Η ατζέντα ετέθη, η απάντηση αργεί και η τρόικα… έρχεται

Γράφει ο Τάσος Τσιφόρος 

Ο Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς έριξε χθες στο τραπέζι της Άνγκελας Μέρκελ το βαρύ χαρτί της πολιτικής συζήτησης για την επόμενη ημέρα της Ελλάδας και, προφανώς, της κυβέρνησής του. Ένα χαρτί που το στήριξε σε ισχυρά οικονομικά και δημοσιονομικά δεδομένα, εξ ου και οι έπαινοι της Γερμανίδας Καγκελαρίου, αλλά και σε πολιτικές παραδοχές για τη στάση των «παικτών» επί του ελληνικού ζητήματος: Το ΔΝΤ επιθυμεί να βρεθεί εκτός Ελλάδας, η Ευρωζώνη θέλει να διατηρήσει την εποπτεία αλλά δεν θέλει να δώσει κι άλλα χρήματα ενώ προφανώς δεν μπορεί να αποδεχθεί μονή εποπτεία του Ταμείου σε χώρα της Ευρωζώνης ενώ η ΕΚΤ ανησυχεί για τους κινδύνους να ξεσπάσει μία νέα κρίση αβεβαιότητας στην ασθμαίνουσα ευρωπαϊκή οικονομία. 

Ο Πρωθυπουργός ξετύλιξε σημείο προς σημείο το σχεδιασμό του:

 •    ολοκλήρωση του προγράμματος από την Ευρωζώνη και «διαζύγιο» με το ΔΝΤ, έστω κι αν ο ίδιος αρνήθηκε τον όρο. Ο κ. Σαμαράς στο τραπέζι με την Καγκελάριο επέμεινε ότι η Αθήνα μπορεί με ίδιες δυνάμεις να καλύψει το κενό από τις δόσεις του ΔΝΤ, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι και οι αγορές θα συνεχίσουν να έχουν καλή διάθεση
 •    ενδιαμέσως, ολοκλήρωση των stress tests των τραπεζών, για τις οποίες η κυβέρνηση θεωρεί ότι δεν θα χρειαστούν περισσότερα από 3 – 4 δισ. Εξ αυτών που υπάρχουν στο ΤΧΣ
 •    έναρξη της συζήτησης για το χρέος, με απαίτηση της Ελλάδας ώστε οι ευρωπαίοι να υλοποιήσουν τη δέσμευση που ανέλαβαν ήδη από το 2012. Σε αυτό το καλάθι, ο κ. Σαμαράς θα ρίξει και τα εναπομείναντα κονδύλια του ΤΧΣ προκειμένου να μειωθεί το χρέος και να φτάσει σε επίπεδα βιωσιμότητας. 

Τι ακριβώς επεδίωξε, λοιπόν, ο Πρωθυπουργός; Αφενός να «ικανοποιήσει» την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη που δεν αντιλαμβάνεται τις λεπτές δημοσιονομικές ισορροπίες, με τη φράση «η Ελλάδα μπορεί να σταθεί στα πόδια της, δεν χρειάζεται νέο πρόγραμμα, νέο αναγκαστικό δανεισμό». Το ίδιο επιχείρημα, άλλωστε, μπορούν να επικαλεστούν και οι ίδιοι οι ευρωπαίοι πωλώντας success story στα δικά τους ακροατήρια. Αφετέρου, να διευκολύνει, μέσω της επιστροφής μέρους των πόρων του ΤΧΣ, την ευρωζώνη και το ΔΝΤ να καταλήξουν σε συμφωνία για τη βιωσιμότητα του χρέους, κάτι που πέραν της Ελλάδας θα διευκολύνει και το Ταμείο να αποχωρήσει. 

