Γιατί ξεφουσκώνει ο ΣΥΡΙΖΑ – Ποιός κερδίζει τους οπαδούς του;

Αν χρειάστηκαν σαράντα χρόνια για να αποδοκιμαστεί ο δικομματισμός που κυβέρνησε τη χώρα, έφτασαν λιγότερο από δύο για να καταρρεύσει ο «μύθος» της «πρώτης φοράς Αριστεράς».

Τον Ιανουάριο του 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πέτυχε μόνο μία ιστορικής σημασίας νίκη. Απέκτησε το μεγάλο πλεονέκτημα μιας ευρύτερης (και μετεκλογικής) συσπείρωσης γύρω από τα μηνύματα και τις επιδιώξεις του. Τα καταστροφικά αποτελέσματα της τυφλής λιτότητας που επέβαλαν τα μνημόνια δημιούργησε ένα μεγάλο «αντιμνημονιακό» κοινωνικό ρεύμα που έδωσε αέρα στα πανιά του κ. Αλέξη Τσίπρα.

Σε λιγότερο από έξι μήνες αυτή η μετεκλογική ευφορία μετατράπηκε σε απογοήτευση. Η τραγικά αλλοπρόσαλη διαπραγμάτευση Βαρουφάκη και η συναφής αποκάλυψη (και παραδοχή) της «αυταπάτης» Τσίπρα που την καθοδηγούσε είχε καταστροφική εξέλιξη για την κοινωνία και μοιραία για τον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ.

Ο «μύθος» του ΣΥΡΙΖΑ, που συγκίνησε ( και παρέσυρε ) ένα μεγάλο τμήμα του εκλογικού σώματος, στην ουσία έληξε με ένα πρωτοφανές και άτακτο πισωγύρισμα της κυβέρνησης, που ακύρωσε σε 24 ώρες το νικηφόρο γι’ αυτήν δημοψήφισμα -μια κορυφαία στιγμή για τη δυναμική των λαϊκών μαζών που αναμετρήθηκαν «ταξικά» με ό,τι σήμαινε το μνημόνιο- και υπέγραψε ένα τρίτο σκληρό μνημόνιο, ανατρέποντας τη δικαιολογητική βάση της ανόδου της στην εξουσία.

Από το σημείο αυτό άρχισε να ξηλώνεται το πουλόβερ του ΣΥΡΙΖΑ. Όσα στήριξε το κόμμα του κ.Τσίπρα στο δημοψήφισμα αποτέλεσαν και την αφετηρία της ραγδαίας αποδυνάμωσης της πολιτικής επιρροής του. Η πολιτική πιρουέτα του «όχι» που έγινε «ναι» αποδείχτηκε αυτοκτονική:

