Βαρουφάκης: Το βράδυ του δημοψηφίσματος ο Αλέξης μου ανακοίνωσε τη συνθηκολόγηση

Την ύπαρξη εναλλακτικού σχεδίου της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ σε περίπτωση μη συμφωνίας με τους δανειστές παραδέχεται ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης σε μία αποκαλυπτική συνέντευξή του στην εκπομπή «Ιστορίες» με τον Αλέξη Παπαχελά στον ΣΚΑΪ. Παράλληλα παραδέχεται πως ηχογραφούσε τα Eurogroup στα οποία συμμετείχε, με εξαίρεση το πρώτο, ενώ τονίζει πως υπήρξε συμφωνία με την Κίνα για παροχή δανείου, η οποία ανετράπη έπειτα από παρέμβαση του Βερολίνου Τι είπε για το βράδυ του δημοψηφίσματος.

O κ. Βαρουφάκης αναφέρθηκε στις απαρχές της σχέσης του με τον Αλέξη Τσίπρα, το 2010, και την αρχική «διάσταση απόψεων όσο αφορά το θέμα της δραχμής» αλλά και τη σταδιακή «ωρίμανση της σκέψης μιας μικρής ομάδας γύρω από τον πρωθυπουργό» σε ό,τι αφορά το νόμισμα.

Καταγράφει επίσης τη διαφωνία με το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, το οποίο «έμαθα από τις εφημερίδες» και για το οποίο «αμέσως συνειδητοποίησα ότι υπάρχει μια πλήρης αναντιστοιχία μεταξύ μιας λελογισμένης λογικής διαπραγμάτευσης και αυτού του προγράμματος».

Παρ’ όλα αυτά τονίζει ότι «απέσπασα τη δέσμευση ότι το πρόγραμμα αυτό θα αναπροσαρμοστεί ανάλογα με τη διαπραγματευτική στρατηγική» καθώς ο ίδιος είχε αποσπάσει τη συμφωνία ότι θα αναλάβει σημαντικό μέρος της διαπραγμάτευσης σε περίπτωση που ο ΣΥΡΙΖΑ σχηματίσει κυβέρνηση.

Οι απειλές του Ντάισελμπλουμ

Εστιάζοντας στις δυσκολίες της διαπραγμάτευσης, ο κ. Βαρουφάκης υποστήριξε ότι στην ουσία η πρώτη απειλή για κλείσιμο των ελληνικών τραπεζών διατυπώθηκε λίγες μέρες μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου, κατά την πρώτη επίσκεψη του Γερούν Ντάισελμπλουμ​ στην Αθήνα, όταν ο πρόεδρος του Eurogroup του μετέφερε ότι η μόνη επιλογή της Αθήνας είναι να δεχτεί το πρόγραμμα ως έχει.

Προσέθεσε δε ότι το μήνυμα Ντάσελμπλουμ ήλθε σε μία ιδιαίτερα δύσκολη συγκυρία για την Ελλάδα, καθώς λίγες μέρες νωρίτερα είχε ενημερωθεί πως τα ταμειακά διαθέσιμα του κράτους έφταναν για 12 ημέρες.

Ο κ. Βαρουφάκης παραδέχεται ότι ηχογραφούσε τις συνεδριάσεις του Eurogroup. «Ναι είναι αλήθεια (…) Το πρώτο κράτησε πάνω από 10 ώρες. Επειδή ήταν και το βάπτισμα του πυρός και ήταν ένα ιδιαίτερα έντονο Eurogroup, όπου έφτανες στα όρια της σωματικής εξόντωσης (…). Συνειδητοποίησα βγαίνοντας από αυτό ότι εάν πάω στο ελληνικό κοινοβούλιο, στη Βουλή και μου ζητηθεί να απαντήσω σε συγκεκριμένα ερωτήματα, τί είπε ποιός, πότε σε απάντηση του άλλου, δε θυμόμουν, ήταν αδύνατο» είπε και συνέχισε:

