Αυτή είναι η «Μαύρη Βίβλος» που έδωσε ο Αλέξης Τσίπρας στον Κάρας

Ρεπορτάζ: Ντίνα Καραμάνου, Παναγιώτης Βελισσάρης – Λυμπερίδης 

Έντονες συζητήσεις και σφοδρές αντιδράσεις προκάλεσε η τοποθέτηση του εισηγητή της ομάδας του Ευρωκοινοβουλίου που ανέλαβε τον έλεγχο των πεπραγμένων της τρόικας, σε σχέση με τα όσα συνέβησαν κατά τη συνάντηση που είχε με τον Αλέξη Τσίπρα στο Στρασβούργο στις 11 Δεκεμβρίου του 2013. 

Ο κ. Κάρας, μιλώντας στην κοινή συνεδρίαση επιτροπών της Βουλής προχθές, έστρεψε τα βέλη του κατά του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ γιατί όπως υποστήριξε, πέρα από τη «μαύρη βίβλο» με τα αποτελέσματα των πολιτικών της τρόικας που του κατέθεσε, δεν προχώρησε σε καμία άλλη πρόταση. 

«Συναντηθήκαμε στον Στρασβούργο με τον κ. Τσίπρα επί πάνω από μία ώρα και τον ρωτήσαμε ποια είναι η εμπειρία σας, ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ποιοι είναι οι στόχοι σας, ποιες είναι οι προτάσεις σας, τι μπορείτε να κάνετε καλύτερα και επί μία ώρα δεν έλεγε τίποτα. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης το μόνο που είπε είναι ότι στηρίζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και θέλει να του δώσει περισσότερες αρμοδιότητες στις συναλλαγές και τις διαπραγματεύσεις με την τρόικα. Καμία κριτική άλλης μορφής. Το μόνο που είπε είναι ότι θα μας στηρίξει στην Έκθεσή μας. Αυτό έχω να πω. Είχαμε αυτή τη συζήτηση, πάνω από μία ώρα», είπε κατά λέξη ο επικεφαλής της ομάδας ελέγχου της τρόικας. 

Μία τοποθέτηση η οποία αποτέλεσε αφορμή για να ξεσπάσει κόντρα μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ εξαπέλυσε σφοδρότατη επίθεση κατά του κ. Κάρας, ενώ το έτερο μέλος της επιτροπής Λίεμ Χοάμ Νγκοκ μία ημέρα αργότερα άδειασε τον αυστριακό ευρωβουλευτή. 

Που βρίσκεται όμως η αλήθεια; Ο κ. Τσίπρας τελικά προσήλθε δίχως προτάσεις στη συνάντηση και εντέλει, τι περιλαμβάνει το κείμενο που παρέδωσε τόσο στους ελεγκτές της τρόικας όσο και στον Όλι Ρεν; 

Μίας και δεν κρατήθηκαν πρακτικά στη συνάντηση τα μόνα συμπεράσματα που μπορούν να εξαχθούν είναι από τη «Μαύρη Βίβλο» που συνέταξε ο ΣΥΡΙΖΑ και δόθηκε στους εκπροσώπους των ευρωπαϊκών θεσμών. 

Πράγματι, στο έγγραφο που παρουσιάζει το newpost.gr, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν καταθέτει προτάσεις,  μίας και πρόκειται για μία έκθεση που παρουσιάζει σε 75 σελίδες, με διαγράμματα, πίνακες και στοιχεία τα αποτελέσματα που έφερε τα τελευταία χρόνια η εφαρμογή του μνημονίου στην ελληνική οικονομία και κοινωνία. 

Η ευέλικτη αγορά εργασίας και ο τεμπέλης λαός 

Όπως αναφέρεται στο κείμενο «η ευελιξία της αγοράς εργασίας ήταν το κεντρικό σημείο αναφοράς της πολιτικής ατζέντας όλων των κυβερνήσεων από το 1990 και μετά…Η περιορισμένη συμμόρφωση των εργοδοτών στο εργατικό δίκαιο και η αδυναμία του κράτους να ελέγξει την αδήλωτη εργασία τονίστηκαν σε πολλές μελέτες» ενώ έχει διαπιστωθεί πως «η ευελιξία των μισθών ήταν αρκετά διαδεδομένη στην ελληνική αγορά εργασίας σε αντίθεση με τα επιχειρήματα του ΟΟΣΑ . Στο ίδιο πνεύμα , ο μύθος του τεμπέλη, πλούσιου, νωρίς συνταξιοδοτούμενου ή υπερπροστατευόμενου έλληνα εργαζόμενου δεν δικαιολογείται από τα διάφορα στατιστικά στοιχεία». 

