Μια ζωή «λαγός» και υπηρέτης του συστήματος… ο Κώστας Σημίτης

«Υπάρχει λύση;» επιγράφεται το βιβλίο του Κώστα Σημίτη (εκδόσεις Πόλις) όπου ο πρώην πρωθυπουργός απαντάει σε ερωτήσεις του Γιάννη Πρετεντέρη, σχετικά με την κρίση, την παγκοσμιοποίηση, την ευρωζώνη και την ΕΕ, το Brexit, τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, τη ρύθμιση του χρέους, το ΠΑΣΟΚ, την κεντροαριστερά και τις μεταρρυθμίσεις.

Προτού καν ανοίξει κανείς το βιβλίο, καταλαβαίνει ότι δεν πρόκειται για ένα ακόμα βιβλίο, αλλά για πολιτικό διάβημα. Και ως τέτοιο το βιβλίο σίγουρα εντάσσεται στις επιδιώξεις των κυρίαρχων κύκλων για επαναφορά λύσεων με εξωκοινοβουλευτικό πρωθυπουργό, τύπου Παπαδήμου. Σε αυτά τα σενάρια, το όνομα του κ. Σημίτη έχει παίξει πολλές φορές το τελευταίο διάστημα, μέσα είτε από την αρθρογραφία, είτε από «διαρροές» κύκλων της Κεντροαριστεράς είτε και μέσα από δηλώσεις στελεχών του «εκσυγχρονιστικού» – «φιλοευρωπαϊκού» μπλοκ.

Με μια πρώτη ανάγνωση του βιβλίου μπορούμε να σημειώσουμε τα εξής:

1. Οι απόψεις Σημίτη, στο μεγαλύτερο μέρος τους, θυμίζουν έκθεση ιδεών. Σα να έχει σταματήσει το ρολόι στο 1980 ή το 1990. Με μια Ευρωπαϊκή Ένωση που τρίζει στα συθέμελά της (το Brexit και η άνοδος της Ακροδεξιάς είναι δύο από τα πιο πρόσφατα συμπτώματα) και μια σοσιαλδημοκρατία που έχει χάσει πλήρως την ταυτότητά της, οι προτάσεις Σημίτη είναι εκτός τόπου και χρόνου.
2. Όσον αφορά ειδικότερα το θεμελιώδες γεγονός της ελληνικής κρίσης, ο Κ. Σημίτης υιοθετεί όλο το πακέτο που ενοχοποιεί την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό. Για την κρίση φταίνε τα μεγάλα ελλείμματα, ο υπερδανεισμός και το αυξανόμενο χρέος, η σπατάλη των Ελλήνων, κ.λπ. Μόνο που αυτή η εξήγηση (εκτός του ότι «ξεχνάει» ότι ο ίδιος και το κόμμα του κυβέρνησαν τόσα χρόνια!) είναι απελπιστικά ρηχή. Άμα ήταν τόσα απλά τα πράγματα, τότε γιατί «έσκασε» η διεθνής κρίση το 2008, γιατί κινδύνευσε με κατάρρευση το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, γιατί το χρέος απειλεί όλες σχεδόν τις οικονομίες του πλανήτη, από την Αργεντινή και το Μεξικό μέχρι τον Μεσογειακό Νότο και τις ΗΠΑ;
3. Ο πρώην πρωθυπουργός, όσο αυστηρός εμφανίζεται προς την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ (που χαρακτηρίζει «εθνικό- λαϊκίστικη» και όχι αριστερή), άλλο τόσο γαλαντόμος εμφανίζεται προς τον εαυτό του και τη δική του διακυβέρνηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν ο Γ. Πρετεντέρης του αναφέρει την άποψη ότι «μια από τις αιτίες του δημοσιονομικού εκτροχιασμού ήταν το τεράστιο κόστος των Ολυμπιακών», σπεύδει να απαντήσει ότι αυτά είναι «θεωρίες του καφενείου». Φυσικά αποφεύγει να μιλήσει για τα εκατομμύρια που πετάχτηκαν σε άχρηστα ολυμπιακά ακίνητα καθώς και για τους ημέτερους που εκμεταλλευόμενοι την κατάσταση και δική του ανοχή στη διαπλοκή και την ρεμούλα κέρδισαν πολλά εκατομμύρια ευρώ εις βάρος του ελληνικού λαού.  Ξέχασε επίσης να μιλήσει αναλυτικά για τους δικούς του Υπουργούς όπως ο Παπαντωνίου, ο Τσοχατζόπουλος, ο Σμπώκος και πολλοί άλλοι οι οποίοι κατηγορούνται η καταδικάστηκαν για όσα έκαναν επι των δικών του ημερών διακυβέρνησης.  Και, λίγο πιο κάτω, προσπαθεί να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα για τη φούσκα του Χρηματιστήριου, λέγοντας ότι η κυβέρνηση τότε έκανε ό,τι έπρεπε να έχει κάνει! Φυσικά, λέξη για τα πολλαπλά σκάνδαλα της περιόδου εκείνης –ανάμεσα στα οποία και της Siemens, της ΜΑΝ, το περίφημο ένα εκατομμύριο ευρώ του Τσουκάτου– ή τις μεγάλες παραγγελίες οπλικών συστημάτων (και τη μετάθεση της εγγραφής στον προϋπολογισμό τα επόμενα έτη).
4. Πολύ αυστηρός εμφανίζεται ο πρώην  πρωθυπουργός στη διακυβέρνηση Κώστα Καραμανλή, την οποία δαιμονοποιεί. Κάποιος που δεν γνωρίζει πρόσωπα και πράγματα θα πίστευε ότι για όλα τα σημερινά δεινά, με πρώτο την εκτόξευση του χρέους και την ουσιαστική χρεοκοπία της χώρας φταίει ο Κώστας Καραμανλής. Και θα αναρωτιόταν: Μα καλά, τόσο παντοδύναμος, σχεδόν μάγος ήταν ο Καραμανλής, που μπόρεσε σε τόσο λίγα χρόνια, από το 2004 μέχρι το 2009, να φέρει τα πάνω κάτω ενώ όλα πήγαιναν καλά; Ποια μαγικά ιδιότητα είχε άραγε; Και είναι άξιο απορίας πώς ο Κώστας Σημίτης δεν καταλαβαίνει –μάλλον επειδή δεν θέλει να καταλάβει– ότι ο Κ. Καραμανλής, στην παράδοση του καραμανλισμού και της «κοινωνικής δεξιάς» ήταν σαφώς διαχωρισμένος και από τον νεοφιλελευθερισμό και από την ακροδεξιά – άρα και πιο κοντά, ουσιαστικά, στη σοσιαλδημοκρατία.