Ζήτησα από τη Μ.Ε.Α, τη μόνιμη ελληνική αντιπροσωπεία, να μου δώσει πρακτικά και τότε συνειδητοποίησα με απίστευτη έκπληξη ότι δεν κρατούνται πρακτικά. Ήταν ηθική μου υποχρέωση ως ΥΠΟΙΚ μιας χώρας, η οποία βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού να μπορώ να απαντώ στα ερωτήματα του Πρωθυπουργού, των συναδέλφων στο Υπουργικό συμβούλιο, των βουλευτών και των δημοσιογράφων στο τί είπε ποιός, πού, εφόσον κρίνω ότι πρέπει να το πω. Οπότε είχα υποχρέωση να τα ηχογραφώ. Νομίζω ότι όλοι ηχογραφούν, αν δεν το κάνουν πράττουν πάρα πολύ άσχημα.

Μάλιστα ο κ. Βαρουφάκης τονίζει μετά το Eurogroup της Ρίγας, έδωσε τα στικάκια με την ηχογράφηση στην ομάδα πολιτικής διαπραγμάτευσης. «Αν τα άκουσαν ή δεν τα άκουσαν, δε γνωρίζω. Αλλά εγώ τα κατέθεσα για να γνωρίζουν» επεσήμανε.

Ταυτόχρονα αναφέρθηκε ειδικότερα στο παρασκήνιο του Eurogroup της Ρίγας, όπου επεσήμανε πως σκόπευε να παραιτηθεί. «Εκείνο το βράδυ πήγα μετά το αεροδρόμιο κατευθείαν στο Μαξίμου. Του εξήγησα τι έγινε και του είπα “κοίτα Αλέξη ήλθα από το Τέξας για να βοηθήσω σε μια αυθεντική διαπραγμάτευση. Αν κρίνεις ότι δε βοηθώ και ότι έχω μαζέψει πάνω μου όλα τα πυρά και θα σε διευκόλυνε η απομάκρυνσή μου θα είμαι ο πρώτος που θα υποστηρίξω την απομάκρυνσή μου.” Απέρριψε μετά βδελυγμίας την παραίτηση και μάλιστα χρησιμοποίησε τη μεταφορά του ξηλωμένου πουλόβερ, λέγοντάς μου ότι αν γίνει αυτό θα ξηλωθεί το πουλόβερ, πάνε να  χτυπήσουν εσένα για να αποδυναμώσουν εμένα. Δε θα γίνει ποτέ αυτό συνεχίζουμε. Δύο-τρείς μέρες μετά υπήρξε παρέμβαση Ντάϊσελμπλουμ ο οποίος απαίτησε όχι τόσο την απομάκρυνσή μου όσο να αναλάβει τη διαπραγμάτευση ο πρωθυπουργός ο ίδιος».

«Είχαμε εναλλακτικό σχέδιο»

Ο πρώην υπουργός Οικονομικών παραδέχεται πως υπήρχε εναλλακτικό σχέδιο, επικεφαλής της ομάδας που το εκπόνησε ήταν ο ίδιος. «Επικεφαλής ήμουν εγώ, δε θέλω να αναφερθώ στα ονόματα και δε θα αναφερθώ για ένα συγκεκριμένο λόγο. Πρώτον, γιατί δε θεωρώ ότι εγώ το έκανα. Ο κύριος Πρωθυπουργός, ήταν δική του εντολή αυτής της ομάδας. Τα κείμενα, τα οποία παρήχθησαν στο πλαίσιο της προσπάθειας και η σύσταση αυτής της ομάδας νομίζω είναι ζήτημα εκείνου να το ανακοινώσει στον Τύπο, εάν και όποτε κρίνει» σημείωσε και πρόσθεσε:

«Αυτό ήταν το πλάνο στην περίπτωση που ο κος. Σόιμπλε και άλλοι, όπως ο ΥΠΟΙΚ της Σλοβακίας, της Φινλανδίας, που συνεχώς απειλούσαν με εκπαραθύρωση της Ελλάδας από το ευρώ. Σε περίπτωση που παρανόμως προσπαθούσαν να  μας εκδιώξουν, εκπαραθυρώσουν, πώς θα αντιδρούσαμε. Αυτό είναι το plan x. Τώρα αυτό δεν έχει καμία σχέση με τα εργαλεία τα οποία θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε για να βελτιώσουμε τη διαπραγματευτική μας θέση απέναντι στον κ. Ντράγκι, απέναντι στην κα. Λαγκάρντ».