Το κείμενο επικαλείται έρευνα της Eurostat σύμφωνα με την οποία οι Έλληνες εργάζονταν πριν από την κρίση περισσότερες ώρες από τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους. 

Και καταλήγει, συνοψίζοντας, πως «η ελληνική αγορά εργασίας ήταν ήδη αρκετά ευέλικτη πριν από την δυσμενή εξέλιξη που ξεκίνησε το 2010. Ως εκ τούτου, εάν ήταν αναγκαίο να αλλάξει κάτι, αυτό ήταν σίγουρα προς την κατεύθυνση της εισαγωγής αυστηρότερης ρύθμισης και όχι το αντίθετο. Αυτό οφείλεται εν μέρει όχι στην απουσία κανόνων ή μηχανισμών συλλογικής διαπραγμάτευσης, αλλά στην πολύ εμφανή αδυναμία των μηχανισμών Επιθεώρηση Εργασίας για την αντιμετώπιση της ευρέως διαδεδομένης απροθυμίας των εργοδοτών να συμμορφωθούν με το εργατικό δίκαιο». 

Τα εταιρικά κέρδη και οι φόροι στους πλούσιους 

Στην έκθεση τονίζεται ότι το δημόσιο χρέος εκτινάχθηκε σε περιόδους ευμάρειας και υψηλής κερδοφορίας για τις επιχειρήσεις, περιόδους που ταυτόχρονα χαρακτηρίστηκαν από έλλειψη πολιτικής βούλησης να επιβληθούν φόροι στους πλούσιους. 

«Η αδυναμία αύξησης των δημοσίων εσόδων και την είσπραξη των φόρων είναι το προϊόν μιας πολιτικής απόφασης και ηγεμονική κατάσταση να μην φορολογηθούν οι πλούσιοι: (π.χ. το αξιοσημείωτο παράδειγμα της ελληνικής ναυτιλίας), επιβάλλοντας μια δαιδαλώδη οπισθοδρομική φορολογική πολιτική για τις υπόλοιπες ομάδες του πληθυσμού… Η αύξηση των επιπέδων του δημόσιου χρέους προέκυψε από μια περίοδο υψηλών ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης, με ιστορικούς όρους, από το 1994 έως την  έναρξη της κρίσης το 2010. Η σωρευτική αύξηση του ΑΕΠ μεταξύ 1994-2008 ήταν σχεδόν 61% . Περαιτέρω, κατά την περίοδο αυτή, τα εταιρικά κέρδη αυξήθηκαν σε επίπεδα που να προσεγγίζουν εκείνα των αρχών της δεκαετίας του ΄70, ενώ το μερίδιο του εθνικού εισοδήματος που προκύπτει  για τους μισθούς συρρικνώνονταν διαρκώς από το 1996». 

Την ίδια ώρα αναπτύσσεται επιχειρηματολογία που καταρρίπτει την εικόνα του… υποφορολογημένου Έλληνα: 

«Σκανδαλώδες είναι επίσης το γεγονός ότι οι αναλογίες των φόρων επί του εισοδήματος μισθωτών και συνταξιούχων ήταν μεγαλύτερες ή περίπου οι ίδιες με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 25 (35,1% το 2007 και 36,4% το 2006), ενώ ο φορολογικός συντελεστής επί των εταιρικών κερδών στην Ελλάδα ήταν σχεδόν ο μισός της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 25 (15,9% έναντι 33,0%). Αυτή η κοινωνική αδικία έγινε πιο εμφανής με το ξέσπασμα της κρίσης και τα σαρωτικά μέτρα λιτότητας που εφαρμόζονται». 

