Ξεκινά η Συνταγματική Αναθεώρηση: Αναζητούνται συναινέσεις για 33 άρθρα

Σε ρυθμούς συνταγματικής αναθεώρησης αρχίζει ήδη να κινείται η Βουλή, καθώς την προσεχή εβδομάδα συνεδριάζει η αρμόδια επιτροπή που θα επωμιστεί το βάρος του σχεδιασμού των ανώτατων νόμων της Πολιτείας.

Στην πραγματικότητα η παρούσα-αναθεωρητική-Βουλή πιάνει το νήμα από κει που το άφησε η προηγούμενη και καλείται να λάβει τις τελικές της αποφάσεις για αλλαγές ή καταργήσεις σε 49 από τα συνολικά 121 άρθρα του Συντάγματος.

Ωστόσο, η αλλαγή που επήλθε στην κοινοβουλευτική πλειοψηφία και η φύση της διαδικασίας αναθεώρησης δεν επιτρέπουν σε κανένα να κάνεις εκτιμήσεις για το βάθος και το εύρος της αναθεώρησης. Θεωρητικά, συνολικά 16 άρθρα έχουν λάβει στις προηγηθείσες ψηφοφορίες του Μαρτίου του 2019, πάνω από 180 ψήφους. Αυτό σημαίνει πρακτικά πως τα άρθρα για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας (32παρ4 και 5) μπορούν να αναθεωρηθούν ως προς το περιεχόμενό τους με πρωτοβουλία της ΝΔ, χωρίς να απαιτείται η σύμφωνη γνώμη της αντιπολίτευσης. Έτσι, η επόμενη εκλογή Προέδρου, πέραν των διαφόρων σταδίων που ενδεχομένως θα έχει, δεν θα μπορεί να προκαλέσει πρόωρες εκλογές, εξέλιξη που φαίνεται να συγκεντρώνει διακομματική συναίνεση.

Αντίστοιχη δυνατότητα υπάρχει και για τις διατάξεις που αφορούν στα αδικήματα που διαπράττουν βουλευτές και υπουργοί καθώς και η αντιμετώπισή τους από τη Δικαιοσύνη. Από τις ψηφοφορίες που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί έχει αποτυπωθεί διακομματική συναίνεση τόσο στον περιορισμό της βουλευτής ασυλίας αποκλειστικά στα αδικήματα που σχετίζονται με την βουλευτική ιδιότητα (άρθρο62 με 237 ψήφους) όσο και στην κατάργηση της αποσβεστικής προθεσμίας σε ένα υπουργικό αδίκημα (άρθρο86παρ3 με 255 ψήφους). Στο σημείο αυτό ωστόσο υπάρχει και η σημαντική εκκρεμότητα της ερμηνευτικής δήλωσης που εισήγαγε ο ΣΥΡΙΖΑ, η οποία κάνει διαχωρισμό μεταξύ των αδικημάτων που τελέσθηκαν κατά την άσκηση ή επ’ ευκαιρία της άσκησης των υπουργικών καθηκόντων. Πρόκειται για μια συζήτηση που διεξήχθη με ένταση όλο το προηγούμενο διάστημα και αφορά αποκλειστικά στην αρμοδιότητα ή μη της Βουλής να καταπιάνεται με ποινικές υποθέσεις υπουργών. Πάντως το γεγονός ότι στις επίμαχες ψηφοφορίες το άρθρο έλαβε 175 ψήφους αφήνει τη συζήτηση ανοιχτή και οδηγεί είτε σε διακομματική συναίνεση (απαιτούνται 180 ψήφοι) είτε σε απόρριψη.