Κατά τον πρώην υπουργό Οικονομικών, το βασικό όπλο της Αθήνας, θα ήταν η απειλή για αναδιάρθρωση των ελληνικών ομολόγων, αξίας 27 δισεκατομμυρίων ευρώ, που κατέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που, όπως είπε «ήταν η μοναδική φέτα του ελληνικού χρέους που παρέμενε στο ελληνικό δίκαιο και άρα ήταν καθ’όλα νόμιμα για την ελληνική κυβέρνηση να τα αναδιαρθρώσει. Θα ήταν μια κίνηση η οποία θα δημιουργούσε τεράστια προβλήματα στην ΕΚΤ».

Σύμφωνα με τον κ. Βαρουφάκη, στον στενό πυρήνα «έξι επτά ατόμων» της διαπραγματευτικής ομάδας είχε συμφωνηθεί να διαταχθεί αναδιάρθρωση των εν λόγω ομολόγων εάν οι εταίροι προκαλούσαν το κλείσιμο των τραπεζών. Η απειλή όμως δεν έγινε πράξη, καθώς – όπως υποστηρίζει ο πρώην υπουργός Οικονομικών – όταν ήλθε η ώρα της απόφασης ο ίδιος μειοψήφησε.

Ο πρώην ΥΠΟΙΚ διέψευσε ότι είχε σχέδια για «διπλό νόμισμα», αλλά επιβεβαίωσε ότι εξέταζε ένα σύστημα εξωτραπεζικών ηλεκτρονικών συναλλαγών για την αντιμετώπιση της τραπεζικής αργίας. Αρνήθηκε πάντως κατηγορηματικά ότι γινόταν χακάρισμα των φορολογικών λογαριασμών των πολιτών.

«Είχαμε συμφωνήσει για δάνειο από την Κίνα»

Ο κ. Βαρουφάκης είπε μάλιστα ότι ενώ εκείνη την περίοδο η Αθήνα είχε έλθει σε συμφωνία με την Κίνα για δανειακή στήριξη, η συμφωνία «ανετράπη […] με ένα τηλεφώνημα από το Βερολίνο» στο Πεκίνο και εξηγεί:

Στόχος μας ήταν να δείξουμε ότι η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να συνάψει πιστωτικές συμφωνίες με άλλες χώρες έτσι ώστε να αυξήσουμε την πίεση στην ΕΚΤ να κάνει το καθήκον της ουσιαστικά. Αυτή η συμφωνία επήλθε, ανετράπη όμως, με ένα τηλεφώνημα από το Βερολίνο.

Το δημοψήφισμα και το παρασκήνιο της παραίτησης του

Ερωτηθείς για τις κρίσιμες μέρες του δημοψηφίσματος, ο κ. Βαρουφάκης δήλωσε ότι η απόφαση για προσφυγή ελήφθη από τον Αλέξη Τσίπρα μετά τις διαπραγματεύσεις κορυφής στις Βρυξέλλες στα τέλη Ιουνίου, οι οποίες ναυάγησαν παρά το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός «ουσιαστικά αγνοώντας τις δικές μου εισηγήσεις [τα] είχε αποδεχθεί σχεδόν όλα».

