Φίλης: Μέγιστη πρόκληση η αναζήτηση δρόμων για τη σύνδεση τέχνης και εκπαίδευσης

Τη δυναμική σχέση Τέχνης και Σχολείου και τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να υπηρετήσουν τη σχέση αυτή σύγχρονες παιδαγωγικές προτάσεις, πραγματεύονται οι συμμετέχοντες στο διεθνές επιστημονικό συνέδριο «Τέχνη και Εκπαίδευση , Διδακτικές και Παιδαγωγικές προσεγγίσεις στο σχολείο του 21ου αιώνα», που συνδιοργανώνουν το Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων (ΙΕΠ), η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ) και η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση.

Το συνέδριο που ξεκίνησε χθες (2/10) θα ολοκληρωθεί αύριο το βράδυ (4/10) με πολλαπλές δράσεις σε διαφορετικούς χώρους της Στέγης. Παράλληλα με τις εισηγήσεις και την παρουσίαση εκπαιδευτικών προγραμμάτων πραγματοποιούνται βιωματικά εργαστήρια, με αντικείμενο το ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι διάφορες μορφές της τέχνης στο σύγχρονο σχολείο.

Χθες, πρώτη μέρα του Συνεδρίου, ο υπουργός Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων, Νίκος Φίλης, υπογράμμισε κατά την ομιλία του, πως το συνέδριο αυτό αποτελεί απόδειξη ότι «το δημόσιο σχολείο μπορεί να καινοτομεί, να υπερβαίνει πλευρές της κρίσης, μπορεί να δίνει ένα μήνυμα ανανέωσης για ολόκληρη την κοινωνία». Αναφερόμενος στα προβλήματα που παρατηρήθηκαν κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς σημείωσε «Την ώρα που εμείς συζητούμε εδώ, για τη σχέση της Τέχνης με το Σχολείο , γνωρίζετε ότι υπάρχουν χιλιάδες κενά στην εκπαίδευση, υπάρχει υποχρηματοδότηση, υπάρχει αυτό που λέμε “η κακή αρχή κάθε χρονιάς”, όχι μόνο φέτος. Αυτό δεν αποτελεί άλλοθι για εμάς βέβαια, αλλά υποσημειώνει το γεγονός ότι σε αυτές τις δύσκολες καταστάσεις, μέσα σε μια δυσπραγία οικονομική και γενικότερη απαξίωση ιδεών που θέτουν στο περιθώριο και εκδιώκουν από την κεντρική θέση του στο δημόσιο χώρο, το σχολείο, το δημόσιο σχολείο , δηλαδή ο εκπαιδευτικός, μπορεί να αποτελέσει με τη δουλειά του μια μαρτυρία υπέρβασης της κρίσης, αρκεί να βρει συμπαραστάτες από την πολιτεία και αλλά και από τον ιδιωτικό τομέα».

Ο κ.Φίλης επικαλέστηκε τη φράση του Ιονέσκο « Ένα έργο τέχνης είναι πάνω από όλα, μια περιπέτεια του μυαλού» και τόνισε πως «το Συνέδριο, στο κέντρο του προβληματισμού του θέτει τη μέγιστη πρόκληση της αναζήτησης δρόμων, ώστε να συνδεθεί η Τέχνη με την Εκπαίδευση». Παράλληλα, διαβεβαίωσε πως «τα πορίσματα του Συνεδρίου δεν θα αρχειοθετηθούν, όπως συνηθίζεται, αλλά θα αποτελέσουν αντικείμενο σοβαρής μελέτης και διαλόγου, ώστε να ανταποκριθούμε σ’ αυτή την τεράστια πρόκληση της σύζευξης τέχνης και εκπαίδευσης».

«Η δυναμική σχέση Τέχνης και Σχολείου είναι ένας διαρκής στόχος προκειμένου μέσω των σύγχρονων εκπαιδευτικών προτάσεων, απόψεων και κατευθύνσεων να επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή αξία της παιδευτικής πράξης που θα γεννά πολίτες με γνώση της εθνικής πολιτιστικής τους ταυτότητας και ταυτόχρονα γνώση της πολιτιστικής ταυτότητας των λαών του κόσμου» τόνισε στο χαιρετισμό που απέστειλε στο Συνέδριο ο υπουργός Πολιτισμού, Αριστείδης Μπαλτάς.

«Στο Ίδρυμα Ωνάση και στη Στέγη πιστεύουν ότι η συνεργασία μεταξύ του λεγόμενου τρίτου τομέα – ιδρύματα, μη κερδοσκοπικοί φορείς – και της πολιτείας είναι όχι μόνο επιθυμητή αλλά αναγκαία» υπογράμμισε ο Χρήστος Καρράς, Γενικός Διευθυντής της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση και συμπλήρωσε « ο τομέας δράσης της Στέγης είναι η σύγχρονη τέχνη και θέλουμε τον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό συμπολιτών μας, όλων των ηλικιών, όλων των κοινωνικών στρωμάτων και όλων των προελεύσεων, να έρχεται σε επαφή με τρόπο που να εμπλουτίζουν ουσιαστικά τη ζωή τους. Το σχολείο αποτελεί για εμάς μια από τις πλέον αποτελεσματικές δι-επαφές για την επίτευξη του στόχου αυτού».