Επιπλέον, αποκλειστικό ζήτημα της πλειοψηφίας αποτελούν τα άρθρα που αφορούν στον περιορισμό της ίδρυσης Ανεξάρτητων Αρχών (άρθρο101Α με 232 ψήφους), μια σειρά καταργούμενων/ανενεργών διατάξεων και το δικαστικό Σώμα των Ενόπλων Δυνάμεων. Στα καθαρά κοινοβουλευτικά, ενδιαφέρον παρουσιάζει η δυνατότητα που δίνεται σε μειοψηφίες (αντιπολίτευση) να συγκροτούν εξεταστικές επιτροπές (άρθρο68παρ2 με 242 ψήφους).

Οι συναινέσεις: Εκλογικός νόμος, δικαιώματα

Πέραν των 16 λοιπών άρθρων που έχουν ήδη λάβει στις προηγούμενες ψηφοφορίες 180 ψήφους, υπάρχουν άλλα 33 που χρειάζεται αρκετή διάθεση για συζήτηση και συναινέσεις. Αν αυτό επιτευχθεί, τότε μετά από χρόνια, το πολιτικό σύστημα θα μπορεί να επαίρεται πως κατάφερε να κάνει μια σε βάθος αναθεώρηση. Σε αντίθετη περίπτωση, οι αλλαγές θα περιοριστούν, στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και ποινική δίωξη βουλευτών/υπουργών.

Κυρίαρχο ζήτημα, επί της αρχής τουλάχιστον φαίνεται να είναι το εκλογικό σύστημα, των διατάξεων δηλαδή του άρθρου 54 του Συντάγματος. Ο ΣΥΡΙΖΑ στη προηγούμενη Βουλή εισήγαγε την αρχή του αναλογικού εκλογικού συστήματος, πρόταση που δεν έλαβε τις απαιτούμενες 180 ψήφους. Η παρούσα Βουλή/πλειοψηφία μπορεί ν’ αλλάξει το περιεχόμενο της διάταξης (να αλλάξει δηλαδή το εκλογικό σύστημα), προς την κατεύθυνση που επιθυμεί αρκεί να βρει 22 βουλευτές που θα το στηρίξουν. Σε διαφορετική περίπτωση το άρθρο κινδυνεύει να μη λάβει τον απαιτούμενο αριθμό ψήφων και να μείνει ως έχει.

Στις διατάξεις με ενδιαφέρον συγκαταλέγονται αυτές που αφορούν στον περιορισμό των βουλευτικών θητειών, την υποχρεωτική ιδιότητα του βουλευτή για το πρόσωπο του πρωθυπουργού και μια σειρά κοινωνικών δικαιωμάτων. Μεταξύ αυτών, οι συλλογικές διαπραγματεύσεις, το δικαίωμα της καθολικής πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας, την προστασία από ασφαλιστικούς κινδύνους μέσω ενιαίου συστήματος καθολικής κάλυψης, αλλά και ο δημόσιος έλεγχος των βασικών κοινωνικών αγαθών.

Αναλυτικά τα αναθεωρητέα άρθρα και οι ψήφοι που έλαβαν τον Μάρτιο του 2019

-Άρθρο 3παρ1 για κατοχύρωση θρησκευτικής ουδετερότητας- 156 ψήφοι

-Άρθρο 3 παρ2 ουδετερότητα- 156

-Άρθρο 3 παρ3 κατάργηση- 171

-Άρθρο 13 παρ5 κατοχύρωση πολιτικού όρκου- 154

-Άρθρο 21 παρ1 κρατική εγγύηση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης- 160

-Άρθρο 21 παρ3 αναγνώριση κοινωνικού δικαιώματος στην υγεία και υποχρέωση του κράτους να παρέχει καθολική πρόσβαση σε αυτή- 160

-Άρθρ 21 προσθήκη παρ7, κατοχύρωση δημοσίου ελέγχου των βασικών κοινωνικών αγαθών όπως το νερό και η ενέργεια ώστε τα δίκτυα διανομής να υπόκεινται σε καθεστώς δημόσιας υπηρεσίας – 158

-Άρθρο 22 παρ1 αναγνώριση ίσης αμοιβής για ίσης αξίας εργασία ανεξαρτήτως ηλικίας- 173