«Παρ’ όλα αυτά μας έδωσαν ένα κείμενο που αποτελείτο από τρία κεφάλαια που δεν άξιζε το χαρτί πάνω στο οποίο ήταν γραμμένο» συνεχίζει ο κ. Βαρουφάκης και προσθέτει:

Μέσα σε εκείνο το Eurogroup ο κ. Σόιμπλε διαφώνησε με αυτό το κείμενο, είπε ο ίδιος δεν θα μπορούσε να το περάσει μέσα από την γερμανική Βουλή. (…). Διαβάζοντας αυτό το κείμενο είδα ότι υπήρχε η πρόβλεψη να αποπληρώσουμε το ΔΝΤ και την ΕΚΤ τον Ιούλιο και τον Αύγουστο παίρνοντας το μαξιλάρι του ΤΧΣ, αυτά 10,9 δισεκατομμύρια, ένα κομμάτι από αυτά. Όταν ρώτησα τον Κερε και με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών «τί θα κάνουμε;». Η απάντηση του κ. Κερε, (….), ήταν δεν πειράζει θα τα πάρουμε αργότερα από το  ESM. Toτε θέτω θέμα ότι αυτό είναι αδύνατον. Για να έχεις νέο δάνειο από το  ESM, θέλεις ένα νέο μνημόνιο , δηλαδή μας βάζετε ένα τρίτο στο δεύτερο. Προς τιμήν του ο κ. Σόιμπλε σηκώθηκε και είπε δεν το δέχομαι. Θέτω το θέμα στην κα. Λαγκάρντ και της λέω πιστεύετε ότι αυτό είναι βιώσιμο; Προσπάθησε στην αρχή να αμβλύνει τις εντυπώσεις αλλά λέει στο τέλος, “όχι δεν είναι”. Και τότε την διακόπτει ο κ. Ντάϊζ  και μου θέτει ένα θέμα, μου λέει ή το αποδέχεσαι τώρα ή κλείνουν οι τράπεζές σου.

«Την άλλη μέρα ο κ. Τσίπρας μας μάζεψε στις 9 η ώρα το πρωί σε ένα δωμάτιο στο ξενοδοχείο όπου για να μας ανακοινώσει ότι αυτό δεν πάει άλλο και θα γυρίσει στην Αθήνα να προκηρύξει δημοψήφισμα​» είπε.

Πάντως τόνισε πως ο ίδιος ήταν επιφυλακτικός απέναντι στο δημοψήφισμα καθώς έβλεπε το ενδεχόμενο «να πάμε στο δημοψήφισμα ζητώντας το ‘Όχι’» αλλά εν τέλει να γίνουν δεκτά τα αιτήματα των δανειστών. Ο κ. Βαρουφάκης τονίζει πως η απάντηση του κ. Τσίπρα στις ενστάσεις του ήταν «ότι δεν μπορώ να πω ότι συνθηκολογώ. Οπότε προχωρήσαμε στο δημοψήφισμα. Ήλπιζα ότι όταν προκηρύχθηκε το δημοψήφισμα θα ήμασταν ξεκάθαροι απέναντι στον ελληνικό λαό».

Στη συνέχεια περιγράφει την ατμόσφαιρα που συνάντησε στο Μέγαρο Μαξίμου μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος στο δημοψήφισμα. «Όταν μπήκα στο Μαξίμου πριν καν δω κανέναν, πριν συνειδητοποιήσω ότι είδα κάποιον, να αντιληφθώ ότι είδα κάποιον ένιωσα μια ηλεκτρισμένη αρνητικά ατμόσφαιρα, όχι απέναντι μου αλλά και απέναντι μου. Αλλά γενικότερα, η αναντιστοιχία του κλίματος του δρόμου με το Μαξίμου» είπε.

Οι τίτλοι τέλους της συμμετοχής του στην κυβέρνηση ήλθαν αφού, το βράδυ του δημοψηφίσματος, ο πρωθυπουργός του «εκδήλωσε την απόφασή του να συνθηκολογήσει» και δέχτηκε τις προτάσεις των θεσμών.