Η ελληνική κρίση είναι «εισαγόμενη» 

Το κείμενο επανέρχεται στις θέσεις που κατά καιρούς έχουν ακουστεί για συνολική λύση στην Ευρώπη:

«Η ελληνική κρίση δεν είναι στην πραγματικότητα ελληνική. Οι περισσότερες αναλύσεις από κεντρικά μέσα μαζικής ενημέρωσης αναφέρουν πως οι βασικές αιτίες της ελληνικής κρίσης κρύβονται στις εθνικές παθογένειες της οικονομικής κακοδιαχειρισης, της πολιτικής διαφθοράς και σε άλλες ελληνικές ιδιαιτερότητες. Ωστόσο κάτι μεγαλύτερο είναι που διακυβεύεται στην περίπτωση της Ελλάδα . Η Ελλάδα είναι μέρος μιας συνεχιζόμενης και συστημικής κρίσης της παγκόσμιας οικονομίας και κυρίως των οικονομιών του δυτικού κόσμου. Έτσι, παρόλο που η ελληνική οικονομία αντιπροσωπεύει μόλις το 2 % της ευρωπαϊκής οικονομίας , το χρέος της συνεχίζει να προκαλεί ανησυχία στην Ευρώπη , διότι η παγκόσμια οικονομία λειτουργεί περισσότερο από ποτέ ως ενιαία μονάδα με όλο και εντονότερη αλληλεπίδραση μεταξύ των επιμέρους μονάδων της». 

Συνθήκες διαβίωσης και αυτοκτονίες 

Ειδική αναφορά γίνεται για τις συνθήκες διαβίωσης των Ελλήνων από την ημέρα της εφαρμογής του διαρθρωτικού προγράμματος. 

«Η ελληνική κοινωνία πέφτει στην άβυσσο της απόγνωσης και της φτώχειας. Ένας στους επτά ανθρώπους περιθάλπεται και τρέφεται από Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, τη στιγμή που περισσότεροι από 2 εκατομμύρια πολίτες ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας με ετήσιο εισόδημα που δεν ξεπερνά τα 6.000 ευρώ. Σύμφωνα με έρευνα για τα έξοδα των νοικοκυριών, η κατάσταση διατροφής του πληθυσμού έχει επηρεαστεί σοβαρότατα από το 2010. Η ζήτηση για σιτάρι και ψωμί έχει αυξηθεί, τη στιγμή που η ζήτηση για ψάρια, λαχανικά και φρούτα έχει μειωθεί δραστικά. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η Eurostat (έρευνα του 2012) εκτιμά πως ο κίνδυνος της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού για τον ελληνικό πληθυσμό αγγίζει το 31%, σε σύγκριση με το 24,5% της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27». 

Σε αυτό το πλαίσιο, η έκθεση αναλύει την κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα εργατικά προάστια στην Αθήνα και σε άλλες μεγάλες πόλεις, και παρομοιάζεται με τις επιπτώσεις που είχε η Μεγάλη Ύφεση στις Ηνωμένες Πολιτείες τη δεκαετία του 30′. 

«Η κατάσταση σε εργατικά προάστια στην Αθήνα και σε άλλες μεγάλες πόλεις είναι παρόμοια με την εικόνα της Μεγάλης Ύφεσης, παραγκουπόλεις, 4000 αυτοκτονίες έως το 2010 και τραγικές ιστορίες, όπως ο πρόσφατος θάνατος δύο φοιτητών πανεπιστημίου από εισπνοή μονοξειδίου του άνθρακα στην προσπάθεια τους να ζεσταθούν χρησιμοποιώντας ένα μαγκάλι. Αυτοί οι φοιτητές αναγκάστηκαν να βασιστούν σε αυτή την μορφή θέρμανσης εξαιτίας των υψηλών τιμών στο πετρέλαιο θέρμανσης, οι οποίες τριπλασιάστηκαν. (…) Αυτές οι ιστορίες δείχνουν πόσο σοβαρές, άμεσες και δραματικές είναι οι επιπτώσεις της φτώχειας στις ζωές των ανθρώπων». 

Αύξηση της ανεργίας και μειώσεις δαπανών

Γίνεται επίσης λόγος για την αύξηση της ανεργίας και για προσπάθεια εκμετάλλευσης της κρίσης προς όφελος των εργοδοτών ώστε να ελαστικοποιηθεί η αγορά εργασίας. 

