Σαουδική Αραβία
• Συρία
• Τεχεράνη