Αυτοδύτες: Χωρίς σχεδιασμό οι ενάλιες αρχαιολογικές έρευνες

«Τελευταία τα ΜΜΕ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προβάλλουν εντυπωσιακά ρεπορτάζ για τις ενάλιες αρχαιολογικές έρευνες, με χρήση μάλιστα υψηλής τεχνολογίας, για τα υποβρύχια καταδυτικά πάρκα και για το νέο Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων.

Παράλληλα σε κάθε ευκαιρία τονίζεται από τους ιθύνοντες η συμβολή της ενάλιας πολιτιστικής μας κληρονομιάς στην Εθνική Οικονομία μέσω ανάπτυξης του καταδυτικού τουρισμού και η σημασία των αρμόδιων για την προστασία των αρχαίων Υπηρεσιών στην σύννομη και απρόσκοπτη εκτέλεση των αναπτυξιακών έργων, σε ένα περιβάλλον γεμάτο αρχαιότητες, ενώ αυτονόητη είναι η σημασία της ενάλιας έρευνας και για την Διπλωματία της χώρας μας, λόγω του ιδιαίτερα ευαίσθητου γεωπολιτικά πεδίου άσκησής της» σημειώνεται σε ανακοίνωση τους οι αυτοδύτες μέσω του υπουργείου Πολιτισμού.

«Εύλογα συνεπώς θα ανέμενε κανείς, η στήριξη του υποβρύχιου επιστημονικού και εποπτικού έργου του υπουργείο Πολιτισμού να αποτελεί κεντρική πολιτική επιλογή λόγω της εθνικής του σημασίας και το θέμα να μην εξαντλείται σε επικοινωνιακό επίπεδο.

Η πραγματικότητα δυστυχώς είναι απογοητευτική. Δεν υπάρχει κανένας απολύτως εθνικός σχεδιασμός. Δεν υπάρχει καν θεσμικό πλαίσιο για τις επιστημονικές καταδύσεις στη χώρα μας. Οι υπηρεσίες με ελάχιστους πόρους και εξειδικευμένο προσωπικό, χωρίς σύγχρονη υποδομή και εκπαίδευση, δυσκολεύονται να λειτουργήσουν. Υφιστάμενες διατάξεις που αφορούν ακόμα και στην ασφάλεια των καταδύσεων παραβιάζονται, προκειμένου να παρουσιαστεί «έργο».

Ότι ουσιαστικό έχει επιτευχθεί στον τομέα της κρατικής ενάλιας αρχαιολογικής έρευνας έως τώρα, οφείλεται αποκλειστικά στην αυταπάρνηση και στις προσωπικές θυσίες του ολιγάριθμου καταδυόμενου προσωπικού του ΥΠΠΟΑ, το οποίο πέρα από τους κινδύνους και τις δυσκολίες της καταδυτικής του εργασίας, που έχουν στοιχίσει ακόμα και ανθρώπινες ζωές από τις τάξεις του, έχει να αντιμετωπίσει την απαξίωση της Πολιτείας.

Δυστυχώς η οικονομική και κοινωνική κατάσταση της χώρας, προσφέρει γόνιμο έδαφος για να εκφράζεται αυτή η απαξίωση και να θεσπίζονται, στο όνομα της δήθεν εξοικονόμησης πόρων, βεβιασμένες και κοντόφθαλμες ρυθμίσεις, που συχνά όχι μόνον δεν έχουν κάποιο ουσιαστικό δημοσιονομικό ή πολιτιστικό όφελος, αλλά αντιστρατεύονται την ίδια την ανάπτυξη της χώρας και υποβαθμίζουν τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περικοπή του μοναδικού οικονομικού κινήτρου που υπήρχε για τους επιστήμονες και τεχνικούς (αρχαιολόγους, μηχανικούς, συντηρητές, κλπ.), ώστε να προσφέρουν και καταδυτικό έργο, πέρα από τα καθήκοντα του κλάδου τους. Στην πραγματικότητα βέβαια δεν περικόπηκε απλά η αμοιβή κάποιων εργαζομένων, αλλά η ίδια η δυνατότητά της Πολιτείας να ασκεί το εθνικής σημασίας αυτό έργο, εφόσον οδήγησε νομοτελειακά σε αναστολή των καταδύσεων του προσωπικού του ΥΠΠΟΑ».

