Μογκερίνι: «Χρειάζεται χρόνος για τα επόμενα βήματα της συμφωνίας»

Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα στηρίξει τα επόμενα βήματα της συμφωνίας ανάμεσα στην Αθήνα και τα Σκόπια με όλα τα μέσα που διαθέτει, ωστόσο τα βήματα αυτά εναπόκεινται στις δύο χώρες –τους θεσμούς και τους λαούς τους–, δηλώνει σε συνέντευξή της στην «Καθημερινή της Κυριακής» η ύπατη εκπρόσωπος της Ε.Ε. για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας Φεντερίκα Μογκερίνι.

Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας τάσσεται με θέρμη υπέρ της συμφωνίας για το ονοματολογικό, λέγοντας ότι προσφέρει μια έμπνευση για τις χώρες των Βαλκανίων και συνεισφέρει σημαντικά στη μετάλλαξη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, που βρίσκεται σε εξέλιξη τα τελευταία χρόνια, δείχνοντας ότι οι διαφορές μεταξύ γειτονικών χωρών μπορούν να λυθούν εάν υπάρχουν πολιτική βούληση και αποφασιστικότητα.

Υπογραμμίζει ότι η συμφωνία θα είναι καταλυτική για την πορεία της ΠΓΔΜ προς την Ε.Ε., αν και σπεύδει να συμπληρώσει ότι η ένταξη μιας υποψήφιας χώρας στην Ενωση εξαρτάται από την εκπλήρωση όλων των προϋποθέσεων. Τέλος, εκθειάζει τον ρόλο των δύο πρωθυπουργών, Αλέξη Τσίπρα και Ζόραν Ζάεφ, δηλώνοντας ότι επέδειξαν αποφασιστικότητα και πολιτικό όραμα, εκφράζοντας ταυτόχρονα κατανόηση για τις ευαισθησίες που υπάρχουν για ένα τόσο σύνθετο ιστορικό ζήτημα, και για την ανάγκη να έχει η κάθε κοινωνία τον χρόνο να εξετάσει τη συμφωνία.

– Πώς βλέπετε τη συμφωνία στην οποία κατέληξαν η Ελλάδα και η ΠΓΔΜ;

– Η συμφωνία που ανακοινώθηκε από τους πρωθυπουργούς Τσίπρα και Ζάεφ βάζει τέλος σε ένα μακροχρόνιο ζήτημα μεταξύ των δύο χωρών και, υπό αυτή την έννοια, είναι πραγματικά ιστορικής σημασίας. Η συμφωνία συνεισφέρει σημαντικά στη μετάλλαξη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, που παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια. Και δείχνει ότι οι διαφορές μεταξύ γειτονικών χωρών μπορούν να λυθούν, εάν υπάρχουν πολιτική βούληση και αποφασιστικότητα.

Η συμφωνία μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για την υπόλοιπη περιοχή, όπου υπάρχουν ακόμη διμερείς διαφορές σε εκκρεμότητα. Και πιστεύω ότι πρέπει να αξιοποιήσουμε τη δυναμική που δημιουργήθηκε προς όφελος των δύο χωρών, της ευρύτερης περιοχής και ολόκληρης της Ευρώπης. Η ιδέα της Ευρώπης γεννήθηκε στην Ελλάδα και τώρα η Ελλάδα αποπνέει καθαρό αέρα για την Ευρωπαϊκή Ενωσή μας.

– Τι μπορεί να σημαίνει για τις δύο χώρες, αλλά και την περιοχή;

– Πιστεύω ότι η συμφωνία είναι σημαντική και για τις δύο χώρες. Είναι ένα αμοιβαία επωφελές (win-win) αποτέλεσμα. Για την Ελλάδα, επιβεβαιώνει τον ηγετικό ρόλο που μπορείτε να διαδραματίσετε για τη σταθερότητα και περιφερειακή συνεργασία σε ολόκληρη τη Βαλκανική. Αλλά είναι επωφελής και για τον κάθε Ελληνα πολίτη χωριστά: εάν τα Σκόπια έλθουν πιο κοντά στην Ε.Ε., θα είναι λιγότερο πιθανό να υπάρξουν εντάσεις στη γειτονιά σας, θα προκύψουν νέες ευκαιρίες για τις ελληνικές επιχειρήσεις και θα καταστεί ευκολότερο να εργαστούμε για την κοινή μας ασφάλεια. Εάν δεν ασχοληθούμε με την περιοχή, μαζί ως Ενωση, θα το κάνουν άλλοι. Για την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας η συμφωνία είναι ένας καταλύτης στην πορεία της προς την Ευρωπαϊκή Ενωση. Και για τις δύο χώρες και την περιοχή, η συμφωνία δείχνει ότι με διάλογο, καλές σχέσεις γειτονίας και περιφερειακή συνεργασία, μπορείς να χτίσεις ένα κοινό, ευρωπαϊκό μέλλον ευημερίας για τον καθένα.