Μάλιστα, παρότι δεν λέει τι ακριβώς είπε στη συζήτησή του με τον πρωθυπουργό, σημειώνει πως «υπήρχε μία αίσθηση σε εμένα ότι ήθελε να με πείσει ότι δεν υπάρχει εναλλακτική, ότι μας έχουν εγκαταλείψει και σύντροφοί μας εντός της κυβέρνησης οι οποίοι θέλουν μια οικουμενική κυβέρνηση, η οποία μετατρέπει το όχι σε ναι ουσιαστικά. Μου ζήτησε να παραμείνω στην κυβέρνηση σε κάποιο άλλο πόστο».

Ως προς τα διδάγματα που αποκόμισε από τους μήνες που πέρασε στη θέση του υπουργού Οικονομικών, επεσήμανε πως «ένα μάθημα που νομίζω είναι κοινός νους για όλους μας ανεξαρτήτως  από το εάν θα υπάρξει συμφωνία ή διαφωνία, είναι πως το ελληνικό πρόβλημα δεν θα λυθεί μέσα από τις διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης, όποιας κυβέρνησης. Κι εμένα να με κάνετε πρωθυπουργό, τον Θεό τον ίδιο να κάνετε πρωθυπουργό  και της τρόικας, παράλληλα το πρόβλημα της Γαλλίας δεν θα λυθεί στο πλαίσιο των συνομιλιών που εγώ τουλάχιστον, εγώ συνάντησα στο πλαίσιο του Eurogroup. Έχουμε μια ευρωπαϊκή κρίση που αποδομεί την Ευρώπη».

Σε αυτό το πλαίσιο τόνισε πως από τις 9 Φεβρουαρίου, «ξεκινάμε μία προσπάθεια δημιουργίας  ενός κινήματος πανευρωπαϊκού». Αρνήθηκε ωστόσο ότι θα συμμετέχουν άλλοι Έλληνες, ενώ επεσήμανε πως δεν πρόκειται να συνεργαστεί με τη Λαϊκή Ενότητα.

Πάντως, ο κ. Βαρουφάκης, παραδέχεται πως απέτυχε. «Στόχος μου ήταν να αναλάβω την διαπραγμάτευση έτσι ώστε να υπάρξει μία έντιμη συμφωνία, σταθεροποίησης της ελληνικής κοινωνίας ώστε να μπορούμε μετά να έχουμε διαφωνίες μεταξύ μας για το αν θα φορολογηθεί η εργασία το κεφάλαιο κτλ.  Γιατί έτσι όπως είμαστε τώρα δεν υπάρχει καν περιθώριο διαφωνίας. (…) Αυτό το πράγμα που λέγεται ελληνική κοινωνική πολιτική οικονομία από το 2010 και μετά δεν είναι βιώσιμο» είπε και συνέχισε:

Η ευθύνη είναι μεγάλη θα έκανα αρκετά πράγματα διαφορετικά. Αυτό που δεν θα έκανα διαφορετικό είναι η αποφασιστικότητα με την οποία πίστευα ότι θα έπρεπε να είχα μια σταθερή γραμμή… να μην βάζουμε καμία σταθερή, για το θέμα, διαπραγμάτευση του χρέους  της αναδιάρθρωσης στην βάση αυτών των  swaps που είχαμε προτείνει, του χαμηλού πρωτογενούς πλεονάσματος, κάποιων βασικών παραμέτρων προστασίας κοινωνικών ομάδων και μετά σε όλα τα άλλα θα έπρεπε να είμαστε απολύτως ελαστικοί.  Το πρόβλημα είναι (…) ότι δεν θέλανε συμφωνία, εμείς θέλαμε συμφωνία. Ήμασταν έτοιμοι να κάνουμε  πολύ μεγάλους συμβιβασμούς.

• Eurogroup
• Αλέξης Τσίπρας
• Βουλή
• Γερούν Ντάισελμπλουμ
• Γιάνης Βαρουφάκης
• δημοψήφισμα
• ΕΚΤ
• Κίνα
• Μέγαρο Μαξίμου
• ΣΚΑΪ
• ΣΥΡIZA