Για το θέμα του Συνεδρίου που είναι και στόχος του ΙΕΠ αλλά και το μεγάλο ενδιαφέρον συμμετοχής από την πλευρά των εκπαιδευτικών, μίλησε ο Σωτήρης Γκλαβάς πρόεδρος του ΙΕΠ. «Όραμα και σταθερή μας αξία είναι η πραγματοποίηση των καλλιτεχνικών μαθημάτων και η ανανέωση της διδακτικής μέσω της χρήσης της Τέχνης σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Αυτός είναι και ο στόχος αυτού του συνεδρίου. Οι σημαντικές διεθνείς συμμετοχές από τους χώρους της επιστήμης και της τέχνης, ο εντυπωσιακός αριθμός εκπαιδευτικών που έκαναν προτάσεις παρουσίασης του έργου και του σχεδιασμού τους – περίπου 200 συμμετοχές εκπαιδευτικών – δείχνουν την αξία που δίνουμε όλοι πλέον στην προβολή της Τέχνης και στη χρήση της ως πολυτροπικού εργαλείου μέσα στο ελληνικό σχολείο» ανέφερε χαρακτηριστικά.

«Εμείς στην ΑΣΚΤ σήμερα, τα εκπαιδευτικά μας προτάγματα , οι διαπραγματεύσεις, τα μελετήματα , οι έρευνες μας, λαμβάνουν υπόψη την αλλαγή των παραδειγμάτων, τα σημεία των καιρών και για να το πω με λίγο οραματικό τρόπο , την αλλαγή του οντολογικού καθεστώτος των Τεχνών, κατ αναλογία, όχι άκριτα, ανιστορικά, αλλά συνυπολογίζοντας όρους και παράγοντες μορφολογικούς, ιστορικούς, θεσμικούς, περιφερειακούς σε περιβάλλον οικονομικής κρίσης. Από τη στιγμή που υπάρχει αυτή η αλλαγή στο οντολογικό καθεστώς των Τεχνών εκ των πραγμάτων και το εκπαιδευτικό μας ζήτημα τίθεται σε αυτή την αλλαγή» παρατήρησε ο πρύτανης της ΑΣΚΤ, Πάνος Χαραλάμπους.

Την ανάγκη να τεθεί σε νέες βάσεις όλο το θέμα της αισθητικής αγωγής και της καλλιτεχνικής αγωγής σημείωσε η Μαρίνα Λαμπράκη Πλάκα, διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης και πρώην υπουργός Πολιτισμού. Όπως είπε «πρέπει να θέσουμε ξεκάθαρα τους σκοπούς αυτή της αγωγής, που δεν είναι να αναπτύξουμε το ταλέντο των καλλιτεχνών – αυτό μπορεί να το κάνει το καλλιτεχνικό λύκειο-, σκοπός της είναι να αναπτύξει την προσωπικότητα , την κοινωνικότητα του ατόμου, να ανοίξει τη φαντασία και τη δημιουργικότητα , να μπορέσει να ενταχθεί ο άνθρωπος στην κοινωνία, να αναπτύξει κριτική σκέψη. Όλα αυτά τα κάνει η επικοινωνία με την τέχνη». Η κ Λαμπράκη –Πλάκα παρατήρησε ότι «Ίσως, απ όλες τις μαθήσεις που μας μαθαίνει το σχολείο, αυτή που είναι δια βίου, είναι τελικά αυτή η καλλιτεχνική αγωγή, γιατί πολλαπλασιάζοντας τις αισθήσεις μας, ανοίγοντας παράθυρα προς τη φύση, τον κόσμο και προς τον Άλλο, είναι αυτή που μας παρακολουθεί σε όλη μας τη ζωή και θα την ομορφαίνει και θα την πλουτίζει ακόμη κι αν είναι φτωχή., όπως συμβαίνει να είναι σήμερα».

Συντονιστής του πρώτου πάνελ της 1ης Συνεδρίας που είχε θέμα «Τέχνες και Σύγχρονη Διδακτική» ήταν ο Σταύρος Γιαγκάζογλου, σύμβουλος του υπουργείου Παιδείας – Προϊστάμενος Γραφείου Α΄του ΙΕΠ, που σημείωσε: «Είναι ανάγκη να αρθρώσουμε και να προωθήσουμε στην κρίσιμη αυτή περίοδο της κοινωνίας και της χώρας μας μια ουσιαστική αλλαγή του εκπαιδευτικού παραδείγματος. Να προετοιμάσουμε μια άλλη εκπαιδευτική πολιτική η οποία θα στοχεύει κυρίως στο “γίγνεσθαι” , στη διαδικασία, και όχι στο “είναι” της παιδείας. Αυτή τη νέα θεώρηση της διδασκαλίας και της μάθησης μπορεί να υπηρετήσει η γόνιμη αλληλεπίδραση μεταξύ Τέχνης και Εκπαίδευσης».

• Νίκος Φίλης