Βρώμικα παιχνίδια: Αποστρατιωτικοποίηση των νησιών με Νατοϊκό φερετζέ;

Προβληματισμό αλλά όχι έκπληξη προκαλεί η στάση της Αγκύρας στο παραπέντε από την έναρξη του 61ου γύρου των διερευνητικών επαφών στην Κωνσταντινούπολη, με τις προκλητικές δηλώσεις αλλά και την επαναφορά της έντασης με υπερπτήσεις στο Αιγαίο. Η Τουρκία κάνει πως δεν καταλαβαίνει ότι η ατζέντα των διερευνητικών είναι προκαθορισμένη και συνεχίζει τον χαβά της για τα ζητήματα της αποστρατιωτικοποίησης νησιών του Αιγαίου, το εύρος των χωρικών υδάτων, τα όρια Έρευνας και Διάσωσης, το εύρος του εναερίου χώρου και του FIR Αθηνών, καθώς και το καθεστώς μικρονησίδων-βραχονησίδων επαναφέροντας τα περί «γκρίζων ζωνών».

Η διπλή γλώσσα του Ερντογάν προκύπτει από την κατάρρευσή της στρατηγικής του, που ήταν η στρατιωτικοποίηση των Ελληνοτουρκικών και μέσω θερμού επεισοδίου να μπορούσε να μας ωθήσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τη δική του ατζέντα. Τώρα αφού αναγκάστηκε να ακολουθήσει τη διαδικασία των διερευνητικών επαφών, προσπαθεί να αλλάξει τη θεματολογία (αποστρατικοποίηση, εναέριοι χώροι, αμφισβήτηση κυριαρχίας σε κάποια  νησιά του Αιγαίου). Δείχνει ότι θέλει να μετρήσει τις διεθνείς αντιδράσεις αλλά και να παίξει το χαρτί της διπλωματίας προκαλώντας την Ελλάδα σε ένα «blame game».

Ο στόχος του είναι ξεκάθαρος, επιθυμεί μέσω της «πολεμικής διπλωματίας» να εξωθήσει την Αθήνα σε αποχώρηση από τις διερευνητικές ώστε να την καταγγείλει ως αδιάλλακτη στη συνέχεια, αφήνοντας της τον «μουτζούρη». Είναι πάρα πολύ πιθανό να προκαλέσει νέο γύρο εντάσεων για να δοκιμάσει τη νέα αμερικανική κυβέρνηση στον Λευκό Οίκο. Παράλληλα στο επόμενο διάστημα θα λάβει χώρα η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ, ενώ θα πλησιάζουμε και στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. που θα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις για τις κυρώσεις.

Στο παρασκήνιο η Τουρκία επιχειρεί να ρίξει γέφυρες με Βρυξέλλες και Ισραήλ καθώς ακόμα γραμμές επικοινωνίας με Ουάσιγκτον δεν υπάρχουν. Ο ρόλος του Βερολίνου δεν είναι καθαρός αλλά ούτε και του Γενς Στόλτενμπεργκ, με τον Εμανουέλ Μακρόν να έχει χαρακτηρίσει στο παρελθόν το ΝΑΤΟ «εγκεφαλικά νεκρό», ωστόσο τίποτα δεν άλλαξε. Αμέτοχη η Βορειοατλαντική Συμμαχία παρακολουθούσε την Άγκυρα να προχωρεί στην αμφισβήτηση των διεθνών συνθηκών και να απειλεί μια χώρα μέλος με πόλεμο.

Να θυμίσουμε ότι καθοριστικός ήταν ο ρόλος της Γερμανίας και προσωπικά της Άνγκελα Μέρκελ ώστε στη τελευταία Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ να μην αποφασιστεί  επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία. Μάλιστα, η συμφωνία για μηχανισμό αποκλιμάκωσης στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια της Συνόδου φαίνεται να εξυπηρέτησε τις γερμανικές επιδιώξεις αλλά και τις Τουρκικές. Η επιλογή της Τουρκίας να ανεβάζει το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης κάνει αρκετούς να υποψιάζονται ένα «βρώμικο παιχνίδι» μεταξύ Άγκυρας- Βερολίνου ώστε να επανέλθει παλιό σχέδιο ειρήνης των ΗΠΑ. Σύμφωνα με το οποίο θα έπρεπε να γίνει αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου, με αρχή τα μικρά νησιά και στη συνέχεια με τα μεγάλα. Υπό τον όρο της μετακίνησης της 3ης Τουρκικής Στρατιάς του Αιγαίου που εδρεύει στη Σμύρνη σήμερα, προς τα βάθη της Ανατολίας. Βέβαια η παγίδα θυμίζει την απόφαση της χούντας να αποσύρει την ελληνική μεραρχία από την Κύπρο το 1967 και τα όσα ακολούθησαν με την εισβολή.

Όλοι καταλαβαίνουν τη διαφορά να φύγει ο Στρατός ή η Εθνοφυλακή από τα νησιά μας και τις νησίδες μας και η 3η Τουρκική στρατιά από τη Σμύρνη. Ο ρόλος τους μηχανισμού αποκλιμάκωσης της έντασης μπορεί να είναι ο «φερετζές» άλλωστε και στο παρελθόν με εμπλοκή ΗΠΑ-ΝΑΤΟ στο πλαίσιο των συζητήσεων για τα ΜΟΕ, πέραν όλων των άλλων, έχουν αποκαλυφθεί από τον ιστότοπο Wikileaks τα σχετικά σχέδια. Όπως είχε γράψει ο «Ριζοσπάστης», από τις αποκαλύψεις του Wikileaks προκύπτει «… η ύπαρξη μιας ελληνοτουρκικής άτυπης συμφωνίας, υπό αμερικανοΝΑΤΟική εποπτεία, για τους κανόνες άσκησης κυριαρχίας στο Αιγαίο». Ενός «κώδικα συμπεριφοράς» για τις πτήσεις των μαχητικών αεροσκαφών.

Ο διεθνής παράγοντας θα έβλεπε θετικά έναν «κώδικα» ή μηχανισμό, όπου τα ελληνικά αεροσκάφη να μη πετούν οπλισμένα στο ανατολικό Αιγαίο και τα ελληνικά νησιά να μη έχουν στρατό με αντίστοιχες υποχωρήσεις από την Τουρκία. Ακόμα και να δημιουργηθούν ζώνες που δεν θα διεξάγονται ασκήσεις στο Αιγαίο ανατολικά του  25ου μεσημβρινού. Προφανώς μια τέτοια εξέλιξη θα αφαιρούσε από την Ελλάδα κυριαρχικά δικαιώματα της που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο. Και μπορεί να περιόριζε τις προκλήσεις της Τουρκίας αλλά θα «έβαφε» με γκρίζο το μισό Αιγαίο όπως έγινε με τα Ίμια.

Δεν κάνει κακό να ξαναθυμηθούμε την κρίση που έφερε Ελλάδα και Τουρκία στα πρόθυρα του πολέμου γιατί κάτω από άλλες συνθήκες μπορεί να το ξαναζήσουμε. Μία κρίση που έληξε, αφού η κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη συμφώνησε στο «no ships, no troops, no flags», υπογράφοντας επί της ουσίας πως η περιοχή είναι «γκρίζα» και αμφισβητούμενη, και εν συνεχεία ευχαρίστησε τους Αμερικανούς από το βήμα της Βουλής. 

• Αιγαίο
• Άνγκελα Μέρκελ
• Κωνσταντινούπολη
• Τουρκία