• H αποδοχή από τον κ. Τσίπρα της «αναγκαιότητας» και της λογικής των μνημονίων οδήγησε στην αποχώρηση από το ΣΥΡΙΖΑ σημαντικών στελεχών, που ναι μεν δεν του δημιούργησαν εκείνη τη στιγμή ρωγμή στην εκλογική βάση, αποσταθεροποίησαν και αποδυνάμωσαν όμως τους μηχανισμούς του κόμματος.
• Στις εκλογές που ακολούθησαν το Σεπτέμβριο ένας μεγάλος αριθμός ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ (περισσότεροι από 300.000) μετακινήθηκαν απογοητευμένοι στην μη συστημική ψήφο και κυρίως στην αποχή. Θεωρούνται ψηφοφόροι του «αντιμνημονιακού» στρατοπέδου που μάλλον χάθηκαν οριστικά για το κυβερνών κόμμα.
• Οι εκλογές του 2015 έδωσαν μεν στο ΣΥΡΙΖΑ τη δεύτερη εκλογική νίκη του στον ίδιο χρόνο, κυρίως με τη συνδρομή κεντρώων και κεντροδεξιών ψηφοφόρων που αντικατέστησαν στην εκλογική δεξαμενή του τους «φυγάδες» αριστερούς, αλλά χωρίς περίοδο ανοχής πλέον. Έκτοτε η κοινωνική δυσαρέσκεια για την παρατεταμένη λιτότητα άρχισε να καταγράφεται με σημαντικά ποσοστά στις δημοσκοπήσεις ως δυσαρέσκεια κατά του ΣΥΡΙΖΑ και του ίδιου του πρωθυπουργού. Όχι μόνο ως κλασσικού τύπου  αποδοκιμασία των πολιτών κατά του κυβερνώντος κόμματος, αλλά και ως απόρριψη εκείνων που διέψευσαν τις προσδοκίες που δημιούργησαν οι ίδιοι στον κόσμο και, αντίθετα, εφάρμοσαν συνειδητά οδυνηρά μέτρα, που ενδεχομένως δεν θα τολμούσαν να υιοθετήσουν οι «νεοφιλελεύθεροι» αντίπαλοί τους.
• Η μετατόπιση του ΣΥΡΙΖΑ στο μνημονιακό στρατόπεδο (παρά τους αναγκαίους κομματικούς βερμπαλισμούς και τα… δάκρυα που δεν πείθουν κανένα) του στερεί μάλλον οριστικά το ακραιφνές αντιμνημονιακό ακροατήριο. Η πολιτική και εκλογική αποδυνάμωση του κυβερνώντος κόμματος από το δικό του κοινό είναι, σε όλες τις δημοσκοπήσεις, προφανής. Παράλληλα, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να «ψαρέψει» από τη δεξαμενή των  αστών και των «νοικοκυραίων» την απαραίτητη κρίσιμη μάζα που θα αντικαταστήσει τους αριστερούς ψηφοφόρους που χάνει. Και αυτό γιατί αποτελεί ξένο σώμα με αυτούς, αφού έχει επιλέξει μεν «δεξιά στροφή» αλλά με … αριστερή ταξική ρητορική που ικανοποιεί τον γεννεσιουργό κομματικό πυρήνα του. Η μεγάλη πλειοψηφία είτε παραμένει περιθωριοποιημένη στον χώρο της «αδιευκρίνιστης ψήφου» είτε επιστρέφει σταδιακά στα αστικά κόμματα γιατί ενδεχομένως διαπιστώνει ότι αυτά είναι, αποτελεσματικότεροι διαχειριστές των μνημονίων, είτε μετά τα ερασιτεχνικά πειράματα  του ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζονται γενικά «πιο σοβαρά» και ότι μπορούν να τρέξουν καλύτερα το «μαγαζί».

Συνεπώς, ο ΣΥΡΙΖΑ που ανέτρεψε πριν δύο χρόνια το δικομματισμό συμβάλλει τώρα αποφασιστικά στην πανηγυρική επιστροφή ενός τουλάχιστον πόλου του, της «Δεξιάς». Επιλέγει το ρόλο ενός κρατικοαριστερόστροφου «παλαιού ΠΑΣΟΚ», αφήνοντας τους συνειδητά αριστερούς απογοητευμένους ψηφοφόρους του να στραφούν σε σχηματισμούς (ΛΑΕ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ΠΛΕΥΣΗ κλπ) που παραμένουν πιστοί στον αντιμνημονιακό αγώνα, κρατώντας ψηλά τα λάβαρα της «επανάστασης».  

Η συρίκνωση του ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει επιστροφή. Και το ιστορικά ενδιαφέρον είναι ότι η «πρώτη φορά αριστερά» του κ. Τσίπρα και των συνεργατών του οδηγεί την Αριστερά σε ένα νέο μακροχρόνιο περιθώριο…

• Αλέξης Τσίπρας
• δημοσκοπήσεις
• δημοψήφισμα
• κυβέρνηση
• λιτότητα
• Μνημόνιο
• ΣΥΡIZA