Οι ολιγάρχες δηλώνουν το παρών στην επόμενη ημέρα της Ουκρανίας

Γράφει ο Παναγιώτης Βελισσάρης – Λυμπερίδης 

Η ανελέητη μάχη για εξουσία που λαμβάνει χώρα τους τελευταίους μήνες στην Ουκρανία, ανάγκασε τους περισσότερους πολίτες της χώρας να επιλέξουν πλευρά: Κάποιοι θα διάλεγαν να βρίσκονται υπό ρωσική σφαίρα επιρροής, κάποιοι θα έστρεφαν το βλέμμα προς την Ευρώπη, ενώ κάποιοι άλλοι θα επέλεγαν τη στάση που θα κρατήσουν βάση των… τραπεζικών τους λογαριασμών.

Ο λόγος για τους περίφημους ολιγάρχες της Ουκρανίας, οι οποίοι δημιουργήθηκαν καθ΄ εικόνα και καθ΄ ομοίωση με τους Ρώσους συναδέλφους τους. Εκμεταλλευόμενοι το χάος που ακολούθησε από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, έχτισαν περιουσίες δισεκατομμυρίων έχοντας κυριολεκτικά υπό τον έλεγχο τους ολόκληρους τομείς της ουκρανικής οικονομίας. Όλα αυτά σε μία χώρα που το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα αγγίζει μόλις και με τα βίας τα 2500 δολάρια το χρόνο.

Εκτός από τα αμύθητα πλούτη, οι εν λόγω επιφανείς πολίτες έχουν τη δυνατότητα παρέμβασης στην πολιτική σκηνή. Χρηματοδοτούν κόμματα, επηρεάζουν βουλευτές, πιέζουν για συγκεκριμένες αποφάσεις. Το κυριότερο όμως, είναι ότι διεκδικούν τη θέση τους, την επομένη των συγκλονιστικών εξελίξεων που λαμβάνουν χώρα στο Κίεβο, την Κριμαία και την Ανατολική Ουκρανία.

Πολλοί από αυτούς μέχρι πρότινος είχαν στενές και κυρίως επικερδείς σχέσεις με τον έκπτωτο πρόεδρο Γιανουκόβιτς. Άλλοι, ήταν αντίπαλοί του εξ αρχής και στήριζαν την αντιπολίτευση με πάθος και πακτωλούς χρημάτων. Ωστόσο μπροστά στις κοσμογονικές αλλαγές που φάνηκαν στον ορίζοντα, οι κροίσοι της Ουκρανίας συνειδητοποίησαν πως πλέον χρειάζονται το νέο καθεστώς για να διαιωνίσουν τα πλούτη τους.

Αλλά και η νέα κυβέρνηση χρειάζεται εξίσου τη στήριξη της οικονομικής ελίτ, ώστε να μπορέσει να εδραιωθεί και να ξεπεράσει τις φουρτούνες που δημιουργήθηκαν με την μεταφορά των ρωσικών στρατευμάτων και την κήρυξη ανεξαρτησίας από την Κριμαία.

Μία σχέση αλληλεξάρτησης δημιουργήθηκε ταχύτατα, αυτή τη φορά με τους νέα πολιτική τάξη πραγμάτων, όπως αυτή διαμορφώθηκε τις αιματοβαμμένες εβδομάδες του Φεβρουαρίου. Και ο νέος πρωθυπουργός Αρσένι Γιατσενιούκ – μαζί με τη Γιούλια Τιμοσένκο που βρίσκεται πλέον και πάλι στα ηνία του κόμματός της- πόνταραν πάνω στους ολιγάρχες και τους έδωσαν απροσχημάτιστα λόγο και θέσεις στην πολιτική ζωή της Ουκρανίας.

Κροίσοι με θέσεις στην τοπική αυτοδιοίκηση

Ο Ιγκορ Κολομόφσκι, τρίτος στη λίστα των πλουσιότερων ανθρώπων της Ουκρανίας διορίστηκε κυβερνήτης της επαρχίας Ντιπνοπετρόφσκ. Με περιουσία που αγγίζει τα 2,4 δισ. δολάρια, είναι επικεφαλής της μεγαλύτερης ιδιωτικής τράπεζας της χώρας, ενώ έχει μερίδια σε πετρελαϊκές επιχειρήσεις, στις μεταφορές, στη γεωργία αλλά και στα τρόφιμα.

Πρώην σύμμαχος της Τιμοσένκο μέχρι και το 2010, όταν και αρνήθηκε να χρηματοδοτήσει την προεκλογική της καμπάνια. Έκτοτε, στράφηκε προς το UDAR του Βιτάλι Κλίτσκο δίνοντας παράλληλα τον… οβολό του στα ταμεία του κόμματος.