«Κατά πρώτον η ανεργία αυξάνεται, τα επίπεδα απασχόλησης μειώνονται και όσο οι πολιτικές και όσο παραμένει η ύφεση και εφαρμόζονται πολιτικές απασχόλησης που μεταφέρουν τα ρίσκα και τις επισφάλειες στους εργαζόμενους, δεν υπάρχει λόγος να αναμένονται περισσότερες δουλειές και αύξηση των εισοδημάτων. (…) Οι εργοδότες και το νεοφιλελεύθερο κράτος της τρόικα εκμεταλλεύονται την κρίση για να απαλλαγούν από τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης και να μειώσουν περαιτέρω τους μισθούς». 

Μεγάλη έκταση δίνεται και στις περικοπές στις κρατικές δαπάνες για την πρόνοια που όπως επισημαίνεται «δεν είναι αρκετές για να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες του όλο και αυξανόμενου πληθυσμού που ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας». 

«Για παράδειγμα», αναφέρει η έκθεση του ΣΥΡΙΖΑ, «η Ελλάδα έχει ανάμεσα στα χαμηλότερα οφέλη για τους άνεργους στην περιοχή των χωρών του ΟΟΣΑ. Σε γενικές γραμμές το κράτος πρόνοιας είχε πριν από την κρίση τεράστια ελλείμματα σε βασικά προγράμματα όπως οι συντάξεις και οι υπηρεσίες υγείας». 

Σύμφωνα με τη «Μαύρη Βίβλο» για τις πολιτικές της τρόικας, «οι δημόσιες υπηρεσίες έχουν χειροτερέψει, και στα νοσοκομεία παρατηρούνται αρκετές περιπτώσεις ελλείψεων σε φάρμακα και εξοπλισμό, καθώς και υποστελέχωση προσωπικού. Αυτή η κατάσταση θέτει την υγεία του πληθυσμού σε κίνδυνο». 

«Η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη μείωση σε δαπάνες υγείας στη ζώνη των χωρών του ΟΟΣΑ. Συνολικά οι δαπάνες μειώθηκαν κατά 11% τα έτη 2010 και 2011, τη στιγμή που οι μειώσεις σε συνταγογραφήσεις φαρμάκων ανέρχονται σε 13%». 

SOS για το σύστημα εκπαίδευσης 

Αναφορές γίνονται και στις αλλαγές στο σύστημα εκπαίδευσης, με την έκθεση να υπογραμμίζει τις επιπτώσεις από τις περικοπές των τελευταίων ετών. 

«Τα τελευταία δύο έτη οι δαπάνες για την εκπαίδευσης έχουν μειωθεί κατά 16%, αγγίζοντας πλέον το 2,5% του ΑΕΠ. Ως αποτέλεσμα, μια σειρά από δείκτες επιδόσεων στον τομέα της εκπαίδευσης έχει επιδεινωθεί. Χαρακτηριστικά παραδείγματα οι υπερπλήρεις αίθουσες διδασκαλίας, η έλλειψη υλικών διδασκαλίας και η υποστελέχωση σχολείων και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων. 

«Επιπλέον», αναφέρει η έκθεση «η εφαρμογή του σχεδίου συγχωνεύσεων σχολείων αυξάνει την πίεση που ασκείται στους δασκάλους. Παρόμοιο προσανατολισμό έχει η πολιτική που εφαρμόζεται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση καθώς έχουν παραλύσει ακαδημαϊκά ιδρύματα. (…) Το Υπουργείο Παιδείας, λιγότερη πρόσβαση σε πόρους για τις ανάγκες των πανεπιστημίων, προκειμένου να λειτουργούν ικανοποιητικά στο σημερινό ανταγωνιστικό περιβάλλον. 

Σύμφωνα με τη «Μαύρη Βίβλο» του ΣΥΡΙΖΑ, «τα πρώτα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής έχουν ως αποτέλεσμα να μειωθεί ο αριθμός των φοιτητών στα πανεπιστήμια το 2013 κατά 25% σε σχέση με το ακαδημαϊκό έτος 2011-2012». 

Διαβάστε ΕΔΩ την έκθεση που παρέδωσε ο Αλέξης Τσίπρας στον Ότμαρ Κάρας  

• Αλέξης Τσίπρας
• Ευρωκοινοβούλιο
• ΣΥΡΙΖΑ