Παράλληλα, επιχείρησε να καθησυχάσει τόσο τις κυβερνήσεις όσο και τις αγορές για τις προθέσεις της κυβέρνησης. Πλην της «ανάσας» που ζήτησε, και αφορά στις φοροαπαλλαγές, ο κ. Σαμαράς διαβεβαίωσε για τη συνέχιση της δημοσιονομικής πολιτικής και των μεταρρυθμίσεων, και μάλιστα μέσω ενός ελληνικής έμπνευσης προγράμματος. Η ανησυχία που εξέφρασε ο κ. Μάριο Ντράγκι προχθές στο Ευρωκοινοβούλιο αλλά και το «τσίμπημα» των αποδόσεων των 6ετών ελληνικών ομολόγων χθες, καταδεικνύουν τη νευρικότητα που υπάρχει σχετικά με την ελληνική περίπτωση και εξηγούν τη βούληση της Αθήνας να αποδεχθεί ενισχυμένη εποπτεία επί των προϋπολογισμών της από την Κομισιόν. 

Ο κ. Σαμαράς και οι στενοί του συνεργάτες επέστρεψαν χθες ικανοποιημένοι στην Αθήνα, όχι όμως και ήσυχοι. Διότι ναι μεν η κ. Άγκελα Μέρκελ εμφανίστηκε συγκαταβατική, διαφορετικά δεν επρόκειτο να «αφήσει» τον κ. Σαμαρά να αναλύσει δημοσίως τις επιδιώξεις του, ωστόσο δεν δεσμεύτηκε, παραπέμποντας στην… τρόικα. 

Και η πραγματικότητα είναι ότι η πορεία της ελληνικής κυβέρνησης περνά απαραιτήτως από την τρόικα. Εκεί όπου η Αθήνα θέλει να εξασφαλίσει την παραπομπή στο μέλλον θεμάτων όπως το ασφαλιστικό και, δευτερευόντως, τα εργασιακά ενώ ζητά να υπάρξει χαλαρότητα ως προς το στόχο του πλεονάσματος προκειμένου να δοθούν οι φοροελαφρύνσεις. Αυτές δεν θα αφορούν μόνον τα ήδη γνωστά (πετρέλαιο θέρμανσης, ειδική εισφορά αλληλεγγύης, ΕΝΦΙΑ και δόσεις) αλλά και σημειακές παρεμβάσεις στο ΦΠΑ συγκεκριμένων ειδών ή κατηγοριών προϊόντων πρώτης ανάγκης. Ο Πρωθυπουργός, μάλιστα, φέρεται να σημείωσε προς την κ. Μέρκελ τη βούλησή του να κινηθεί στα συγκεκριμένα χωρίς τη συναίνεση της τρόικας. 

Από την εξέλιξη αυτής της διαπραγμάτευσης θα κριθούν πολλά. Από την απαλλαγή της χώρας από το μνημόνιο μέχρι το χρόνο των εκλογών. Διότι αν κάτι έγινε κατανοητό κατά τη χθεσινή συνάντηση είναι ότι οι τελικές αποφάσεις για τα μείζονα θα ληφθούν, εφόσον δεν υπάρξουν εμπλοκές στο μεσοδιάστημα, προς τα τέλη του έτους ενώ το ζήτημα της ρύθμισης του χρέους θα παραπεμφθεί, σαφώς, για μετά την ολοκλήρωση των ψηφοφοριών για την ανάδειξη Προέδρου Δημοκρατίας ή των πρόωρων εκλογών, εφόσον αυτές δεν αποφευχθούν. Θα είναι συνεπώς στο χέρι του Πρωθυπουργού αν θα επιλέξει να αφήσει το χρόνο να κυλήσει στα απώτατα όριά του, με την ενδεχόμενη εκλογική αναμέτρηση να διεξάγεται το Μάρτιο, ή αν θα κρίνει ότι οι συνθήκες είναι ώριμες επιταχύνοντας το ρολόι της προεδρικής εκλογής και των εκλογών. 

• Άνγκελα Μέρκελ
• Αντώνης Σαμαράς
• ΔΝΤ
• τρόικα