Στη θέση του κυβερνήτη της επαρχίας Ντόνετσκ – βιομηχανικό κέντρο της Ουκρανίας όπου και το ρωσικό στοιχείο είναι έντονο- τοποθετήθηκε ο Σεργκέι Ταρούτα, με περιουσία που φτάνει τα 2 δισ. δολάρια. Έχει στην κατοχή του μία από τις μεγαλύτερες μεταλλευτικές εταιρείες στον κόσμο, αλλά και την ποδοσφαιρική ομάδα Μέταλουργκ.

Δραστηριοποιήθηκε έντονα στα πολιτικά πράγματα εδώ και χρόνια, ενώ υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της Πορτοκαλί Επανάστασης και του Βίκτορ Γιουσένκο, τον οποίο και στήριξε οικονομικά.

Ο βασιλιάς της «σοκολάτας» φιλοδοξεί να κυβερνήσει την Ουκρανία

Άλλος ένας ολιγάρχης με αξιοσημείωτη πολιτική παρουσία,  μεγάλο… πορτοφόλι, περιουσία που αγγίζει το 1 δισ. δολάρια και σημαντική παρουσία στις πρόσφατες εξελίξεις, είναι ο μεγιστάνας επιχειρήσεων τροφίμων Πιέτρ Πορομένκο.

Έχοντας περάσει σχεδόν από όλους τους πολιτικούς χώρους, ο βασιλιάς της «σοκολάτας» όπως αποκαλείται στην Ουκρανία, πρωτοστάτησε στη δημιουργία του Κόμματος των Περιφερειών του Γιανουκόβιτς, αποχώρησε από αυτό, έγινε θερμός υποστηρικτής της Πορτοκαλί Επανάστασης και του Βίκτορ Γιουσένκο.

Πέρασε από διάφορα κυβερνητικά πόστα κατά την περίοδο που πρωθυπουργός ήταν η Γιούλια Τιμοσένκο, όπως αυτό του υπουργού Εξωτερικών. Στις αρχές του 2012 συνεργάστηκε για μικρό χρονικό διάστημα με τον Γιανουκόβιτς, και πέρασε εκ νέου στην αντιπολίτευση όντας φανατικός υπέρμαχος της συμφωνίας διασύνδεσης με την ΕΕ.

Ο Πορομένκο υπήρξε ένας από τους βασικούς χρηματοδότες του κινήματος Euromaidan, ενώ δημοσιεύματα υποστηρίζουν ότι είχε επαφές, και ενίσχυε οικονομικά και τον διαβόητο δεξιό τομέα, ενώ διατηρεί πολιτικές βλέψεις, σκοπεύει να κατέβει υποψήφιος για πρόεδρος στις εκλογές που θα πραγματοποιηθούν το Μάιο και θεωρείται από τους πιο δημοφιλείς πολιτικούς στη χώρα.

Ο πρώην υποστηρικτής που έγινε επικριτής του Γιανουκόβιτς

Εκτός από αυτούς είχαν ή ανέλαβαν κρατικές και θεσμικές θέσεις,  υπάρχουν και οι επιχειρηματίες που ένιωσαν ότι η φορά το ανέμου άλλαζε και αποφάσισαν να αλλάξουν και οι ίδιοι κατεύθυνση.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Ρινάτ Αχμέτοφ, ο πλουσιότερος άνθρωπος της Ουκρανίας, έχοντας στο όνομά του περιουσιακά στοιχεία αξίας 11,4 δισ. δολαρίων, σε μία λίστα που αν μη τι άλλο είναι εντυπωσιακή. Οι εταιρείες του ελέγχουν περίπου τη μισή παραγωγή σιδήρου, άνθρακα και ηλεκτρικής ενέργειας.

Πρώην στενός σύμμαχος του Γιανουκόβιτς αποφάσισε να εγκαταλείψει τον πρώην πρόεδρο όταν φάνηκε ότι έχασε τη μάχη με την αντιπολίτευση. Λέγεται μάλιστα, ότι χρησιμοποίησε την επιρροή που είχε στο Κόμμα των Περιφερειών, ώστε να μπορέσει να σχηματιστεί η αναγκαία πλειοψηφία για να εκλέξει η Βουλή τον μεταβατικό πρόεδρο και τη νέα κυβέρνηση της χώρας.

Τα όσα συνέβησαν τους τελευταίους μήνες στην Ουκρανία, ήταν μία βίαιη αλλαγή σελίδας στη χώρα. Η περίοδος που έρχεται, θα καθορίσει σε πολύ μεγάλο βαθμό το μέλλον της χώρας, καθώς η κατάληξη της κρίσης στην Κριμαία είναι εξαιρετικά αβέβαιη. Το μόνο σίγουρο είναι πως οι ολιγάρχες της Ουκρανίας φροντίζουν να κάνουν την παρουσία τους όσο πιο αισθητή γίνεται καθώς διεκδικούν ρόλο στη χάραξη της πορείας της χώρας προς το μέλλον. Και κυρίως προσβλέπουν στην  αύξηση των προσωπικών τους κεφαλαίων.

• Βίκτορ Γιανουκόβιτς
• Γιούλια Τιμοσένκο
• Κριμαία
• Ουκρανία