New Horizons: Πρώτη, ιστορική εικόνα της Έσχατης Θούλης

Πέρα από την τροχιά του μακρινού Πλούτωνα, στο χλωμό ημίφως της μεθορίου του Ηλιακού Συστήματος, ένας γιγάντιος χιονάνθρωπος παραμένει παγωμένος και αναλλοίωτος από τις απαρχές του Ηλιακού Συστήματος.

H NASA δημοσιοποίησε την Τετάρτη την πρώτη καθαρή εικόνα της «Έσχατης Θούλης» (Ultima Thule), το παγωμένο αντικείμενο που προσπέρασε την Πρωτοχρονιά η αποστολή New Horizons.

Και η εικόνα επιβεβαιώνει ότι το αρχαίο σώμα, το οποίο έχει μέγιστη διάσταση γύρω στα 30 χιλιόμετρα χωρίζεται σε δύο λοβούς, σαν δύο σφαίρες ενωμένες σε μία. Το σχήμα θυμίζει φιστίκι ή, όπως το βλέπει η NASA, χιονάνθρωπο.

Εικόνες σχεδόν πραγματικού χρώματος δείχνουν ότι οι πάγοι της Έσχατης Θούλης φέρουν μια κοκκινωπή επικάλυψη, προς το παρόν άγνωστης σύστασης (NASA/Johns Hopkins/Southwest Research Institute)

Το πιο μακρινό αντικείμενο που έχει δεχθεί επίσκεψη από ανθρώπινη αποστολή, η Έσχατη Θούλη αναμένεται να συμπληρώσει τώρα την εικόνα μας για τη λεγόμενη Ζώνη του Κάιπερ, μια μακρινή γειτονιά του Ηλιακού Συστήματος που αγνοούσαμε μέχρι πριν από περίπου 20 χρόνια.

To 2006, o μικρός Πλούτωνας έχασε τον τίτλο του πλανήτη, και υποβιβάστηκε στην κατηγορία των νάνων πλανητών, όταν έγινε πια σαφές ότι είναι απλώς ένα από τα πολλά σώματα της Ζώνης του Κάιπερ.

Σε αυτόν τον δακτύλιο που περιβάλλει τους οκτώ πλανήτες, οι θερμοκρασίες απέχουν μόνο μερικές δεκάδες βαθμούς πάνω από το απόλυτο μηδέν –κάτι που σημαίνει ότι τα συστατικά των σωμάτων στη Ζώνη του Κάιπερ παραμένουν σχεδόν αναλλοίωτα στην κατάψυξη από την εποχή που σχηματίστηκε το Ηλιακό Σύστημα, πριν από 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια.

Κι αυτό σημαίνει ότι η Έσχατη Θούλη αποτελεί ουσιαστικά μια χρονοκάψουλα που διατηρεί πληροφορίες για την εξέλιξη της κοσμικής γειτονιάς μας, η οποία σχηματίστηκε  από τη συμπύκνωση ενός δίσκου αερίων και σκόνης που περιέβαλλε τον νεογέννητο Ήλιο.

Καλλιτεχνική απεικόνιση του New Horizons καθώς προσπερνά την Ultima Thule (NASA)

Όπως το έθεσε ο Άλαν Στερν, επιστημονικός υπεύθυνος της αποστολής, «όλα όσα πρόκειται να μάθουμε από την Έσχατη Θούλη … θα μας διδάξει νέα στοιχεία για τις αρχικές συνθήκες σχηματισμού του Ηλιακού Συστήματος, τα οποία δεν μπορούν να μας δώσουν τα υπόλοιπα σώματα που έχουμε επισκεφθεί, καθώς είτε είναι υπερβολικά μεγάλα  και έχουν εξελιχθεί, είτε είναι υπερβολικά θερμά. Η Έσχατη Θούλη είναι μοναδική».

Πάντως τα νέα στοιχεία στα οποία αναφέρεται ο Στερν θα αργήσουν να καταφθάσουν: λόγω της μεγάλης απόστασης από τη Γη, το  New Horizons μεταδίδει δεδομένα με πολύ αργό ρυθμό, και θα περάσουν περίπου 20 μήνες μέχρι να ολοκληρωθεί η λήψη των δεδομένων από το κοντινό πέρασμα της Πρωτοχρονιάς.

Στο μεταξύ, οι υπεύθυνοι του New Horizons θα ζητήσουν επιπλέον κονδύλια για την παράταση της αποστολής, με την ελπίδα ότι το σκάφος θα επισκεφθεί ακόμα ένα σώμα της Ζώνης του Κάιπερ κάποια στιγμή την επόμενη δεκαετία.

Και ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο: στην αποστολή συμμετέχει ο κορυφαίος Έλληνας διαστημικός επιστήμονας Σταμάτης Κριμιζής, ο οποίος συμμετέχει επίσης στην αποστολή Parker Solar Probe που πλησίασε τον Ήλιο σε απόσταση ρεκόρ.

Σε μια μοναδική συγκυρία, ο Έλληνας ερευνητής βρέθηκε ταυτόχρονα στα δύο άκρα του Ηλιακού Συστήματος.