***

Με λίγα λόγια, ο Κ. Σημίτης σε αυτή την προσπάθεια αυτο-αγιογραφίας του προσπαθεί να αποποιηθεί τις ευθύνες του, να φορτώσει όλες τις ευθύνες στον Κ. Καραμανλή, τον Γ. Παπανδρέου (τον οποίο παρουσιάζει ουσιαστικά ως δημαγωγό και ανεύθυνο) και την παρούσα Κυβέρνηση. Επαναλαμβάνει κοινοτοπίες για το υπερτροφικό δημόσιο και τις πελατειακές σχέσεις στην Ελλάδα τις οποίες το δικό του κόμμα είχε κάνει επιστήμη, ενώ κλείνει τα μάτια και δεν βλέπει τίποτα από όσα ανατρέπουν το τοπίο σήμερα στην Ευρώπη και τον κόσμο: απαξίωση του πολιτικού συστήματος, επέλαση της Ακροδεξιάς, διαλυτικοί τριγμοί στην ΕΕ, αδιέξοδα αλλά και αμφισβήτηση κάθε μορφής σοβαρής πολιτικής πρότασης, προσφυγική κρίση.

Για όλα αυτά έχει απλώς να επαναλάβει ξόρκια του παρελθόντος. Και έτσι, σε συνδυασμό με την πλήρη αποφυγή δικής του αυτοκριτικής, δεν προσφέρει, τελικά, καμία λύση. Δεν περίμενε, βέβαια, κανείς να προτείνει διεξόδους ή να έχει μια σοβαρή ανάλυση ο Κ. Σημίτης -πάντα “λίγος” ήταν, κατασκεύασμα μηχανισμών. Και φαίνεται να εξακολουθεί να είναι και σήμερα, και λόγω ηλικίας, σε ρόλο λαγού. Και ο εν λόγω θα είναι πάντα στην επικαιρότητα όσο υπάρχουν τα εξαπτέρυγα που τον υπηρέτησαν και εξακολουθούν να τον υπηρετούν με συνέπεια. Κρίμα…  

• Ελληνικό χρέος
• Κώστας Καραμανλής
• Κώστας Σημίτης
• Λουκάς Παπαδήμoς