-Άρθρο 22 παρ2, συνταγματικής κατοχύρωσης των συλλογικών διαπραγματεύσεων για τον καθορισμό του ελάχιστου μισθού αι του δικαιώματος μονομερούς προσφυγής των κοινωνικών εταίρων στη διαιτησία- 160

-Άρθρο 22 παρ4, αναγνώριση ότι η επίταξη υπηρεσιών απαγορεύεται ως μέτρο αντιμετώπισης των συνεπειών απεργίας- 164

-Άρθρο 22 παρ 5 αναγνώριση του δικαιώματος στην κοινωνική ασφάλιση υπό την έννοια ότι το κράτος  υποχρεώνεται να εξασφαλίζει αποτελεσματική προστασία έναντι όλων των ασφαλιστικών κινδύνων μέσω ενός ενιαίου συστήματος καθολικής κάλυψης στο πλαίσιο δημόσιου αναδιανεμητικού συστήματος που λειτουργεί βάσει των αρχών της αλληλεγγύης και της ανταποδοτικότητας- 158

– Άρθρ 28 παρ 2 – υποχρέωσης κύρωσης με δημοψήφισμα διεθνών συνθηκών που προβλέπουν μεταβίβαση κυριαρχικών αρμοδιοτήτων του κράτος- 154

-Άρθρο32 παρ 4-  αποσύνδεση της εκλογής ΠτΔ από τη διάλυση της βουλής και σε περίπτωση αδυναμίας κοινοβουλευτικής εκλογής άμεση εκλογή εφόσον έχουν προηγηθεί διαδοχικές ψηφοφορίες εντός εξαμήνου από την έναρξη της κοινοβουλευτικής διαδικασίας- 224

-Άρθρο 32 παρ 5- αποσύνδεση της εκλογής ΠτΔ από τη διάλυση της Βουλής και σε περίπτωση αδυναμίας κοινοβουλευτικής εκλογής άμεση εκλογή εφόσον έχουν προηγηθεί διαδοχικές ψηφοφορίες εντός εξαμήνου από την έναρξη της κοινοβουλευτικής διαδικασίας – 224

-Άρθρo 33 παρ 2, κατοχύρωση πολιτικού όρκου-169

-Άρθρο37 παρ 2- 153 καθιέρωση υποχρεωτικής βουλευτικής ιδιότητας για τον πρωθυπουργό- 153

-Άρθρο 38 παρ 1 καθιέρωση εποικοδομητικής ψήφου δυσπισστίας-154

-Άρθρο 44 παρ 2 καθιέρωση δημοψηφισμάτων με λαϊκή πρωτοβουλία- 153

-Άρθρο 54 παρ 1 καθιέρωση αναλογικού εκλογικο΄συστήματος-156

-Άρθρο 54 παρ 4- δυνατότητα ορισμού ενιαίου ψηφοδελτίου εως 5 βουλευτών αποδήμου ελληνισμού-160

-Άρθρο 54 εισαγωγή ερμηνευτική δήλωση- για το 10% αναλογικό εκλογικό σύστημα-155

-Άρθρο 56 παρ 5- καθιέρωση προσωρινού κωλύματος εκλογιμότητας μετά από 3 βουλευτικές περιόδους- 169

-Άρθρο 59 παρ 1 προς την κατεύθυνση κατοχύρωσης πολιτικού όρκου- 169

-Άρθρο59παρ2 κατοχύρωση πολιτικού όρκου- 169

-Άρθρο 62- περιορισμός βουλευτικής ασυλίας αποκλειστικά στα αδικήματα που σχετίζονται με τη βουλευτική ιδιότητας εντός ή εκτός βουλής- 237

-Άρθρο 73- καθιέρωση της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας- 171