Όμως το θέμα έχει και μια άλλη διάσταση, πέρα από το οικονομικό σκέλος και τις πρακτικές συνέπειες από την απόφαση αυτή της Πολιτείας. Διότι Πολιτισμός δεν είναι μόνον οι «Αμφιπόλεις», όσο σημαντικές και να είναι αυτές. Η Πολιτεία οφείλει να εκδηλώνει το ενδιαφέρον της σε όλους τους τομείς. Να αναγνωρίζει και να τιμά την ανθρώπινη προσφορά και να διαπνέεται από ξεχωριστή αντίληψη ανθρωπισμού και ηθικής, σε όλα τα επίπεδα. Να σέβεται και η ίδια τους νόμους ως θεμελιώδες συστατικό μιας πολιτισμένης κοινωνίας. Όλα αυτά καταπατήθηκαν εν προκειμένω:

• Το Υπουργείο, έχοντας στην πραγματικότητα ήδη περικόψει την αμοιβή, συνέχισε να στέλνει το ανυποψίαστο καταδυόμενο προσωπικό του για καταδύσεις με έγγραφες Υπηρεσιακές Εντολές, στις οποίες αναγραφόταν ρητά ότι θα του καταβληθεί η καταδυτική αμοιβή, οφειλή, την οποία όμως τώρα το ΥΠΠΟΑ αρνείται να καταβάλει.

• Από τις καταδυτικές αμοιβές στον δημόσιο τομέα, περικόπηκε μόνον εκείνη του ΥΠΠΟΑ, παρότι όπως αναφέρει ρητά και η αιτιολογική έκθεση του νόμου που την θέσπισε, «το καταδυόμενο προσωπικό του ΥΠΠΟ εκτελεί πολλαπλάσιες επαγγελματικές καταδύσεις από το προσωπικό των άλλων Υπηρεσιών», αφορά δε σε πρόσθετη εργασία που προσφέρεται πραγματικά και «πέρα από τα κύρια καθήκοντα του κλάδου από ενδιαφέρον για το έργο της Υπηρεσίας» και σύμφωνα με το Ν. 3205/03, άρθ. 10 δεν εμπίπτει στην έννοια των αποδοχών.

• Μετά τις αρνητικές συνέπειες στον Πολιτισμό και στην εύρυθμη εκτέλεση των αναπτυξιακών έργων που είχε η εύλογη αναστολή των καταδύσεων του καταδυόμενου προσωπικού που ακολούθησε, η Πολιτεία, αφού πρώτα ενέπαιξε επί ένα χρόνο το προσωπικό, «επανέφερε» τελικά την καταδυτική αμοιβή, εναρμονισμένη όμως με εισήγηση της Διεύθυνσης Δ22 του ΥΠΟΙΚ, που έκρινε ότι οι καταδύσεις του ΥΠΠΟΑ εμπίπτουν σε διάταξη του Ν. 4024/11 που αφορά …στις εκτός έδρας απολαβές διαφόρων Επιτροπών!

• Θέσπισε παραπλανητικά 10 καταδύσεις ως ανώτατο όριο το μήνα (δηλ. 120 ετησίως) και την αμοιβή στα 20 € καθαρά (από 50!) για κάθε ημέρα κατάδυσης, όταν λόγω άλλων διατάξεων, μόνο 60 μπορούν να εκτελούνται ετησίως! Αποτέλεσμα, με ετήσια αναγωγή της αμοιβής, μια επικίνδυνη και επιβαρυντική κατάδυση στα 55 μέτρα ή μια σπηλαιοκατάδυση στα 80 μέτρα αποτιμάται πλέον από την Πολιτεία, με το εξευτελιστικό ποσό των 10 € για τον δύτη, μείον τον φόρο! Το δε γεγονός, ότι μια υποβρύχια ανασκαφή είναι αδύνατον να πραγματοποιηθεί μέσα σε δέκα μέρες, αποτελεί μάλλον λεπτομέρεια…

• Λόγω της αδρανοποίησης των δυτών, η Υπηρεσία ελέγχει τα αναπτυξιακά έργα στη θάλασσα από την επιφάνεια, ενώ συχνά ζητά να την ειδοποιούν οι εργολάβοι εάν βρούνε αρχαία ή τους υποχρεώνει να πληρώσουν δαπανηρά ιδιωτικά συνεργεία με τηλεχειριζόμενη κάμερα, μέθοδο αμφίβολης αποτελεσματικότητας και επιστημονικής εγκυρότητας.

• Σε όλα αυτά να προσθέσουμε ότι, το ΥΠΠΟΑ, για λόγους μικροπολιτικής, αρνείται εδώ και έντεκα χρόνια να εφαρμόσει τον νόμο που αναγνωρίζει θεσμικά την καταδυτική δραστηριότητα του προσωπικού του.

• υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού