Σαμαράς vs Λαγκάρντ για μνημόνιο και γραμμή πίστωσης

Γράφει ο Τάσος Τσιφόρος  

Οι χθεσινές, με διαφορά ολίγων ωρών, τοποθετήσεις του Αντώνη Σαμαρά και της επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστιν Λαγκάρντ για την «επόμενη ημέρα» της Ελλάδας είναι ενδεικτικές και του βαθμού δυσκολίας που έχει η διαπραγμάτευση στην οποία έχει εμπλακεί η ελληνική κυβέρνηση. «Αισθανόμαστε άνετα» για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας από τις αγορές, χωρίς χρήση των δόσεων της προσεχούς διετίας επεσήμανε ο Πρωθυπουργός στο Bloomberg, στέλνοντας μήνυμα απεμπλοκής της χώρας από τα μνημόνια, αλλά με τη συμφωνία των εταίρων και πιστωτών της (σ.σ. που αποτελεί άλλωστε προϋπόθεση προκειμένου οι αγορές να μην «τιμωρήσουν» την Αθήνα με απαγορευτικά επιτόκια). 

Λίγες ώρες αργότερα, η Κριστίν Λαγκάρντ έπαιρνε σαφή θέση υπέρ της παροχής μίας προληπτικής γραμμής πίστωσης προς την Ελλάδα, χωρίς ασφαλώς να αμφισβητεί το δικαίωμα της ελληνικής κυβέρνησης να βάλει τέλος στο μνημόνιο. Ωστόσο, η επισήμανση Λαγκάρντ ότι η προληπτική γραμμή πίστωσης θα ήταν ένα ασφαλές μέσο μέχρι η Ελλάδα να σταθεί μόνη της στα πόδια της ήταν ένα σαφές μήνυμα. Το οποίο, μάλιστα, εστάλη λίγα 24ώρα πριν την προγραμματισμένη συνάντηση που θα έχουν με την «σιδηρά κυρία» του ΔΝΤ οι Γκίκας Χαρδούβελης, Γιάννης Στουρνάρας και Σταύρος Παπασταύρου, την Κυριακή. 

Το Μαξίμου επέλεξε να αντιδράσει ψύχραιμα καθώς, άλλωστε, η διαπραγμάτευση που διεξάγεται στο παρασκήνιο είναι μόλις στα πρώτα της βήματα. Ωστόσο, σε διάστημα λίγων ημερών, Ντράγκι και Λαγκάρντ έστελναν στην Αθήνα σαφές μήνυμα παραμονής σε πρόγραμμα, σε πλήρη απόκλιση από την επιδίωξη του Αντώνη Σαμαρά για το τέλος του μνημονίου, που αποτελεί άλλωστε και συνθήκη επιβίωσης για την κυβέρνηση. 

Ωστόσο, η πραγματικότητα δεν είναι άσπρη – μαύρη και, σε κάθε περίπτωση, η χθεσινή αναφορά Λαγκάρντ δεν έκλεισε το ελληνικό θέμα. Αν ήταν έτσι, το χρέος θα είχε κουρευτεί εδώ και χρόνια… 

Η πραγματικότητα είναι ότι η ίδια η επικεφαλής του ΔΝΤ άφησε σαφώς να εννοηθεί ότι σε περίπτωση επιλογής ενός προγράμματος προληπτικής στήριξης, η συμφωνία (MoU) που θα υπογραφεί δεν θα έχει τα «σκληρά» χαρακτηριστικά της άμεσης εποπτείας που έχει το ισχύον μνημόνιο. «Μιλάμε για εξέλιξη της σχέσης μας, αλλά πιστεύουμε ότι αυτή η σχέση μπορεί ακόμα να είναι εξαιρετικά επιβοηθητική για τη χώρα ώστε να προχωρήσει και τελικά να τα καταφέρει μόνη της. Ετσι, είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουν και πιστεύουμε ότι κάτι τέτοιο θα ήταν αποτελεσματικό» είπε. 

Ωστόσο, το ζητούμενο είναι αν η Αθήνα μπορεί να «αγοράσει» τη συγκεκριμένη πρόταση, δηλαδή τη συμφωνία με το Ταμείο για μία προληπτική πίστωση (πχ ύψους 12 δισ. Ευρώ, όσα δηλαδή και τα υπόλοιπα του κανονικού δανείου του ΔΝΤ), τα οποία θα λειτουργούν ως κατασταλτικό μέσο προς τις αγορές και στα οποία θα μπορεί να προσφύγει η Αθήνα αν βρεθεί αντιμέτωπη με υψηλά επιτόκια. Αυτό, πάντως, δεν μοιάζει ιδεατό σενάριο, αφού άλλωστε η πολιτική τακτική της κυβέρνηση οικοδομήθηκε στην «έξοδο του ΔΝΤ» και στη διατήρηση, την επομένη ημέρα, της ούτως ή άλλως αυξημένης επιτήρησης που προβλέπουν για χώρες που ήταν σε πρόγραμμα οι ευρωπαϊκές συνθήκες. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι, για το Μαξίμου, ενδεχόμενη αποδοχή της πρότασης για προληπτική γραμμή πίστωσης, είτε από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), είτε από το ΔΝΤ θα την καθιστούσε, και πάλι, ξεχωριστή περίπτωση στην Ευρωζώνη, δεδομένου ότι τόσο η Ιρλανδία όσο και η Πορτογαλία το απέρριψαν, όταν τους προτάθηκε, κάτι άλλωστε που επεσήμανε προς τον Αντ. Σαμαρά και ο Πάσος Κοέλιο κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα. 

Σε κάθε περίπτωση και ενώ θεωρείται δεδομένο πως με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ο Αντώνης Σαμαράς θα τοποθετηθεί για το θέμα, κατά την ομιλία του στη Βουλή, η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με μία δύσκολη διαπραγμάτευση, την οποία θα επιδιώξει να υπερβεί με ένα πακέτο δικών της δεσμεύσεων για τις μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να υλοποιηθούν, ανεξαρτήτως της τυπικής ή μη ύπαρξης μνημονίου. Με τις δηλώσεις Ντράγκι και Λαγκάρντ, το πολιτικό αφήγημα της κυβέρνησης μπορεί να κλονίζεται, ωστόσο είναι σαφές ότι δεν καταρρέει. Απλώς, το ήδη δύσκολο έργο του Αντώνη Σαμαρά και των τριών που θα συναντηθούν με την κ. Λαγκάρντ, την Κυριακή, γίνεται ακόμη πιο σύνθετο. 

• Αντώνης Σαμαράς
• ΔΝΤ
• Κριστίν Λαγκάρντ