– Είστε πεπεισμένη ότι η συμφωνία τελικά θα εγκριθεί και από τις δύο χώρες, στα κοινοβούλια και στο δημοψήφισμα, και θα τεθεί σε ισχύ;

– Η Ευρωπαϊκή Ενωση υποστήριξε τις διαπραγματεύσεις από την αρχή. Είμαστε, όμως, σαφείς ότι οι συνομιλίες και η συμφωνία αφορούν τους δύο ηγέτες, τις δύο χώρες πάνω από όλα. Αντίστοιχα, τα επόμενα βήματα εξαρτώνται από τις δύο χώρες, τα θεσμικά όργανά τους και τους λαούς τους, ενώ εμείς ως Ευρωπαϊκή Ενωση, με τα μέσα που έχουμε και εφόσον χρειαστεί, είμαστε έτοιμοι να εξακολουθήσουμε τη στήριξή μας προς την κατεύθυνση της εφαρμογής της συμφωνίας. Οι δύο αρχηγοί επέδειξαν πολύ μεγάλη αποφασιστικότητα και πολιτικό όραμα, λύνοντας ένα πολύ λεπτό και ιστορικά πολύπλοκο ζήτημα. Δεν θα σχολιάσω τα επιμέρους βήματα που μπορεί ή θα έπρεπε να γίνουν. Κάθε χώρα χρειάζεται να σεβαστεί και να ακολουθήσει τους δημοκρατικούς θεσμούς και διαδικασίες της και χρειάζεται χρόνος γι’ αυτό.

– Πώς υποστήριξε η Ε.Ε. τις διαπραγματεύσεις και πώς θα συμπληρώσει τα επόμενα βήματα;

– Κατ’ αρχάς, πρόκειται για μία συμφωνία μεταξύ δύο χωρών, ενός κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ενωσης και μίας υποψήφιας προς ένταξη χώρας που είναι μέρος της Ευρώπης και φιλοδοξεί να γίνει μέρος της Ενωσης. Ενώ ως Ε.Ε. ενθαρρύναμε και υποστηρίξαμε τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, δεν αναμειχθήκαμε στην ουσία της συμφωνίας. Αυτό ήταν δουλειά των δύο μερών, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών και του ειδικού απεσταλμένου του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, Μάθιου Νίμιτς. Αλλά επισημάναμε τα οφέλη μίας κοινώς αποδεκτής λύσης όχι μόνο για τις δύο άμεσα ενδιαφερόμενες χώρες, αλλά και για την περιοχή και ολόκληρη την Ευρώπη, τόσο ως προς τη σταθερότητα και ασφάλεια όσο και για την ευημερία.
Τον τελευταίο χρόνο υπήρξαν πολλές εξελίξεις στα Σκόπια και τα Δυτικά Βαλκάνια γενικά. Και είδαμε κάποια εντυπωσιακά αποτελέσματα, όχι μόνο σε επίπεδο μεταρρυθμίσεων, αλλά και στις δημοκρατικές διαδικασίες και τις σχέσεις καλής γειτονίας, πρώτα στη Βουλγαρία και τώρα, ελπίζουμε, με την Ελλάδα. Η Ευρ. Ενωση θα σταθεί αρωγός στα επόμενα βήματα αυτής της ιστορικής συμφωνίας με όλα τα μέσα που διαθέτει, όπως πολυμερή διπλωματία, διάλογο και συνεργασία. Γνωρίζω καλά ότι προβλέπονται διάφορα στάδια και για τις δύο πλευρές και, το πλέον σημαντικό, η επικύρωση της συμφωνίας από τα κοινοβούλια των δύο χωρών.

– Θα ξεκινήσει η διαδικασία ένταξης της ΠΓΔΜ στην Ε.Ε.;

– Η διαδικασία της διεύρυνσης βασίζεται στην αξιολόγηση και εξαρτάται από την εκπλήρωση πολύ συγκεκριμένων και γνωστών κριτηρίων που έχουν να κάνουν κυρίως, αλλά όχι μόνον, με το κράτος δικαίου, τους δημοκρατικούς θεσμούς, την οικονομική ανάπτυξη και τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Είναι μία αυστηρή διαδικασία, αλλά και δίκαιη. Τον Απρίλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγήθηκε στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης την έναρξη των διαπραγματεύσεων ένταξης με τα Σκόπια. Κάτι τέτοιο θα ήταν αξιόπιστο και σύμφωνο με την πρόοδο που έχει σημειωθεί. Η απόφαση είναι στα χέρια του Συμβουλίου, δηλαδή των κρατών- μελών. Πίστευα πάντοτε ότι τα Βαλκάνια –χωρίς καμία εξαίρεση– είναι μέρος της Ευρώπης και πρέπει να συμμετάσχουν στην Ενωσή μας. Αποτελεί το όνειρο της δικής μου γενιάς που ήταν μάρτυρας του πιο πρόσφατου πολέμου σε ευρωπαϊκό έδαφος, και γνωρίζει ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση αποτελεί την πιο ισχυρή διασφάλιση ότι δεν θα υπάρξει ξανά μια τέτοια σύρραξη.

– Σας ανησυχούν οι ισχυρές αντιδράσεις κατά της συμφωνίας, που παρατηρούνται και στις δύο χώρες, και τι λέτε σε όσους αισθάνονται ότι πρόκειται για μια απαράδεκτη συμφωνία;

– Εχουμε πλήρη επίγνωση της ευαίσθητης και πολύπλοκης φύσης του συγκεκριμένου θέματος και του ιστορικού πλαισίου που το χαρακτηρίζει. Είναι φυσικό και κατανοούμε ότι ο κόσμος και οι θεσμοί χρειάζονται χρόνο για να συζητήσουν μια τέτοια συμφωνία. Η Ελλάδα είναι μια χώρα με μεγάλη ιστορία και είμαι βέβαιη ότι όλοι οι Ελληνες γνωρίζουν ότι η Ιστορία δεν τιμά μόνο το παρελθόν, διαμορφώνει επίσης και το μέλλον.