Ζοζέ Μπαρόζο: Ο μη χαρισματικός, αμφιλεγόμενος «τιμονιέρης» της Ε.Ε.

Γράφει ο Βαγγέλης Βιτζηλαίος

Mπορεί να μην διαθέτει ηγετικά χαρίσματα, όμως η υπομονή και η αποφασιστικότητα προσέφεραν στον Ζοζέ Μπαρόζο μία δεκαετή θητεία στο τιμόνι του σημαντικότερου οργάνου της Ε.Ε., της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αποκτώντας αρκετούς υπερασπιστές, αλλά κυρίως, σφοδρούς επικριτές.

Ο Ζοζέ Μανουέλ Ντουράο Μπαρόζο γεννήθηκε πριν από 58 χρόνια στη Λισαβόνα της Πορτογαλίας. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Λισαβόνας και στη συνέχεια απέκτησε μεταπτυχιακό στις ευρωπαϊκές σπουδές αλλά και στις πολιτικές επιστήμες στη Γενεύη. Μαοϊκός (!) στη νεανική του ηλικία, εμπνευσμένος από την «Επανάσταση των Γαρυφάλλων» το 1974 που απελευθέρωσε τη χώρα της Ιβηρικής από τη δικτατορία, όμως η ιδεολογική του συνέχεια θα ήταν τελείως διαφορετική. 

Ακολούθησε ακαδημαϊκή καριέρα, όμως το 1980 έγινε μέλος του κεντροδεξιού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Πορτογαλίας (PSD). Έγινε βουλευτής την πρώτη από τις έξι φορές, συνολικά, το 1985. Έκτοτε, η πορεία του ήταν διαρκώς ανοδική. Υπουργός, πρόεδρος του κόμματος (1999), αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και τελικά πρωθυπουργός το 2002. Παρέμεινε στον πρωθυπουργικό θώκο μέχρι τις 22 Νοεμβρίου του 2004 οπότε και εξελέγη πρόεδρος της Κομισιόν, ο 11ος στην ιστορία της. Το εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι δεν ήταν ο εκλεκτός Γερμανίας και Γαλλίας.

Η θητεία του ανανεώθηκε το 2009 με την επανεκλογή του από τους ευρωβουλευτές στις 16 Σεπτεμβρίου. Έπειτα από 424 συνεδριάσεις του Κολεγίου των Επιτρόπων και 75 Συνόδους Κορυφής ο Ζοζέ Μπαρόζο ολοκληρώνει το έργο του στις Βρυξέλλες.

Οι υπερασπιστές του υποστηρίζουν ότι με τους χειρισμούς του επέτρεψε στην Ε.Ε. και στην Ευρωζώνη να… επιπλεύσουν εν μέσω κρίσης ενώ συνέβαλε στη δημιουργία ενός μηχανισμού «διάσωσης» κρατών, στην επιβολή αυστηρότερων δημοσιονομικών κανόνων, στην επιβολή μέτρων ελέγχου του χρηματοπιστωτικού τομέα αλλά και στην έναρξη της διαδικασίας σχηματισμού της τραπεζικής ένωσης.

Οι φεντεραλιστές επικριτές του, του καταλογίζουν ότι αποδυνάμωσε την επιρροή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «προσκυνώντας» τους ισχυρούς της Ε.Ε. και ιδιαίτερα τη Γερμανία. «Η Ευρώπη βγαίνει ισχυρότερη από την κρίση» επαναλαμβάνει συνεχώς στις τελευταίες ομιλίες του για να υπερασπιστεί τα πεπραγμένα του. Όμως, η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική. 

Αφήνει μία Ευρωπαϊκή Ένωση δύο ταχυτήτων, του ισχυρού Βορρά και της αδύναμης περιφέρειας, με τα ευρωσκεπτικιστικά και ακροδεξιά κόμματα να έχουν αυξήσει τη δύναμή τους. Την ίδια ώρα, η οικονομία της Ευρωζώνης έχει βαλτώσει κυριολεκτικά, με τον αποπληθωρισμό να πνίγει τις χώρες-μέλη, την ανάπτυξη να είναι αναιμική και την ανεργία να αποτελεί τον μεγάλο πονοκέφαλο των Βρυξελλών. 

Η ίδια η Κομισιόν, εξάλλου, επί των ημερών Μπαρόζο επέβαλε πολιτικές σκληρής λιτότητας βασιζόμενη στο δόγμα του Βερολίνου, μοιάζοντας περισσότερο με διεκπεραιωτή, παρά με οργανισμό χάραξης πολιτικής.

• Ευρωπαϊκή Ένωση
• Ευρωπαϊκή Επιτροπή
• Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο
• Κομισιόν