-Άρθρο 84 παρ 2- καθιέρωση της εποικοδομητικής ψήφου δυσπιστίας- 154

-Άρθρο 86 παρ 3- περιορισμού των προνομιακών ρυθμίσεων περί ποινικής ευθύνης υπουργών ιδίως μέσω της κατάργησης της αποσβεστικής προθεσμίας και της κατάργησης της δυνατότητας αναστολής της δίωξης της προδικασίας ή της κύριας διαικασίας-255

-Άρθρο 86 – ερμηνευτική δήλωση- διευκρίνισης ότι το πεδίο ισχύος του άρθρου αναφέρεται αποκλειστικά στα αδικήματα που τελέσθηκαν κατά την άσκηση κα όχι επ’ ευκαιρία της άσκησης των υπουργικών καθηκόντων- 175

-Άρθρο 101Α- περιορισμός της δυνατότητας ίδρυσης ανεξάρτητων αρχών της διευκόλυνσης του τρόπου επιλογής των μελών τους και της ενίσχυσης του κοινοβουλευτικού ελέγχου τους- 232

-Άρθρο 102 παρ2- καθιέρωση αναλογικού εκλογικού συστήματος στις εκλογές για τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και θέσπισης τοπικών λαϊκών συνελεύσεων, δημοψηφισμάτων και λαϊκών πρωτοβουλιών και αναγνώριση δυνατότητας απονομής εκλογικού δικαιώματος σε αλλοδαπούς με μόνιμη εγκατάσταση στη χώρα- 169

Προτάσεις ΝΔ που έλαβαν πάνω από 180

-Άρθρο68παρ2 δικαιώματα κοινοβουλευτικών μειοψηφιών 242

-Άρθρο112 παρ4 κατάργηση παραγράφου-234

-Άρθρο113 κατάργηση- 233

-Άρθρο114παρ1- κατάργηση- 232

-Άρθρο114παρ2-κατάργηση- 233

-Άρθρο115παρ1- παραπομπή εκκρεμών δικαστών υποθέσεων ενώπιον του ΕΣ- 232

-Άρθρο115παρ2 σύνθεση ΑΕΔ-232

-Άρθρο115παρ3 κατάργηση διάταξης- 232

-Άρθρο115παρ4 κατάργηση-232

-Άρθρο119παρ1 κατάργηση-232

Συμπληρωματικές προτάσεις

-Άρθρο5παρ2- του ΣΥΡΙΖΑ προς την κατεύθυνση κατοχύρωσης της απόλυτης προστασίας ζωής, τιμής και ελευθερίας χωρίς διάκριση φύλου, ταυτότητας φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού- 174

-Άρθρο25παρ3- ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ εισαγωγή της αρχής της επιείκειας στο πεδίο των θεμελιωδών δικαιωμάτων και κατάργηση της ισχύουσας διάταξης περί καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος-171

-Άρθρο38παρ2- Κρεμαστινός-ΣΥΡΙΖΑ, ΕΚ, Ανεξάρτητων- ορισμός αναπληρωτή πρωθυπουργού σε περίπτωση αδυναμίας επιτέλεσης των καθηκόντων από τον πρωθυπουργό για λόγους υγείας- 159

-Άρθρο96παρ5- δικαστικό Σώμα Ενόπλων Δυνάμεων- 237

-Άρθρο101-παρ1- καθιέρωσης διάταξης ότι νόμος ορίζει το σύστημα περιφερειακής οργάνωσης της κεντρικής διοίκησης- 153

-Άρθρο101παρ4- εύρυθμη και απρόσκοπτη λειτουργία της διοίκησης και της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης των νησιωτικών και ορεινών περιοχών- 174

-Άρθρο101- προσαρμογή του διοικητικού μοντέλου στο περιβάλλον των νησιωτικών και ορεινών περιοχών με εκπόνηση επιχειρησιακών σχεδίων και την παροχή κινήτρων στους δημοσίους υπαλλήλους-174

• Βουλή
• συνταγματική αναθεώρηση